Ο Αμερικανός καλλιτέχνης Jackson Pollock θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Οι χαρακτηριστικοί πίνακες του, που δημιούργησε με την τεχνική του ντρίπινκ (dripping) -κατά την οποία τοποθετούσε στο έδαφος τον καμβά και έσταζε με χαοτικό τρόπο τη μπογιά πάνω του- μαγνήτισαν με έναν πρωτόγνωρο τρόπο τον κόσμο της τέχνης. Ο Pollock κατάφερε να επαναπροσδιορίσει την γραμμή, το χρώμα και τον εικονικό χώρο, εφευρίσκοντας στα τέλη της δεκαετίας του ’40 έναν τελείως νέο τρόπο για να γεμίσει τον καμβά του.
Το εκτενές έργο του είναι αφιερωμένο στην ατομική καλλιτεχνική έκφραση και συμβολίζει την ελευθερία της δημιουργικότητας, ενώ αποκαλύπτει το ταραχώδες και παθιασμένο μυαλό ενός καλλιτέχνη που ζωγράφιζε με όλο του το σώμα. «Οι σημερινοί ζωγράφοι δεν χρειάζεται να αναζητήσουν κάποιο θέμα έξω από τον εαυτό τους.», ανέφερε. «Οι περισσότεροι μοντέρνοι ζωγράφοι δουλεύουν αντλώντας από μία διαφορετική πηγή. Δουλεύουν από μέσα.» Η ζωή του Pollock τελείωσε άδοξα σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα, το 1956, αλλά το έργο του συνεχίζει να ζει, εμπνέοντας τους καλλιτέχνες τού σήμερα.
Παρουσιάζουμε, λοιπόν, έξι πίνακες του Τζάκσον Πόλοκ, που αναδεικνύουν την εξέλιξη της καλλιτεχνικής του πρακτικής.
Guardians of the Secret, 1943
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο πίνακας Guardians of the Secret ήταν ένας από τους πιο πολυσυζητημένους στην πρώτη του ατομική έκθεση στο μουσείο Guggenheim της Νέας Υόρκης, το 1943. Οι αναφορές που μπορεί κανείς να εντοπίσει είναι ποικίλες. Από την προϊστορική τέχνη και την κουλτούρα των γηγενών Αμερικανών -με την οποία ήταν εξοικειωμένος από την παιδική του ηλικία- έως την παγκόσμια μυθολογία και το έργο ζωγράφων όπως, ο Joan Miró και ο Pablo Picasso. Οι αφηρημένες φιγούρες στις δύο πλευρές του πίνακα παραπέμπουν σε τοτέμ, ενώ το σκυλί στο κάτω μέρος είναι ζωγραφισμένο στο στυλ των αιγυπτιακών τάφων και είναι, επίσης, εμφανή τα σαν ιερογλυφικά σύμβολα στο κέντρο του έργου.
Mural, 1943
Ο πίνακας Mural, ζωγραφισμένος το 1943, αναπαριστά τη μετάβαση τουPollock από τη ζωγραφική σε καβαλέτο στην τεχνική του ντρίπινγκ που εφάρμοζε στους καμβάδες του. Με διαστάσεις 2,5×7 μέτρα είναι από τα πρώτα έργα του μεγάλων διαστάσεων και ήταν μια παραγγελία για το διαμέρισμα της Peggy Guggenheim. Οι φήμες θέλουν τον καλλιτέχνη να ξοδεύει βδομάδες μπροστά από τον λευκό πίνακα, παραπονούμενος για δημιουργικό μπλοκ. Τελικά, την Πρωτοχρονιά του 1944, ζωγράφισε ολόκληρο τον καμβά σε μία έκρηξη ενέργειας. Ένα έργο που βρίθει από την αέναη κίνηση των ζώων της Αμερικής.
Full Fathom Five, 1947
Ο πίνακας Full Fathom Five είναι ένας από τους πρώτους πίνακες του Pollock που δημιουργήθηκε αποκλειστικά με την τεχνική του ντρίπινγκ. Η επιφάνειά του είναι διασκορπισμένη με διάφορα τυχαία αντικείμενα από το στούντιο του καλλιτέχνη, από σπίρτα και νομίσματα μέχρι νύχια και ένα κλειδί. Τα κάτω στρώματα δημιουργήθηκαν με πινέλο και κοπίδι, ενώ τα από πάνω στρώματα χύθηκαν κατευθείαν από κουτιά με μαύρη και ασημένια μπογιά. Κατέγραφε, με αυτό τον τρόπο, την κίνηση ολόκληρου του σώματός του. Ο τίτλος ήταν μία πρόταση του γείτονα του και είναι στίχος από την Τρικυμία, του Σαίξπηρ: “Full fathom five thy father lies / Of his bones are coral made / Those are pearls that were his eyes.”
Autumn Rythm: Number 30, 1950
Ο πίνακας Autumn Rhythm: Number 30 ήταν ένα από τα κεντρικά έργα της σόλο έκθεσης του καλλιτέχνη στην γκαλερί Betty Parsons, το 1950. Για να δημιουργηθεί, ο Pollock άπλωσε τον καμβά των 5 περίπου μέτρων στο πάτωμα και έσταζε, έχυνε, τίναζε και πιτσίλιζε μπογιές, ενώ κινούνταν κυκλικά γύρω του. Ο αυθορμητισμός ήταν ένα βασικό στοιχείο στη δουλειά του Pollock, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι η ελευθερία της διαδικασίας που ακολουθούσε περιόριζε με κάποιο τρόπο τον έλεγχο που είχε πάνω στο μέσο που χρησιμοποιούσε. Είχε πει, μάλιστα, πως μπορεί να ελέγξει απόλυτα τη ροή του χρώματος, δεν πρόκειται για ατύχημα.
Blue Poles, 1952
Ο πίνακας Blue Poles, ο οποίος αρχικά είχε ονομαστεί Νούμερο 11, είναι ένα από τα πιο δημοφιλή έργα του Pollock. Περιλαμβάνει πατημασιές και θραύσματα από γυαλί σε όλη του την επιφάνεια, σηματοδοτώντας για άλλη μια φορά τους φρενήρεις ρυθμούς και τις παράδοξες μεθόδους του καλλιτέχνη. Το 1973, η Εθνική Πινακοθήκη της Αυστραλίας αγόρασε το έργο για 1,3 εκατομμύρια δολάρια. Η σημερινή του αξία, φυσικά, υπολογίζεται μεταξύ των 20 και 100 εκατομμυρίων δολαρίων.
The Deep, 1953
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’50 υπήρξε μία έντονη αλλαγή στα έργα του Pollock, που αποτύπωνε τις φάσεις της προσωπικής του ζωής. Ξεκίνησε να αποφεύγει το χρώμα, χρησιμοποιώντας κυρίως το μαύρο και το άσπρο. Ο αλκοολισμός είχε αρχίσει να καταβάλλει την παραγωγικότητά του. Ο πίνακας The Deep φέρνει στο προσκήνιο την εσωτερική μάχη του καλλιτέχνη. Η χαρακτηριστική τεχνική του ντρίπινγκ συνεχίζει να υφίσταται, αλλά λειαίνεται με πινελιές λευκής μπογιάς. Το λευκό της αγνότητας προσπαθεί να καλύψει το μαύρο του θανάτου.