Ο πρώτος διδάξας στη βαθύτερη (ακόμη και υπαρξιο-φιλοσοφική), νεωτερική επεξεργασία του φιλμικού χρόνου, υπήρξε -στον χώρο του κλασικού αμερικάνικου κινηματογράφου- ο ιδιοφυής Όρσον Ουέλς, με τον “Πολίτη Κέην” του (1941).
Στο ευρωπαϊκό σινεμά, ο σκηνοθέτης που συνέλαβε πρώτος ένα μοντέρνο χειρισμό του κινηματογραφικού χρόνου, υπήρξε αναντίρρητα ο μεγάλος Ιταλός σκηνοθέτης Ρομπέρτο Ροσελίνι, κυρίως με τη ρηξικέλευθη ταινία του “Ταξίδι στην Ιταλία”. Στο Ταξίδι στην Ιταλία, μια καθοριστική ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου, ο Ροσελίνι ξεκίνησε μια δική του, καινοτόμο προσπάθεια επανεπεξεργασίας του χωροχρόνου στον αφηγηματικό κινηματογράφο. Μέσα από τις αναζητήσεις του γύρω από το χειρισμό του χρόνου και του χώρου στη διάρθρωση της κινηματογραφικής αφήγησης και της δραματουργίας, έβαλε τα θεμέλια αυτής της προόδου της κινηματογραφικής αισθητικής και αφήγησης. Στο “Ταξίδι στην Ιταλία” (1954), η εξέλιξη των δύο χαρακτήρων, του ζευγαριού, μέσα στο χρόνο της μυθοπλασίας, γίνεται κατά τη διάρκεια της διαδρομής τους, την οποία περιγράφει η ταινία. Ο Ροσελίνι αποδίδει την εξέλιξη του ζευγαριού μέσα σε πεπερασμένο χρονικό και χωρικό διάστημα, κατά τη διάρκεια ενός σημαντικού για τους δύο ήρωες ταξιδιού προς το νότο της Ιταλίας, επεξεργαζόμενος τα δραματουργικά και αφηγηματικά δεδομένα σε σχέση με τη φιλμική ανάπτυξη του χώρου και του χρόνου. Χειριζόμενος, δηλαδή, τις φιλμικές συντεταγμένες του χώρου και του χρόνου στο “Ταξίδι στην Ιταλία”, πλάθει την ανέλιξη της μυθοπλασίας του και τους χαρακτήρες του, και το αντίστροφο· πλάθει το χώρο και το χρόνο στην ταινία, διαμορφώνοντας την εξέλιξη των ηρώων του. Γίνεται έτσι φανερό ότι η διαμόρφωση του χώρου και του χρόνου παίζουν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία αυτού του σημαντικού για την ιστορία και αισθητική του κινηματογράφου, ιταλικού φιλμ. […] (“Ιταλικός Κινηματογράφος – Ο σκηνοθετικός χειρισμός του χρόνου, στις αρχές του μοντέρνου ιταλικού σινεμά”, από την έκδοση)