Στην πρώτη της συμφωνική συναυλία για το 2017, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υποδέχεται την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου (20.30), στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, δύο έμπειρους και καταξιωμένους καλλιτέχνες, με λαμπρή διαδρομή στη διεθνή μουσική σκηνή. Ο βιρτουόζος Έλληνας πιανίστας και καθηγητής Δημήτρης Τουφεξής θα είναι ο σολίστ στο κολοσσιαίο Πρώτο κοντσέρτο του Μπραμς, υπό τη μπαγκέτα του σπουδαίου Ισραηλινού αρχιμουσικού Γιόαβ Τάλμι που αμέσως μετά θα ξετυλίξει το μίτο των δεκατεσσάρων περίφημων συμφωνικών Παραλλαγών του Έλγκαρ, οι οποίες κρύβουν ένα θρυλικό μουσικό «Αίνιγμα», άλυτο μέχρι σήμερα…

Ο Γιοχάνες Μπραμς ολοκλήρωσε τη σύνθεση του Πρώτου του κοντσέρτου για πιάνο, το 1858. Τα πρώτα σχέδια είχαν γίνει ωστόσο πέντε χρόνια νωρίτερα, συμπίπτοντας με την εποχή της γνωριμίας του νεότατου τότε Μπραμς με το ζεύγος των Ρόμπερτ και Κλάρα Σούμαν. Αρχική πρόθεση του συνθέτη ήταν να γράψει μία σονάτα για δύο πιάνα, περίπου το 1855, όμως, κατέληξε οριστικά στην ιδέα του Κοντσέρτου, το οποίο πρωτοπαρουσιάστηκε στο Ανόβερο τον Ιανουάριο του 1859 με σολίστ τον ίδιο το Μπραμς, υπό τη μουσική διεύθυνση του μεγάλου βιολιστή, αρχιμουσικού και φίλου του, Γιόζεφ Γιόαχιμ. Η πρώτη υποδοχή του Κοντσέρτου από το κοινό δεν υπήρξε ενθαρρυντική: Οι προοδευτικότεροι ακροατές που ανέμεναν ένα έργο-άσκηση δεξιοτεχνίας για τον σολίστ, απογοητεύτηκαν  από αυτό το κοντσέρτο, στο οποίο το πιάνο -παρά τις μεγάλες δεξιοτεχνικές απαιτήσεις της γραφής του- εμφανίζεται στην ορχήστρα ως «πρώτος μεταξύ ίσων». Οι πιο συντηρητικοί πάλι, αντιμετώπισαν επιφυλακτικά το πάθος που διέπει το έργο. Παρόλα αυτά, με το πέρασμα του χρόνου, το Πρώτο κοντσέρτο για πιάνο του Μπραμς όχι μόνο αποκαταστάθηκε στη συνείδηση των φιλόμουσων, αλλά αναγνωρίστηκε ως μία από τις μεγάλες κορυφές του Ρομαντισμού.

‘Ενα θέμα που έπαιξε συμπτωματικά ο Έντουαρντ Έλγκαρ, αυτοσχεδιάζοντας στο πιάνο, κάποιο βράδυ του 1898, αποτέλεσε την πρώτη ύλη για την σύνθεση των Παραλλαγών «Αίνιγμα»-κάθε μία εκ των οποίων συσχετιζόταν με πρόσωπα του οικογενειακού ή φιλικού περιβάλλοντος του συνθέτη. Η πρώτη εκτέλεση του έργου έγινε τον Ιούνιο της επόμενης χρονιάς, στο Λονδίνο, υπό τη μουσική διεύθυνση του Χανς Ρίχτερ. Στο πρόγραμμα της πρεμιέρας ο συνθέτης εξηγούσε ποιό είναι το αινιγματικό στοιχείο του έργου του: «Πέραν, μέσα και πάνω απ’ όλο το έργο ένα άλλο θέμα κινείται, αλλά δεν παίζεται… Έτσι το βασικό θέμα δεν εμφανίζεται ποτέ». Ποιό ήταν αυτό το βασικό θέμα; Οι λύσεις που έχουν προταθεί κατά καιρούς είναι πάμπολλες, αλλά ουδείς μέχρι σήμερα μπορεί να είναι βέβαιος για την σωστή. Σε κάθε περίπτωση, ο Έλγκαρ πέτυχε με το «Αίνιγμά» του να εκτοξεύσει εξαρχής την απήχηση του υπέροχου έργου του, να κερδίσει μία απρόσμενα μεγάλη αναγνώριση σε διεθνές επίπεδο και να εξασφαλίσει έκτοτε αέναη τροφή για την φαντασία ειδικών και μη.

 

ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ

 

ΓΙΟΧΑΝΕΣ ΜΠΡΑΜΣ (1833–1897)

Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ.1 σε ρε ελάσσονα, έργο 15

 

ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΕΛΓΚΑΡ (1857–1934)

Παραλλαγές «Αίνιγμα», έργο 36

Σολίστ: Δημήτρης Τουφεξής, πιάνο

Μουσική Διεύθυνση: Γιόαβ Τάλμι

• Tης συναυλίας θα προηγηθεί (στις 19:45) δωρεάν εισαγωγική ομιλία από τον Τίτο Γουβέλη για τους κατόχους εισιτηρίων.