Ennio Morricone: Ακολουθώντας τον μουσικό από την Ιταλία, στην Άγρια Δύση και στο Hollywood

Ταινίες Western: Η μυθολογία του Αμερικανικού πολιτισμού διαμορφώνεται, ξετυλίγεται και αποτυπώνεται στην μεγάλη οθόνη. Για τις λέξεις «Άγρια Δύση» οι εικόνες είναι ξεκάθαρες, οι ήχοι χαρακτηριστικοί. Ήχοι όπως τα Ecstasy of Gold, A Fistful of Dynamite και φυσικά το The Good, the Bad and the Ugly. Οι τίτλοι αυτοί αποτελούν τις δημιουργίες του συνθέτη Ennio Morricone ο οποίος, με τη μουσική του, πλαισίωσε μερικές από τις διασημότερες ταινίες western, δράσης και πολλών άλλων ειδών.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Ennio Morricone γεννήθηκε στη Ρώμη στις 10 Νοεμβρίου 1928. Ο πατέρας του, Mario Morricone ήταν τρομπετίστας, και εισήγαγε από νωρίς τον μικρό Ennio στον κόσμο της μουσικής. Πήρε δίπλωμα στην τρομπέτα σε ηλικία 18 χρονών, ενώ είχε ξεκινήσει τις σπουδές του στην σύνθεση ως μαθητής του Goffredo Petrassi, αγαπημένο του καθηγητή στον οποίο, αργότερα, αφιέρωσε έναν μεγάλο αριθμό έργων του. Το 1954 πήρε το πτυχίο του στην σύνθεση από το ωδείο της Santa Cecilia.

Ξεκίνησε να γράφει το 1946, με πρώτο του έργο το Il Mattino, μία μουσική σύνθεση για πιάνο και φωνή. Τα πρώτα του ορχηστρικά έργα χρονολογούνται στα μέσα του 1950, όμως είχε ήδη ξεκινήσει η δημιουργία μουσικής υπόβαθρου για το ραδιόφωνο από το 1953. Το 1964 έγινε μέλος της αυτοσχεδιαστικής ομάδας Nuovo Cοnsonza. Συνέχισε να εργάζεται σε ιταλικές ραδιοφωνικές εταιρίες ως διευθυντής προτού επικεντρωθεί αποκλειστικά στον κινηματογράφο.

Στην κινούμενη εικόνα

Το ντεμπούτο του στην μεγάλη οθόνη έγινε το 1961, όταν έγραψε τη μουσική για τo κινηματογραφικό έργο Il Federale (1961), του Luciano Salce. Παρόλο που τα επόμενα χρόνια συνέθεσε κομμάτια για αρκετές ταινίες, το άλμα για την δημοσιότητα του καλλιτέχνη θα γίνει το 1964. Τότε, ο παλιός του συμμαθητής και σκηνοθέτης Sergio Leone, θα του ζητήσει να συνθέσει την μουσική του A Fistful of Dollar s(1964). Το πρώτο κοινό τους έργο, θα σηματοδοτήσει την αρχή μιας μακράς συνεργασίας, με το όνομα του Morricone να εξακολουθεί να αποτελεί σήμα κατατεθέν των ταινιών του Leone μέχρι και σήμερα.

Υπολογίζεται ότι στα πλέον 60 χρόνια τους στην βιομηχανία του κινηματογράφου, έχει δημιουργήσει μοναδικά soundtracks για πάνω από 450 ταινίες. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι 35 από αυτές αποτελούν ταινίες του είδους ιταλικό western για τις οποίες ο Morricone έχει μείνει ιδιαίτερα διάσημος. Μουσική για ταινίες όπως The Good, the Bad and the Ugly (1966), A Handful of Dollars (1966), Once Upon a Time in the West (1968) κ.α. έχει σηματοδοτήσει την αντίληψη του κοινού για τις ιστορίες των μοναχικών ηρώων στα βάθη της Αμερικανικής Δύσης. Παρόλα αυτά, τα έργα του έχουν πρωταγωνιστήσει σε μία πληθώρα επιτυχιών και από άλλα κινηματογραφικά είδη όπως Cinema Paradiso (1988), The Legend of 1900 (1998), Malena (2000), The Untouchables (1987), Once Upon a Time in America (1984) και The Mission (1986).

