Έρχεται το 11ο Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Χανίων

Νέα δεκαετία, νέες ιδέες, νέες γνωριμίες, σταθερές αξίες, μεγάλα ονόματα, κορυφαία έργα, ερμηνευτικές προκλήσεις, μετακλήσεις, συμπράξεις, πειραματισμοί, τολμηρές αποφάσεις…

Στον πυρήνα του 11ου Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Χανίων η καλλιτεχνική επιτροπή αποτελούμενοι από διακεκριμένους μουσικούς: Τον βιολονίστα Γιώργο Δεμερτζή, τους πιανίστες Βασίλη Βαρβαρέσο και Τίτο Γουβέλη, τον τσελίστα Άγγελο Λιακάκη και τον βιολονίστα-επιχειρηματία Γιώργο Μαθιουλάκη.

Το φετινό Φεστιβάλ με τίτλο «Η Δημιουργία του Κόσμου – Création du Monde», έχει ως αφετηρία την ομότιτλη σύνθεση του Darius Milhaud το 1923. Στο επίκεντρο, έργα μουσικής δωματίου που καινοτόμησαν με την αισθητική και το περιεχόμενό τους ανοίγοντας νέους ορίζοντες… Έργα που Δημιούργησαν (νέους) Κόσμους.

Σταθερό σημείο συνάντησης το Minoa Palace Resort -μια πολυτελής ξενοδοχειακή μονάδα που συνιστά τουριστικό «τοπόσημο» για την περιοχή των Χανίων- και φιλοξενεί το Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου, στέλνοντας το μήνυμα ότι η Ελλάδα έχει να προσφέρει στον επισκέπτη διοργανώσεις ισάξιες της απαιτητικής κεντροευρωπαϊκής μουσικής παράδοσης.

Η αρχή γι’ αυτό το καλοκαίρι γίνεται στις 28 Αυγούστου με πέντε απαιτητικές συναυλίες εκ των οποίων οι δύο τελευταίες (στις 03 και 04.09) θα πραγματοποιηθούν στο υποβλητικό Θέατρο της Αρχαίας Άπτερας σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων – συνεχίζοντας την περυσινή επιτυχημένη συνεργασία. Οι συναυλίες εντάσσονται στο Φεστιβάλ Κρήτης.

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΜΕ ΕΡΓΑ

Φέτος, παρουσιάζονται τρία πρωτοποριακά έργα που άλλαξαν ριζικά το είδος της μουσικής δωματίου. Το Κουιντέτο με πιάνο του Σούμαν (03 & 04.09), η Πρώτη Σονάτα για βιολοντσέλο και πιάνο του Μπετόβεν (01.09) και το Πρώτο Κουαρτέτο με πιάνο του Μότσαρτ (30.08), άνοιξαν νέους δρόμους στη σύνθεση και τη μουσική δημιουργία ως πρώτα στο είδος τους.

Ακόμη, δεν λείπουν και πιο σύγχρονες συνθέσεις που σπάνια έχει την ευκαιρία να απολαύσει το ελληνικό κοινό. Ο Αμερικανός συνθέτης George Crumb, στο έργο του Vox balaenae (Η φωνή της φάλαινας) για φλάουτο, βιολοντσέλο και πιάνο (03 & 04.09), βάζει μάσκες στους ερμηνευτές και κάτω από μπλε φως τους αναθέτει να περιγράψουν μουσικά την εξέλιξη του πλανήτη μας κατά τους προϊστορικούς μεγααιώνες μέσα από τη φωνή της φάλαινας.

Ο 21ος αιώνας της μουσικής πρωτοπορίας εκπροσωπείται με το μυσταγωγικό έργο του μινιμαλιστή συνθέτη Steve Reich με τον τίτλο WTC 9/11 για κουαρτέτο εγχόρδων και προηχογραφημένη ταινία (28.08). Ο δημιουργός, εμπνεόμενος από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 και χρησιμοποιώντας πραγματικές ηχογραφήσεις από επικοινωνίες που πραγματοποιήθηκαν εκείνη την ημέρα, φτιάχνει ένα μοναδικό, σύγχρονο μουσικό σύμπαν.

