Την κωμική όπερα του Μπαλντασσάρε Γκαλούππι, Ένας άντρας για όλες (L’ amante di tutte), παρουσιάζουν οι Μονωδοί του Στούντιο Όπερας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για δύο μοναδικές παραστάσεις, την Παρασκευή 20 και την Κυριακή 22 Ιουνίου στο Θέατρο Ολύμπια.
Η κωμική όπερα του Ιταλού συνθέτη που χαρακτηρίζεται ως ο «πατέρας της κωμικής όπερας» -σε ποιητικό κείμενο του γιου του Αντόνιο, με το ψευδώνυμο Ατζέο Λιτέο- είναι μια σπαρταριστή κωμωδία χαρακτήρων, στην οποία μετά από παρεξηγήσεις, παράνομους έρωτες και χωρισμούς έρχεται το πολυπόθητο happy end, βρίσκοντας στο τέλος όλους τους ήρωες ευτυχισμένους.
Η σκηνοθέτις της παράστασης, Αγγέλα Σαρόγλου, τοποθετεί τη δράση της όπερας σε μια βίλα στην Κηφισιά, στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και παρουσιάζει το έργο σαν μια ταινία της χρυσής εποχής του ασπρόμαυρου ελληνικού κινηματογράφου. Όπως η ίδια σημειώνει, «η μαζική παραγωγή ταινιών τη “χρυσή” εποχή του ελληνικού κινηματογράφου, ανάγκαζε συχνά τους δημιουργούς να ανατρέχουν στην κωμωδία παρεξηγήσεων, ένα είδος που χαρακτήρισε ο σύγχρονος του Γκαλούππι, Κάρλο Γκολντόνι. Έτσι, ο παραλληλισμός δεν είναι τυχαίος, αλλά ούτε επιφανειακός. Οι ανάγκες της παραγωγής μας ώθησαν να παρουσιάσουμε μια συντομευμένη μορφή του έργου, πιο μεστή, τελικά ακόμη πιο κοντινή στην παραγωγή της “χρυσής” εποχής του ελληνικού κινηματογράφου».
Στους βασικούς ρόλους εναλλάσσονται σε δύο διανομές οι: Δήμητρα Κωτίδου και Ερωφίλη-Ιωσηφίνα Παπαδόγια (Κλαρίτσε), Δήμητρα-Ρωξάνη Παπαδημητρίου και Ιωάννα Κοκοβίκα (Λουτσίντα), Μαρία-Χριστίνα Ασημακοπούλου και Ελισάβετ-Νεφέλη Παπαγεωργίου (Ντορίνα), Χρήστος Κεχρής (Κόμης Ευγένιος), Σταμάτης Μπερής (Ντον Οράτσιο), Νικόλαος Κατσιγιάννης (Μινγκόνε), Μαξίμ Κλονόφσκι (Μαρκήσιος Κανόπιο).
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Τη μετάφραση του ποιητικού κειμένου υπογράφει η Μαρία Μουρκούση. Στη μουσική διεύθυνση, ο υπεύθυνος σπουδών του Στούντιο Όπερας της ΕΛΣ, Νίκος Βασιλείου.
Τo Στούντιο Όπερας της ΕΛΣ έχει ως βασικό στόχο τη δημιουργία μιας νέας γενιάς καλλιτεχνών με πλήρη επαγγελματική κατάρτιση.
Κατά τη διάρκεια του κύκλου σπουδών τους στο Στούντιο Όπερας οι σπουδαστές διδάσκονται ρόλους από το ευρύ φάσμα του λυρικού ρεπερτορίου. Παράλληλα, παρακολουθούν σεμινάρια και διαλέξεις με θέματα όπως στιλιστική ανάλυση και ιστορικό πλαίσιο του μουσικού υλικού, βασικές αρχές ορθοσωμικής για τραγουδιστές, ανατομική γνώση του φωνητικού οργάνου και της λειτουργίας του, αλλά και νέα μαθήματα για την εις βάθος κατανόηση της οπερατικής τέχνης. Στο Στούντιο Όπερας διδάσκουν κάθε χρονιά έμπειροι καθηγητές και κορεπετίτορες, αλλά και καταξιωμένοι αρχιμουσικοί και σκηνοθέτες.