Εκτός από την συνεργασία του με τον Leone, έχει δουλέψει τόσο με ιταλούς όσο και με διεθνούς προέλευσης σκηνοθέτες όπως οι Gillo Pontecorvo, Bernado Bertolucci, Giuseppe Tornatore, Brian De Palma, Roman Polanski, Oliver Stone κ.α. Του ανήκουν ακόμα περίπου 100 ανεξάρτητες συνθέσεις οι οποίες περιλαμβάνουν έργα όπως Concerto per Orchestra n.1 (1957)Frammenti di Eros (1985) Cantata per L’Europa (1988); Voci dal silenzio (2002) Vuoto d’anima piena (2008).

Κομμάτια του έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί αρκετές φορές από ταινίες για τις οποίες δεν δημιουργήθηκαν πρωτότυπα soundtrack. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι η χρήση των έργων του από τον σκηνοθέτη Quentin Tarantino σε ταινίες όπως οι Kill Bill (2003), Death Proof (2007), και Inglorious Bustards (2009).

Βραβεία και Έπαινοι

Αποτέλεσμα των πολυάριθμων δημιουργιών του, ο Ennio Morricone έχει δεχτεί έναν ανάλογο αριθμό βραβείων. Έχει δεχτεί 11 Nastri D’argento, 6 BAFTA, 10 David Di Dantellos, 3 Χρυσές Σφαίρες, 3 Βραβεία Grammy και 2 Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου. Το 2007 του απονείμανε το Επίτιμο Βραβείο της Ακαδημίας για “για τις υπέροχες και πολύπλευρες συνεισφορές του στην τέχνη της κινηματογραφικής μουσικής”. Το 2009 ορίστηκε με την τάξη του Ιππότη στο Τάγμα της Λεγεώνας της Τιμής από τον τότε πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας, Nicolas Sarkozy.

Έχοντας εργαστεί για αρκετά χρόνια στο κινηματογράφο, στολίζοντας με την μουσική του πολλές κινηματογραφικές επιτυχίες, ο συνθέτης έχει προταθεί 6 φορές για βραβείο Όσκαρ. Όμως, δέχθηκε το πρώτο του και μέχρι τώρα μοναδικό βραβείο Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής το 2016 σε ηλικία 87 χρονών για τις συνθέσεις του στην ταινία The Hateful Eight(2015) ενώ έγινε ο γηραιότερος νικητής Όσκαρ μέχρι και το 2018.

Όσον αφορά την δισκογραφική του επιτυχία, ο Morricone έχει λάβει 27 χρυσούς δίσκους, 7 πλατινένιους, 3 Golden Plates και το βραβείο Critica Discografica για τη μουσική της ταινίας Il Prato. Επίσης το soundtrack της ταινίας The Good, the Bad, and the Ugly έχει δεχθεί το βραβείο Polar Music και εισήχθη στο Grammy Hall of Fame 2009.

Μουσική Υπογραφή

Η μουσική του Morricone μπορεί να χαρακτηριστεί ως απλές αλλά δυναμικές συνθέσεις που λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των ταινιών για τα οποίες συνθέτει. Χρησιμοποιεί μία μεγάλη ποικιλία οργάνων κυρίως τρομπέτες, κλασσική και ηλεκτρική κιθάρα, με χαλιά από την οικογένεια των βιολιών ενώ τις περισσότερες φορές χρησιμοποιεί γυναικείες φωνές για να δώσει ένταση στα κομμάτια του. Επίσης, είναι αξιοσημείωτη η ευρηματική και επιφανής χρήση των κρουστών στις συνθέσεις του με σκοπό να δοθεί συγκεκριμένη αίσθηση του χώρου στον ακροατή. Στην μουσική του για western δεν απουσιάζουν συγκεκριμένα «κροταλίσματα» που έχουν γίνει χαρακτηριστικά του είδους, καμπάνες και μαράκες, τύμπανα κ.α.

Ακούγοντας μόνο μερικά από τα κομμάτια του μπορούμε να καταλάβουμε πόσο οι συνθέσεις του Morricone έχουν επηρεάσει τον χώρο του κινηματογράφου, πόσα κομμάτια που γνωρίζει καλά το μέσο κοινό έχουν την υπογραφή του. Από τις ταινίες δράσεις, τρόμου, κωμωδίες μέχρι ρομάντζα και αρτύστηκες ταινίες, ο Morricone αποτελεί έναν πολυπράγμων συνθέτη με ήχο χαρακτηριστικό και αναλλοίωτο στον χρόνο που θα συνοδεύει τους λάτρεις του κινηματογράφου για πολλές ακόμα δεκαετίες.