Όλες οι δράσεις που εκτελούν οι Καλλιτέχνες της Σκηνής γίνονται αντιληπτές από το κοινό ως «Εικόνες» που είτε είναι σε θέση να του ανακινήσουν αισθήσεις, συναισθήματα και να του εξάψουν την φαντασία, είτε να το αφήσουν αδιάφορο.
Η Ερευνητική Διαδικασία του «Θεάτρου των εικόνων» του Ryszard Nieoczym, δίνει στον καλλιτέχνη-performer την δυνατότητα να εξερευνήσει εις βάθος και με ακρίβεια τις δυνατότητες του σώματος, της φωνής και της φαντασίας του με σκοπό να απελευθερώσει, να ξεμπλοκάρει την ικανότητά του για παραγωγή «Εικόνων» ικανών να εμπνεύσουν τον θεατή και να αγγίξουν τα βάθη τη ψυχής του. Προς αυτήν την κατεύθυνση έχει δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα εκγύμνασης και τόνωσης του “πνεύματος του παιχνιδιού» που αποκαλείται Soundings/Αντηχήσεις, το οποίο απευθύνεται σε επαγγελματίες και ερασιτέχνες performers από όλο το φάσμα των τεχνών: Ηθοποιούς, Χορευτές, Τραγουδιστές, Ηθοποιούς του musical, Αφηγητές κτλ.
Ζητούμενα:
1. Όλοι οι συμμετέχοντες πρέπει να αποστηθίσουν τουλάχιστον έναν μονόλογο οποιουδήποτε χαρακτήρα από οποιοδήποτε έργο επιθυμούν. Οι γυναίκες μπορούν να επιλέξουν είτε αντρικό είτε γυναικείο ρόλο και το αντίστροφο.
2. Όλοι οι συμμετέχοντες πρέπει να γνωρίζουν τουλάχιστον ένα τραγούδι της αρεσκείας τους.
3. Όλοι οι συμμετέχοντες πρέπει να αποστηθίσουν το ακόλουθο κείμενο από τις Βάκχες του Ευριπίδη, το οποίο θα χρησιμεύσει ως χορικό στην δουλειά “Ensemble / Συνόλου”.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ευριπίδη “Βάκχες”
Είσοδος
Ασίας από γας Ω, Μάκαρ, όστις ευδαίμων
Ιερόν Τμώλον αμείψασα θοάζω Τελετάς θεών ειδώς
Βρομίω πόνον ηδύν Βιοτάν αγιστεύει και
Κάματον τ’ευκάματον Θιασεύεται ψυχάν
Βάκχιον ευαζομένα Εν όρεσσι βακχεύων
Τις οδώ; Τις οδώ;Τις; Οσίοις καθαρμοίσιν.
Μελάθροις έκτοπος έστω, στόμα τ’εύφημο Τα τε ματρός μεγάλας όργια
Άπας εξοσιούσθω Κυβέλας θεμιτεύων
Τα νομισθέντα γαρ αιεί Ανά θύρσον τε τινάσσων,
Διόνυσον υμνήσω Κισσώ τε στεφανωθείς
Διόνυσον θεραπεύει.
Soundings / Αντηχήσεις
Η Δύναμη της Φαντασίας & Η Καθολική Δράση
Τα Soundings/Αντηχήσεις είναι σχεδιασμένα σαν ένα Masterclass που απευθύνεται σε επαγγελματίες ηθοποιούς, απόφοιτους Δραματικών Σχολών και ηθοποιούς που επιθυμούν να εξελίξουν την τέχνη τους.
Οι στόχοι του Εργαστηρίου είναι:
1. Να προσεγγίσει την έννοια του Καθολικού Ηθοποιού: Η τέχνη και η τεχνική του ηθοποιού ως όχημα που τον οδηγεί στα σωματικά και φωνητικά του όρια μέσα σε συνθήκες μονολόγων ή ολόκληρων σκηνών.