Σημείωμα της σκηνοθέτιδος Αγγέλας Σαρόγλου
Γιατί στην Κηφισιά του ’60;
Πολλοί θεωρούν ότι η όπερα είναι ένα ελιτίστικο θέαμα, γραμμένο από μεγαλοαστούς για μεγαλοαστούς. Και ίσως να έχουν δίκιο. Όμως, η opera giocosa έχει εξορισμού ένα ύφος πιο ποπ, τόσο στα θέματά της, στη δομή των –στερεοτυπικών– χαρακτήρων της, όσο και στη δραματουργία της. Κι αν το 1760 ο Γκαλούππι απευθυνόταν σε μια μόνον τάξη, αυτή των αστών, διακόσια χρόνια αργότερα ο ελληνικός κινηματογράφος χρησιμοποιώντας πανομοιότυπα θέματα και χαρακτήρες απέδειξε ότι όλοι έχουμε καρδιά. Λαός και Κολωνάκι. Η μαζική παραγωγή ταινιών τη «χρυσή» εποχή του ελληνικού κινηματογράφου, ανάγκαζε συχνά τους δημιουργούς να ανατρέχουν στην κωμωδία παρεξηγήσεων, ένα είδος που χαρακτήρισε ο σύγχρονος του Γκαλούππι, Κάρλο Γκολντόνι. Έτσι, ο παραλληλισμός δεν είναι τυχαίος, αλλά ούτε επιφανειακός.
Οι ανάγκες της παραγωγής μάς ώθησαν να παρουσιάσουμε μια συντομευμένη μορφή του έργου, πιο μεστή, τελικά ακόμη πιο κοντινή στην παραγωγή της «χρυσής» εποχής του ελληνικού κινηματογράφου. Οι συντμήσεις έγιναν με σεβασμό στο πρωτότυπο, αλλά και στο σημερινό ακροατή. Αυτός είναι κι ο λόγος για τον οποίο αλλάξαμε τον τίτλο σε Ένας άντρας για όλες, αντί του πρωτοτύπου Εραστής όλων των γυναικών. Η απλοϊκή μορφή αυτών των έργων δεν πρέπει να παρεξηγηθεί ως εύκολη λύση του εκάστοτε δημιουργού. Ο στερεοτυπικός χαρακτήρας αποτελεί μια πλατφόρμα από την οποία ο καλλιτέχνης μπορεί να αναδείξει την προσωπικότητά του, χωρίς να προσκολλάται στο γράμμα του κειμένου, όπως διαχρονικά μας απέδειξε ο ελληνικός κινηματογράφος του ‘60. Έτσι, ωθήσαμε τους νέους καλλιτέχνες του Στούντιο Όπερας να κάνουν αυτό που μόνο νέοι καλλιτέχνες μπορούν να κάνουν: Κάτι καινούργιο από κάτι παλιό.
Σύνοψη του έργου
Η Λουτσίντα είναι παντρεμένη με τον ζηλιάρη Οράτιο, έναν ευκατάστατο κύριο αρκετά χρόνια μεγαλύτερό της. Όταν αυτός της δηλώνει ότι θα λείψει ένα διήμερο, η Λουτσίντα αρπάζει την ευκαιρία να καλέσει στο σπίτι μερικούς φίλους: τον ξεπεσμένο, πειναλέο αριστοκράτη Κανόπιο, την κακομαθημένη, κατά φαντασίαν ασθενή Κλαρίτσε και το φλερτ της, τον Ευγένιο, έναν νεαρό πλέι-μπόι. Όμως, ο Οράτιος καραδοκεί στο σπίτι, κρυμμένος με την βοήθεια του πιστού, μα αφελή υπηρέτη του, Μινγκόνε. Αλλά και η Λουτσίντα έχει ως σύμμαχο την καμαριέρα της, Ντορίνα. Η ετερόκλητη αυτή παρέα θα αναγκαστεί να διανυκτερεύσει για ένα βράδυ στη βίλα του απρόθυμου Οράτιου και ο ερωτύλος Ευγένιος θα βρεθεί να είναι… ένας άντρας για όλες.