Το έργο που δίνει τον τίτλο στη φετινή διοργάνωση, «Η Δημιουργία του Κόσμου» του D. Milhaud, βρίσκεται, φυσικά, στο επίκεντρο του προγράμματος. Μια σύνθεση που εκκινά από αφρικανικούς μύθους για τη δημιουργία του κόσμου και χρησιμοποιεί με ευρηματικότητα στοιχεία από την τζαζ. Επίσης, η Σονάτα για πιάνο του Αυστριακού Alban Berg (28.08), το πρώτο έργο του συνθέτη, σηματοδοτεί τη γέννηση νέων τεχνικών στη σύνθεση.

Πρωτοποριακό, αλλά και γεμάτο συναισθηματισμό είναι και το Κουιντέτο με πιάνο του Άλφρεντ Σνίτκε (30.08), ενώ η Δεύτερη Σονάτα του Καρλ Νήλσεν (30.08) ακροβατεί με επιτυχία ανάμεσα στον ρομαντισμό και τον μοντερνισμό.

Με αφορμή την επέτειο των 150 χρόνων από τη γέννηση του Σεργκέι Ραχμάνινοφ, θα ακουστεί, ακόμη, το Πρώτο Ελεγειακό Τρίο του με πιάνο (28.08). Η Εισαγωγή και Allegro του Maurice Ravel (01.09) σηματοδοτεί την πρώτη εμφάνιση της άρπας στο Φεστιβάλ, ενώ η ελληνική σύγχρονη μουσική δημιουργία αντιπροσωπεύεται μέσα από τη Σονάτα για βιολί και άρπα του διαπρεπούς βιολονίστα και συνθέτη, Σίμου Παπάνα (01.09), σταθερού υποστηρικτή του Φεστιβάλ.

ΤΟ ΑΥΡΙΟ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Η εναρκτήρια συναυλία της φετινής διοργάνωσης έχει συμβολικό χαρακτήρα. Σε μια έμπρακτη στήριξη προς τους νέους μουσικούς, καταξιωμένοι Έλληνες σολίστ συμπράττουν με νέους μουσικούς, μέλη της Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων Κρήτης του Δήμου Ηρακλείου υπό τη μουσική διεύθυνση της Λίνας Ζάχαρη. Ερμηνεύουν το «Πρελούδιο στο απομεσήμερο ενός φαύνου» του Claude Debussy σε μεταγραφή Arnold Schoenberg (28.08), ένα έργο που γυρίζει σελίδα στα γερά θεμέλια του ρομαντισμού, εγκαινιάζοντας μια νέα πνοή για τη μουσική του 20ού αιώνα. Η συναυλία φιλοδοξεί να συνδέσει την εμπειρία με το ταλέντο, αλλά και να αποτελέσει ένα χώρο διάδρασης και διδασκαλίας.

Εκτός από την άρπα, αυτή τη χρονιά θα κάνει την πρώτη του εμφάνιση στο Φεστιβάλ και το φλάουτο, σε μια διάθεση καλλιτεχνικού πλουραλισμού και εξερεύνησης του ρεπερτορίου. Ταυτόχρονα, επιστρέφει το κλαρινέτο σε έργα που συνδυάζουν το δυναμισμό του με τον ισορροπημένο και στιβαρό ήχο των εγχόρδων.

ΑΝΟΙΧΤΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ

Το βλέμμα της διοργάνωσης δεν παύει να είναι στραμμένο “προς τα έξω”. Συνεχίζοντας τις συνεργασίες με αναγνωρισμένους καλλιτέχνες του εξωτερικού, φέτος, υποδέχεται ξανά τον διεθνώς διακεκριμένο Τσέχο βιολονίστα Josef Špaček, ενώ μετά από μερικά χρόνια απουσίας επιστρέφει- ο εξαίρετος Πολωνός βιολονίστας Pawel Zalejski. Παράλληλα, για πρώτη φορά το Φεστιβάλ φιλοξενεί την Ιταλίδα φλαουτίστα Silvia Careddu, 1ο φλάουτο της Εθνικής Ορχήστρας της Γαλλίας, καθώς και την διάσημη Ισραηλινή κλαρινετίστα Shirley Brill.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Σ’ αυτήν του τη νέα περίοδο, το Φεστιβάλ παραμένει πιστό στην πεποίθηση ότι υπάρχει μια άρρηκτη σύνδεση μεταξύ του πολιτισμού και του τουρισμού και -συνακόλουθα- και της τοπικής οικονομίας. Θέτει τον πήχη ακόμα ψηλότερα και αντιλαμβάνεται ότι η τουριστική ανάπτυξη του τόπου μας μπορεί να συνδεθεί γόνιμα και να συνομιλήσει με τη σύγχρονη ελληνική πολιτιστική πραγματικότητα, όπως αυτή εκφράζεται μέσω των εξαιρετικά ταλαντούχων Ελλήνων καλλιτεχνών, συνθετών και εκτελεστών.