2. Να δώσει στον ηθοποιό την ευκαιρία να ανακαλύψει την ευχαρίστηση να παρίσταται ολοκληρωτικά πάνω στην σκηνή. Να τον βοηθήσει να ανακαλύψει το βάθος της τέχνης και της τεχνικής του.
3. Να τον βοηθήσει να αναπτύξει περεταίρω δίχως συμβιβασμούς και ανασφάλειες τις τεχνικές που αφορούν την σκηνική του παρουσία σε ακροάσεις και γενικότερα στην ανταγωνιστική αγορά του θεάματος.
Όλες οι μέθοδοι των Soundings/ Αντηχήσεων βασίζονται στις κοινές βασικές αρχές της άμεσης εμπειρίας: Από την Πράξη στην Θεωρία! Οι ηθοποιοί δουλεύουν/παίζουν πάνω σε μια σειρά σωματικών ασκήσεων/κύκλων, όπως αυτοί περιγράφονται αναλυτικά παρακάτω.
Για τους συμμετέχοντες η δουλειά/παιχνίδι προσφέρει την δυνατότητα επανασύνδεσης με το σώμα, την πρωταρχική φωνή και την εσωτερική τους δύναμη και ροή, ενώ παράλληλα τους δίνεται η ευκαιρία να αναζητήσουν το βάθος στους ρόλους και στα κείμενα πάνω στα οποία δουλεύουν.
Η δουλειά/παιχνίδι έχει τρεις κατευθύνσεις:
Την ανακάλυψη του προσωπικού δρόμου που ταιριάζει σε κάθε καλλιτέχνη για την εξερεύνηση, την και την γύμναση των εκφραστικών του μέσων.
Την προσήλωση στην δουλειά με το σώμα, την μουσική και τον λόγο μέσα σε ένα πλαίσιο ομαδικής δουλειάς / ensemble.
Την προσέγγιση των ακραίων ορίων τα οποία χρειάζεται να αγγίξει ο καλλιτέχνης στην προσπάθειά του να κατακτήσει την «Καθολική Δράση».
Η Δύναμη της Φαντασίας
Το σώμα, η ψυχή, ο νους έχουν την δυνατότητα να δημιουργούν εικόνες και φαντασίες που εδράζονται σε αρχετυπικά βάθη. Για τον ηθοποιό ή τον performer αυτά τα βάθη είναι δυνατόν να χαρίσουν στην τέχνη και την τεχνική του την απαραίτητη δύναμη, την ολοκληρωτική παρουσία και την ιδιαίτερη λάμψη που λείπει από την ρουτίνα της καθημερινότητας, πολλές φορές κι από την ίδια την παράσταση. Αυτή η αρχετυπική διάσταση μπορεί μόνο να αποτυπωθεί στην εμπειρία του ηθοποιού και του κοινού ως ΕΙΚΟΝΑ, και γι’ αυτό τον λόγο το θέατρο του Ryszard Nieoczym θα μπορούσε να ονομαστεί “Θέατρο των Εικόνων”
Soundings – Περιγραφή
Μια σύντομη σημείωση προς τον επαγγελματία ηθοποιό:
Τα εργαστήρια “Soundings / Αντηχήσεις” (ναυτικός όρος που χρησιμοποιείται στην ωκεανογραφία για την εξερεύνηση των βυθών της θάλασσας), είναι δομημένα κατά τρόπο τέτοιον ώστε να αναφέρονται και να χρησιμεύουν τόσο στους σπουδαστές του θεάτρου (με την ευρεία έννοια), όσο και στους επαγγελματίες ηθοποιούς. Οι “Αντηχήσεις” μπορούν να θεωρηθούν ως μια διαδικασία αναζωογόνησης και όξυνσης των δεξιοτήτων και της πρωταρχικής ορμής του καλλιτέχνη του θεάτρου, ειδικότερα αν οι επιδεξιότητές του αυτές έχουν αμβλυνθεί και στομωθεί από την κατάχρηση ή από την ελλιπή τους χρήση. Σκεφτείτε ότι το “Αντηχώντας τα βάθη” μπορεί να περιγραφεί ως μια διαδικασία κατά την οποία ανακαλύπτουμε πόσο απαραίτητο είναι να τροχίζουμε και να στιλβώνουμε ένα «θαμπό μαχαίρι», τις φορές που, όπως λέει θρηνώντας ο Άμλετ “νωθρές και άγευστες και πληκτικές μου φαίνονται όλες οι χρήσεις αυτού του κόσμου”.