Ο συνθέτης Μπαλντασσάρε Γκαλούππι
Σήμερα σχεδόν ολότελα λησμονημένες, οι περίπου ενενήντα όπερες και τα υπόλοιπα έργα του Μπαλντασσάρε Γκαλούππι ήταν άλλοτε ιδιαίτερα δημοφιλή. Ο ρόλος του συνθέτη ήταν καθοριστικός στην ανάπτυξη του κωμικού δράματος [drama giocoso], ενώ υπήρξε και από τους σημαντικότερους συνθέτες έργων σοβαρής όπερας [opera seria] στα μέσα του 18ου αιώνα. Ήταν περίπου μια γενιά νεότερος από τον Αντόνιο Βιβάλντι [Antonio Vivaldi, 1678-1741], τα έργα του οποίου ήταν δημοφιλή στη Βενετία, την πόλη στην οποία επεδίωκε να καθιερωθεί επίσης ο Γκαλούππι. Το 1741 ταξίδεψε στο Λονδίνο, όπου απόλυτος άρχοντας ήταν ο Χαίντελ [Handel] και επέβλεψε την παρουσίαση έντεκα δικών του έργων, που άρεσαν στο αγγλικό κοινό. Πίσω στη Βενετία, όπου στο μεταξύ ο Βιβάλντι είχε πεθάνει, ξεκίνησε το 1749 η συνεργασία του με τον Κάρλο Γκολντόνι [Carlo Goldoni, 1707-1793]: η κομψή μουσική του ταίριαζε με τα πνευματώδη κείμενα του συγγραφέα και μαζί δημιούργησαν αρκετές κωμικές όπερες, που ταχύτατα κατέκτησαν την Ευρώπη. Ταυτόχρονα, οι σοβαρές όπερές του αποσπούσαν όλο και θετικότερες κριτικές. Το 1762 διορίστηκε διευθυντής χορωδίας στον Άγιο Μάρκο της Βενετίας, τη σημαντικότερη θέση της εποχής στην πόλη αυτή. Τις υπηρεσίες του αναζήτησε η Αικατερίνη η Μεγάλη, για την οποία συνέθεσε διάφορα έργα. Μετά το 1769 αφιερώθηκε στη θρησκευτική μουσική. Πέθανε το 1785 στη Βενετία. Η παιγνιώδης όπερα Ένας άντρας για όλες σε ποιητικό κείμενο του γιου του συνθέτη Αντόνιο (ψευδώνυμο: Ατζέο Λιτέο), πρωτοπαρουσιάστηκε στις 15 Νοεμβρίου 1760 στη Βενετία και ανήκει στα αντιπροσωπευτικότερα έργα του είδους.
Συντελεστές
Μουσική διεύθυνση Νίκος Βασιλείου
Σκηνοθεσία Αγγέλα Σαρόγλου
Σκηνικά Γιώργος Κολιός
Κοστούμια Ντίνα Αντωνοπούλου
Φωτισμοί Σπύρος Τζώρας
Διανομή
Κλαρίτσε: Δήμητρα Κωτίδου (20/6), Ερωφίλη-Ιωσηφίνα Παπαδόγια (22/6)
Λουτσίντα: Δήμητρα-Ρωξάνη Παπαδημητρίου (20/6), Ιωάννα Κοκοβίκα (22/6)
Ντορίνα: Μαρία-Χριστίνα Ασημακοπούλου (20/6), Ελισάβετ-Νεφέλη Παπαγεωργίου (22/6)
Κόμης Ευγένιος: Χρήστος Κεχρής
Ντον Οράτσιο: Σταμάτης Μπερής
Μινγκόνε: Νικόλαος Κατσιγιάννης
Μαρκήσιος Κανόπιο: Μαξίμ Κλονόφσκι
Συμμετέχει η Ορχήστρα του Στούντιο Όπερας της ΕΛΣ