Έντα Γκάμπλερ, του Ερρίκου Ίψεν στο Bios

Η Έντα επιστρέφει από το γαμήλιο ταξίδι με τον Γέργκεν Τέσμαν στο σπίτι των ονείρων τους, στη Βίλα Φαλκ, που τόσο όμορφα έχουν φτιάξει για χάρη τους η θεία Γιούλια και ο οικογενειακός φίλος, Διαμεσολαβητής Μπρακ. Όλα θα μπορούσαν να εξελιχθούν «κανονικά» εώς πληκτικά, αλλά το παρελθόν εισβάλλει με την επίσκεψη της κυρίας Έλβστεντ και την απρόσμενη επιστροφή του άσπονδου φίλου και πιο επικίνδυνου εχθρού, ονόματι Άιλερτ Λέβμποργκ.

Όποιοι έρχονται στη Βίλα Φαλκ δεν ξαναφεύγουν ποτέ. Εγκλωβισμένοι ανάμεσα σε μια εν δυνάμει πραγματικότητα και στην πραγματική δυνατότητα, ανίκανοι να διαχειριστούν τη ζωή και το μέλλον, επιλέγουν να διαχειριστούν τη ζωή κάποιου άλλου. Είναι χαμένοι, εξαρτημένοι κι απελπισμένα μόνοι, είναι ξεστρατισμένα νήπια που βγάζουν άναρθρες κραυγές και την επόμενη στιγμή, απολύτως στερημένοι από οποιαδηπότε δυνατότητα, βυθίζονται στην πιο ιερή βουβαμάρα. Είναι ενήλικες.

Στην πιο βαθειά απελπισία, περιγράφει ποιητικά ο Κίρκεγκωρ, η ψυχή αναδιπλώνεται, ο εαυτός διασπάται, κλείνεται σε ένα «κλειστό δωμάτιο», κι από εκεί περίκλειστος οδηγεί τη φαινομενική παρουσία του ανθρώπου, του οποίου η ψυχή ασθενεί απο απελπισία. Ο απελπισμένος είναι περισσότερο μια αφαίρεση, μια απουσία μέσα σε ένα κέλυφος ανθρώπινων συμπεριφορών και στερεοτυπικής κανονικότητας.

Αυτήν την αφηρημένη κατάσταση διαχειρίζεται η Ζωή Χατζηαντωνίου. Διασπά την Έντα, στη φυσική παρουσία που σιωπά, και στην φωνή που παραμένει κλεισμένη στο «πίσω δωμάτιο» στον μοναδικό χώρο που της αναλογεί.

Ο Καμύ επιμένει ότι η αυτοκτονία προετοιμάζεται μέσα στη σιωπή, ως το μεγαλύτερο έργο τέχνης. Κάποιοι την περιγραφουν ως την απόρροια της αποκοπής από το «γενικό». Η Έντα, πάντως, κλειδωμένη στο «κλειστό δωμάτιο» του εαυτού της, είναι ταυτόχρονα παίκτης και πιόνι. Είναι ανίκητη παίκτρια εναντίον της. Και αυτό είναι το παράδοξο μέσα στο οποίο ζει.

Η Έντα, προοδευτικά, αδειάζει τον εαυτό της, ξεφορτώνεται ό,τι την προσδιορίζει, το όνομα, τα πιστόλια του πατέρα της, το πιάνο, εντέλει την ίδια.

Όταν όλα έχουν επιτελεστεί και οι φαντασμαγορίες του μυαλού της έχουν αδειάσει, την αποκαλυπτική στιγμή που αντιλαμβάνεται ότι η τραγικότητα μόνο μέσα στο μυαλό της υπάρχει κι ότι η «αληθινή πραγματικότητα» μόνο με χυδαιότητα και γελοιότητα προικίζει τους ανθρώπους, τότε δεν αντέχει.

Η ζωή δεν είναι τραγική, η ζωή ειναι γελοία. Κι αυτό δεν αντέχεται.
(Ε. Ίψεν)

Η παράσταση Έντα Γκάμπλερ επιχορηγείται από το ΥΠ.ΠΟ και συγχρηματοδοτείται από το Δη. Πε. Θε. Κοζάνης.

Δημιουργική ομάδα

Σκηνοθεσία: Ζωή Χατζηαντωνίου
Μετάφραση: Διασκευή βασισμένη στη μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα
Σκηνικά – Κοστούμια: Μαρία Πανουργιά
Μουσική: Μιχάλης Παρασκάκης
Φωτισμοί: Ελίζα Αλεξανδροπούλου
Σχεδιασμός ήχου: Κώστα Μπώκος
Βοηθός σκηνοθέτη: Αλεξάνδρα Ντεληθέου
Βοηθός στην επεξεργασία κειμένου: Δημήτρης Πασσάς
Εκτέλεση παραγωγής: Quadrat
Φωτογραφίες: Αλεξάνδρα Ντεληθέου
Επιμέλεια προγράμματος: Δημήτρης Κάβουρας

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί:
Έντα, σύζυγος του Γέργκεν Τέσμαν και κόρη του στρατηγού Γκάμπλερ: Γεωργιάννα Νταλάρα, Ελίνα Ρίζου
Γέργκεν Τέσμαν, πανεπιστημιακός υπότροφος στην Ιστορία του πολιτισμού: Γιάννης Κλίνης
Δεσποινίς Τέσμαν, θεία του Γέργκεν: Ρίτα Λυτού
Τέα Έλβστεντ: Αρετή Σεϊνταρίδου
Διαμεσολαβητής Μπρακ: Γιώργος Βαλαής
Άιλερτ Λέβμποργκ: Φιντέλ Ταλαμπούκας

Διάρκεια: 120’