Μερικές βασικά σημεία της εκπαίδευσης:
– Η εκπαίδευση του σώματος και της φωνής με την μέθοδο των Αντηχήσεων/Soundings είναι η συνάντηση και από την αρχή εξισορρόπηση του λογικού, του ά-λογου και του ενστικτώδους, ζωώδους στοιχείου της ύπαρξης του καλλιτέχνη.
– Στην κουλτούρα μας τα Λογικά στοιχεία είναι υπερανεπτυγμένα: Συνείδηση, Διάνοια, Λογική, Λόγος. Στο θέατρο ιδιαίτερα, ο γραπτός λόγος είναι που προκρίνεται υπερβολικά σε σχέση με τα καταπιεσμένα και υποαναπτυγμένα στοιχεία του ενστικτώδους εαυτού μας: αισθησιασμός, συναίσθημα, ήχος, ρυθμός κτλ.
– Η δουλειά/παιχνίδι επιτρέπει στον performer (επαγγελματία και ερασιτέχνη) να γυρίσει πίσω στα δικά του, μοναδικά, αληθινά, και προσωπικά ολοζώντανα βάθη και να ανακαλύψει από την αρχή την δύναμη που βρίσκεται έμφυτη στην αναπνοή, την κίνηση, την φωνή. Να ανακαλύψει την δυνατότητά του να παρίσταται ολόκληρος και να παίζει μπροστά σε κοινό. Κάτι που μπορεί να μεταφραστεί ως Δράση αλλά και ως Μη-Δράση.
Οι 3 Κύκλοι των “Soundings /Αντηχήσεων”
Το σώμα είναι ένα βασικό εργαλείο για τον ηθοποιό-ερμηνευτή-άνθρωπο. Με απόλυτο σεβασμό στο σώμα, ο συμμετέχων ξεκινά να το εξερευνά μέσα από μία σειρά ενεργειών- παιχνιδιών κατάλληλα σχεδιασμένων, έτσι ώστε να το ξυπνούν αβίαστα, χωρίς καμία πίεση ή προσπάθεια, αναπνοή την αναπνοή, στιγμή την στιγμή, σε σχέση με τον περιβάλλοντα χώρο και τα υπόλοιπα σώματα-συνεργάτες. Στόχος του συμμετέχοντα: να ανακαλύψει τα όριά του και να τα ξεπεράσει ξεκινώντας κάθε φορά από το σημείο μηδέν.
Προτού κάποιος αρχίσει να δουλεύει με κείμενα, τραγούδια, μονολόγους, σκηνές, χρειάζεται να δουλέψει με το σώμα του, να το «ανοίξει» σταδιακά μέχρι να βρει τον τρόπο να το εξωθήσει στα όρια. Να βρει τον τρόπο, όπως κι ένας αθλητής, να δουλεύει με άνεση και ευχαρίστηση σε ακραίες συνθήκες. Να διαθέτει τον εαυτό του, εν τέλει, στην αναζήτηση της Καθολικής Δράσης.
Κύκλος 1: Ξύπνημα του Σώματος
Η Αναπνοή: Οι συμμετέχοντες επαναπροσδιορίζουν την έννοια της βαθιάς αναπνοής και αρχίζουν να αναγνωρίζουν τα μπλοκαρίσματα στο σώμα τους και ειδικά στο ηλιακό πλέγμα και να τα ελευθερώνουν.