Σε συνέχεια, της επιτυχίας της περσινής διοργάνωσης, συνεχίζεται το άνοιγμα του Φεστιβάλ εκτός των τειχών του Minoa Palace Resort και συγκεκριμένα στον Αρχαιολογικό Χώρο Απτέρας, όπου θα πραγματοποιηθεί και φέτος η καταληκτική συναυλία με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Η συναυλία θα πραγματοποιηθεί στο Αρχαίο Θέατρο σε απόλυτη συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, ενώ εντάσσεται στο Φεστιβάλ Κρήτης. Μετά από τη θερμή ανταπόκριση του κοινού έχει προβλεφθεί η επανάληψη της συναυλίας σε δεύτερη ημέρα (3 & 4 Σεπτεμβρίου 2023). Στο πλαίσιο της ψηφιακής και επικοινωνιακής αναβάθμισης της διοργάνωσης που υλοποιείται από την προηγούμενη χρονιά ηχογραφούνται και μαγνητοσκοπούνται οι συναυλίες με διεθνείς τεχνικές προδιαγραφές ώστε να αποτελέσουν άρτιο ψηφιακό υλικό προς χρήση από διεθνή και εγχώρια επικοινωνιακά δίκτυα.

Παράλληλα, σε μια πρωτοβουλία με κοινωνικό πρόσημο, έχει προβλεφθεί για όλες τις συναυλίες του Φεστιβάλ στο Minoa Palace Resort, ειδική έκπτωση για φοιτητές, μαθητές μουσικών σχολείων και σπουδαστές μουσικής, νέους έως 25 ετών, ΑΜΕΑ και ανέργους.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Δευτέρα, 28 Αυγούστου 2023, ώρα 21.00
Αίθουσα Imperial Συνεδριακού Κέντρου Minoa Palace Resort

Εντός του κόσμου

CLAUDE DEBUSSY (1862 – 1918)
Πρελούδιο στο απομεσήμερο ενός φαύνου (μεταγραφή για σύνολο δωματίου: Benno Sachs υπό την αιγίδα του Arnold Schoenberg)

Μέλη της Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων Δήμου Ηρακλείου:
Κωνσταντίνα Στρατάκη, φλάουτο
Κωστής Σειραγάκης, κλαρινέτο
Γιάννης Μαγειρόπουλος, βιολί
Γιώργος Χλιαβώρας, βιολί
Στέφανος Συμεωνίδης, βιόλα
Κωστής Σπυριδάκης, βιολοντσέλο
Λευτέρης Μπουτσόλης, κοντραμπάσο
Γιάννης Μπουφίδης, πιάνο
Μανώλης Γρινιαζάκης, κρουστά (antique cymbals)

Βασίλης Χαραλαμπίδης, όμποε
Τίτος Γουβέλης, χαρμόνιουμ
Λίνα Ζάχαρη, διδασκαλία-μουσική διεύθυνση

ALBAN BERG (1885 – 1935)
Σονάτα για πιάνο, έργο 1

Τίτος Γουβέλης, πιάνο

STEVE REICH (γεν. 1936)
WTC 9/11 (2010) για κουαρτέτο εγχόρδων και προηχογραφημένη ταινία

Ιάσων Κεραμίδης, βιολί
Josef Špaček, βιολί
David Bogorad, βιόλα
Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν, βιολοντσέλο

SERGEI RACHMANINOFF (1873 – 1943)
Ελεγειακό Τρίο με πιάνο αρ.1 σε σολ ελάσσονα

Ιάσων Κεραμίδης, βιολί
Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν, βιολοντσέλο
Τίτος Γουβέλης, πιάνο