Ξυπνώντας το Σώμα, διατηρώντας το Πνεύμα του Παιχνιδιού: Mέσω της διαδικασίας της βάθυνσης της αναπνοής, θα αρχίσουν να ανοίγουν τα ενεργειακά τους κέντρα
Τα 6 Πεδία Δράσης: Ακρίβεια στην κίνηση και στον ρυθμό με και χωρίς τους παρτενέρ.
Τρέξιμο και ρολάρισμα: Με παρτενέρ και χωρίς. Παύσεις και εκρήξεις. Παγώματα. Ακραίες εναλλαγές επιπέδων ενέργειας, αλλαγές ταχυτήτων, από το πιο γρήγορο και έντονο στο πιο αργό και ήπιο.
Έμφαση στις αντιθέσεις: Ούτως ώστε να αποκαλυφθούν οι ποικιλίες και οι φυσικές δυνατότητες της φαντασίας που ελευθερώνουν το σώμα και το κάνουν δημιουργικό, πέρα από κάθε συνήθεια ή κλισέ… Ο κάθε καλλιτέχνης πρέπει να ανακαλύψει τον δικό του / της τρόπο μέσα από τον οποίο θα μπορεί (μέσα από την κυκλική επανάληψη του training) να αναπτύξει ένα πρόγραμμα προσαρμοσμένο στις ατομικές του ανάγκες.
Κύκλος 2: Η Φωνή
Η φωνή είναι το βαρόμετρο της ψυχής.
Στόχος του εργαστηρίου είναι να απελευθερωθεί ο συμμετέχων από τα ψυχικά και σωματικά του εμπόδια και να συναντηθεί με την πραγματική (πρωταρχική, έμφυτη, ζωώδη) φωνή, αυτή που είχε ως παιδί, να ανακαλύψει την δύναμη και τις ποιότητες της και να μάθει να χρησιμοποιεί την «Πλήρη Φωνή» του. Αυτή η διαδικασία στηρίζεται στην αντίληψη του Stanislavski για την «οργανική βάση όλων των σωματικών δράσεων» και στη μέθοδο του Grotowski για «τον εντοπισμό, την απελευθέρωση-ενεργοποίηση των ηχογόνων πηγών του σώματος».
Κύκλος 3: Οι Εικόνες: Τραγούδι & Κείμενο
Οργανική Σύνδεση: Η δουλειά/παιχνίδι με το κείμενο και το τραγούδι είναι μια διαδικασία φυσικής ένωσης της φωνής, του σώματος, του ρυθμού, και του λόγου (ή του τραγουδιού) και η οργάνωσή τους σε «εικόνες», κάτι που συχνά απαιτεί την υπέρβαση των ορίων μας για την απελευθέρωση των φωνητικών και συναισθηματικών κέντρων στο σώμα.
Εικόνες: Κάθε πτυχή της δουλειάς/παιχνιδιού στο θέατρο, (φωνή, σώμα, κείμενο, τραγούδι) έχει τις ρίζες της σε αρχετυπικά πρότυπα: την αγάπη, την προδοσία, την απόρριψη, την εγκατάλειψη, το μίσος, τη λύπη, τη χαρά, την εκδίκηση: δηλαδή το σύνολο της ζωής του ηθοποιού/ανθρώπου . Οι εικόνες αναπτύσσονται μέσα από μια σειρά συνειδητών δράσεων ή και αντι-δράσεων, αφού η σιωπή και η ακινησία αποτελούν από μόνες τους ισχυρές εικόνες.
Άρθρωση: Με πλήρη φωνή και με ολόκληρο το σώμα να συμμετέχει, ο συμμετέχων θα μάθει να καταπολεμά τις άσχημες συνήθειες της καθημερινής και πρόχειρης ομιλίας . Αυτό σημαίνει ότι το στόμα, η γλώσσα και ολόκληρο το πρόσωπο ζωντανεύουν και «παίζουν» μαζί του, στην προσπάθειά του να σπάσει την «μάσκα της καθημερινότητάς» του.
Η δουλειά/παιχνίδι, λοιπόν μπορεί να περιγραφεί ως μια προοδευτική μετάβαση και εξέλιξη από το σημείο μηδέν (μια ήρεμη, σε ακινησία, εγρήγορση) μέσω της βαθειάς και ολοκληρωμένης αναπνοής, στο ξύπνημα του σώματος μέσω μιας σειράς φυσικά οργανωμένων δράσεων και εικόνων, ως την απελευθέρωση της πραγματικής φωνής, με σύμμαχο το τραγούδι και το κείμενο και έμφαση στην καθαρή άρθρωση.
Η δουλειά/παιχνίδι είναι πολύ εντατική σωματικά και ιδρώνουμε πολύ. Σας προτρέπουμε να φέρετε επιπλέον ρούχα!
Ryszard Nieoczym – Βιογραφικό
Ο Ryszard Nieoczym είναι πρώην μαθητής και συνεργάτης του Γέρζι Γκροτόφσκι τόσο στο θεατρικό όσο και στο παραθεατρικό έργο του. Υπήρξε μέλος του «Teatr Laboratorium» στο Βρότσλαβ της Πολωνίας (1970-1971. Είναι ιδρυτής και συν-σκηνοθέτης (με την Dawn Obokata) της LeTHAL: Le Theatre de l’ Homme Actor’s Laboratorium, ένα Κέντρο Θεατρικής Έρευνας και Πράξης στο Τορόντο του Καναδά. Έχει σκηνοθετήσει πάνω από 50 επαγγελματικές θεατρικές παραγωγές στην Ευρώπη, τον Καναδά και τις ΗΠΑ.
Ως θεατρικός συγγραφέας, έχει γράψει πάνω από 40 θεατρικά έργα τα οποία έχουν όλα παρασταθεί. Το επίκεντρο του έργου του είναι η θεατρική έρευνα και η εμβάθυνση της τέχνης του ηθοποιού. Έχει αναπτύξει ένα δίκτυο καλλιτεχνών μεταξύ της Ευρώπης και του Καναδά που βασίζεται σε ερευνητικά προγράμματα του θεάτρου. Τα σεμινάρια και τα Masterclasses που παραδίδει, υπό τον γενικό τίτλο “Soundings / Αντηχήσεις” λαμβάνουν χώρα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο Κρήτης, Βερολίνο, Γκρατς, Ζάγκρεμπ, Νόβι Σαντ, Στουτγάρδη, Βρυξέλλες, Άμστερνταμ, Κεμπέκ, Μόντρεαλ.
Σε συνεργασία με ανεξάρτητες ομάδες από την Ελλάδα, τον Καναδά και την Ευρώπη, ανέπτυξε ένα μεγάλο διεθνές έργο με τίτλο Αρχαίοι Καθρέφτες / Σύγχρονες Φωνές, μια σειρά από παραστάσεις γυναικείων μονολόγων με βάση στις αρχέτυπες μορφές της Μέδουσας, της Κασσάνδρας, της Ψυχή και του Έρωτα, της Πανδώρας και της Πασιφάης, που πραγματοποιήθηκαν σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Αυτή τη στιγμή διοργανώνει ένα μεγάλο έργο σε συνδυασμό με την Compagnie Achtli στις Βρυξέλλες σε συνεργασία με θιάσους από τον Καναδά, την Ευρώπη και το Μεξικό, υπό τον τίτλο: «Οι Αρχετυπικές μορφές της Αγάπης, της Λαγνείας & του Έρωτα», μια πολυγλωσσική και πολυπολιτισμική performance.