Με το αισθησιακό και πολύχρωμο Πρελούδιο στο απομεσήμερο ενός φαύνου (1894) ο Γάλλος Κλωντ Ντεμπυσύ δημιουργεί τομή στη μουσική ιστορία, καταδεικνύοντας πρωτόγνωρες προοπτικές για τη μουσική τέχνη και εγκαινιάζοντας το ρεύμα του μουσικού ιμπρεσιονισμού. Την ίδια εποχή, η γερμανική μουσική αρχίζει να αγγίζει, αν όχι να ξεπερνά, τα όρια της παραδοσιακής τονικότητας, όπως συμβαίνει και στο πρώτο επίσημο έργο του Αυστριακού συνθέτη Άλμπαν Μπεργκ. Περίπου έναν αιώνα αργότερα, όλος ο πλανήτης θα συνταραχθεί από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 και αυτό το κοσμοϊστορικό γεγονός θα πυροδοτήσει την έμπνευση του Στηβ Ράιχ, ενός από τους κορυφαίους συνθέτες του σύγχρονου μινιμαλισμού. Από την άλλη, η μουσική του Σεργκέι Ραχμάνινοφ, «ασφαλής» στη μουσική γλώσσα του ρομαντικού 19ου αιώνα, δεν παύει ποτέ να ακτινοβολεί και να συγκινεί με τη θέρμη και τη μελωδικότητά της.

Τετάρτη, 30 Αυγούστου, ώρα 21.00
Αίθουσα Imperial Συνεδριακού Κέντρου Minoa Palace Resort

Επέκεινα του κόσμου

CARL NIELSEN (1865 – 1931)
Σονάτα για βιολί και πιάνο αρ.2, έργο 35

Γιώργος Δεμερτζής, βιολί
Βασίλης Βαρβαρέσος, πιάνο

WOLFGANG AMADEUS MOZART (1756 – 1791)
Κουαρτέτο με πιάνο αρ.1 σε σολ ελάσσονα, Κ.478

Noé Inui, βιολί
David Bogorad, βιόλα
Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν, βιολοντσέλο
Βασίλης Βαρβαρέσος, πιάνο

ALFRED SCHNITTKE (1934 – 1998)
Κουιντέτο με πιάνο

Josef Špaček, βιολί
Ιάσων Κεραμίδης, βιολί
David Bogorad, βιόλα
Άγγελος Λιακάκης, βιολοντσέλο
Βασίλης Βαρβαρέσος, πιάνο

Το Κουαρτέτο με πιάνο σε σολ ελάσσονα του Μότσαρτ δεν είναι μόνο το πρώτο έργο στο είδος του αλλά και ένα από τα δημοφιλέστερα, χαρακτηριστικό δείγμα της μοτσάρτειας δραματικότητας και θεατρικότητας. Ανάλογες αρετές, που εκδηλώνονται ωστόσο με τελείως διαφορετικό τρόπο, έχει και η Δεύτερη Σονάτα για βιολί του Δανού συνθέτη Καρλ Νήλσεν, ένα κομψοτέχνημα των αρχών του 20ου αιώνα, που ίσταται «ερεθιστικά» στα αισθητικά όρια ρομαντισμού και μοντερνισμού. Η συναυλία κλείνει με το Κουιντέτο του Άλφρεντ Σνίτκε, γραμμένο μετά τον θάνατο της μητέρας του. Έργο πραγματικά σπαρακτικό και ανατριχιαστικό, αποτελεί μία «επώδυνη» αλλά από κάθε άποψη συγκλονιστική μουσική διαδρομή από μία φρίκη που φορά το προσωπείο της αθωότητας προς τις υψηλότερες σφαίρες μεταφυσικής μυσταγωγίας.

Παρασκευή, 1 Σεπτεμβρίου, ώρα 21.00
Αίθουσα Imperial Συνεδριακού Κέντρου Minoa Palace Resort

Παράλληλοι κόσμοι

LUDWIG VAN BEETHOVEN (1770 – 1827)
Σονάτα για βιολοντσέλο και πιάνο αρ.1 σε φα μείζονα, έργο 5 αρ.1

Άγγελος Λιακάκης, βιολοντσέλο
Τίτος Γουβέλης, πιάνο

ΣΙΜΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣ (γεν. 1979)
Σονάτα για βιολί και άρπα

Ιάσων Κεραμίδης, βιολί
Γωγώ Ξαγαρά, άρπα

MAURICE RAVEL (1875 – 1937)
Εισαγωγή και Allegro για άρπα, φλάουτο, κλαρινέτο και κουαρτέτο εγχόρδων

Γωγώ Ξαγαρά, άρπα
Silvia Careddu, φλάουτο
Shirley Brill, κλαρινέτο
Josef Špaček, βιολί
Pawel Zalejski, βιολί
David Bogorad, βιόλα
Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν, βιολοντσέλο

Η άρπα κάνει την πρώτη, αλλά δυναμική, εμφάνισή της στο Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Χανίων. Για αυτήν έγραψε ο Μωρίς Ραβέλ, στην αυγή του 20ού αιώνα, το ανάλαφρο και διαυγές σεπτέτο του, που στην ουσία δεν είναι κάτι άλλο από ένα μικρό, λαμπερό κοντσέρτο για άρπα. Οι εκφραστικές δυνατότητές της, όπως και οι αντίστοιχες του βιολιού, αναδεικνύονται σε όλο τους το μεγαλείο στη Σονάτα του εκλεκτού βιολιστή και συνθέτη Σίμου Παπάνα, ομολογουμένως ένα από τα πιο περιπετειώδη έργα του. Στην αρχή της συναυλίας θα απολαύσουμε την πρώτη ιστορικά Σονάτα, όπου βιολοντσέλο και πιάνο λειτουργούν ως ισότιμοι εταίροι, δημιούργημα γεμάτο φρεσκάδα, ζωντάνια και αυτοπεποίθηση του νεαρού Μπετόβεν.

Κυριακή, 3 & Δευτέρα, 4 Σεπτεμβρίου, ώρα 21.00
Αρχαίο Θέατρο Άπτερας

Η δημιουργία του κόσμου

GEORGE CRUMB (1929 – 2022)
Vox balaenae (Η φωνή της φάλαινας) για τρεις μασκοφόρους εκτελεστές (ενισχυμένο φλάουτο, ενισχυμένο βιολοντσέλο και ενισχυμένο πιάνο)

Silvia Careddu, φλάουτο
Άγγελος Λιακάκης, βιολοντσέλο
Τίτος Γουβέλης, πιάνο

DARIUS MILHAUD (1892 – 1974)
La création du monde (Η δημιουργία του κόσμου), σουίτα κοντσέρτου έργο 81b, για σύνολο δωματίου

Noé Inui, βιολί
Pawel Zalejski, βιολί
Shirley Brill, Κλαρινέτο
Άγγελος Λιακάκης, βιολοντσέλο
Τίτος Γουβέλης, πιάνο

ROBERT SCHUMANN (1810 – 1856)
Κουιντέτο με πιάνο σε μι ύφεση μείζονα, έργο 44

Pawel Zalejski, βιολί
Noé Inui, βιολί
David Bogorad, βιόλα
Άγγελος Λιακάκης, βιολοντσέλο
Βασίλης Βαρβαρέσος, πιάνο

Η δημιουργία του κόσμου γεννά μουσική! Ο ρηξικέλευθος Αμερικανός συνθέτης Τζορτζ Κραμπ «περιγράφει» την εξέλιξη του πλανήτη μας κατά τους προϊστορικούς μεγααιώνες μέσα από τη φωνή της φάλαινας, ζητώντας από τους εκτελεστές του έργου του να φορούν μάσκες και να είναι λουσμένοι σε μπλε φως. Ο Νταριούς Μιγιώ εμπνέεται από την αφρικανική μυθολογία για τη δημιουργία του κόσμου θυμίζοντάς μας συγχρόνως ότι η τζαζ, ως κομμάτι της μαύρης μουσικής, δημιούργησε έναν νέο μουσικό κόσμο στον 20ό αιώνα. Αλλά και η δημιουργία της μουσικής γεννά κόσμους! Έτσι, το Κουιντέτο με πιάνο του Σούμαν, ένα από τα γοητευτικότερα έργα μουσικής δωματίου του Ρομαντισμού, γέννησε ένα εντυπωσιακό μουσικό είδος, που έμελλε να υπηρετηθεί από μεγάλους συνθέτες μέχρι τις μέρες μας.

Η ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΡΗΤΗΣ – ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ & ΤΗΝ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