Η καταξιωμένη κινηματογραφίστρια Εύα Στεφανή, με αφορμή κάποια κινηματογράφηση και με την κάμερα στο χέρι, επισκέπτεται συχνά υπό εγκατάλειψη ιδιωτικά και δημόσια κτίρια, νοσοκομεία, ιδρύματα και γραφεία. Στις επισκέψεις της, εκτός από το να κινηματογραφεί, συλλέγει αρχειακό υλικό που έχει εγκαταλειφθεί και βρίσκεται διάσπαρτο σε κάθε χώρο – νομικά και λογιστικά έγγραφα, υπεύθυνες δηλώσεις, αποδείξεις τραπεζικών συναλλαγών, αποτελέσματα ιατρικών εξετάσεων, ακτινογραφίες. Ωθούμενη από την ανάγκη να αναζητήσει κρυφά στοιχεία της οικογενειακής της ιστορίας αλλά και αθέατες πτυχές της Ελληνικής ιστορίας, διαλέγει τεκμήρια που σχετίζονται με τα επακόλουθα της γερμανικής κατοχής και του ελληνικού εμφυλίου, όπως, για παράδειγμα, λίστες απολυμένων, λόγω πολιτικών φρονημάτων, υπαλλήλων. Οι αποθήκες της οικογένειας, κάποια γραπτά που ξέμειναν στο συρτάρι ενός διαμελισμένου γραφείου, αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της οικογενειακής ιστορίας και συγχρόνως αποτελούν πολύτιμο υλικό αυτής της καλλιτεχνικής ανασκαφής.
Η Εύα Στεφανή αξιοποιεί το υλικό αυτό ως δομικό στοιχείο της νέας της εγκατάστασης, ειδική παραγγελία για το ΕΜΣΤ, με τίτλο Το φωτεινό σπήλαιο (2024). Με κύρια πηγή έμπνευσης την προσωπική εμπειρία της ασθένειας και της νοσηλείας της, καθώς και την ευρύτερη οικογενειακή της ιστορία, και με σαφή αναφορά στην Πλατωνική αλληγορία του σπηλαίου, η καλλιτέχνιδα αποσκοπεί στη δημιουργία ενός βιωματικού χώρου στοχασμού πάνω στη φύση της ιστοριογραφίας, του ανθρώπινου ίχνους και του τρόπου με τον οποίο αυτό συνιστά μέρος μιας επίσημης και ανεπίσημης την ίδια στιγμή ιστορίας. Διαφορετικά επίπεδα τεκμηρίων και ιστοριών αλληλεπικαλύπτονται σε έναν παλίμψηστο χώρο, διατηρώντας την προσωπική και συναισθηματική τους διάσταση και καταλήγοντας σε ένα σύγχρονο memento mori.
Επιμέλεια: Σταμάτης Σχιζάκης
Εύα Στεφανή – Βιογραφικές πληροφορίες
Η Εύα Στεφανή γεννήθηκε στις ΗΠΑ και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε στο Πολιτικό Τμήμα της Νομικής και στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο πεδίο της Κινηματογραφικής Θεωρίας και Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (NYU). Έχει κάνει επίσης σπουδές στον κινηματογράφο –με έμφαση στο ντοκιμαντέρ– στη Σχολή VARAN στο Παρίσι και στο National Film&TV School στη Βρετανία. Η διδακτορική της διατριβή αφορά στις αναπαραστάσεις της Ελλάδας στον εθνογραφικό κινηματογράφο (Πάντειο, 1997).
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Έχει σκηνοθετήσει πάνω από 30 ταινίες, που κινούνται μεταξύ εθνογραφικού και πειραματικού κινηματογράφου. Μεταξύ αυτών οι ταινίες: Γράμματα από το Άλμπατρος (1996), Συγκάτοικοι (1999), Ακρόπολις (2001), Το Κουτί (2004), Αθήναι (2007), Τι ώρα είναι (2007), Λουόμενοι (2008), Χειρόγραφο (2017), Μέρες και Νύχτες της Δήμητρας Κ. (2021). Το έργο της έχει αποσπάσει πολλές διεθνείς διακρίσεις (Oberhausen, Cinema du Reel, Fipresci, κ.α.) και έχει προβληθεί σε σειρά κινηματογραφικών φεστιβάλ, όπως τα Internationale Kurzfilmtage Oberhausen και L‘Europe autour de l‘Europe (FEAE). Αφιερώματα στο έργο της έχουν οργανωθεί και παρουσιαστεί στο New York University και στο Πανεπιστήμιο Columbia, στη Νέα Υόρκη. Από το 2000 και μετά έχει συμμετάσχει σε μεγάλες διεθνείς εικαστικές διοργανώσεις, όπως η documenta 14. Το 2019 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 58η Biennale της Βενετίας από κοινού με τους Ζάφο Ξαγοράρη και Πάνο Χαραλάμπους.
Διδάσκει κινηματογράφο στο τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στο ΕΚΠΑ ενώ η τελευταία της ταινία, ένα ντοκιμαντέρ για τον Δημήτρη Παπαϊωάννου, έχει τίτλο Η καρδιά του ταύρου.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Εύα Στεφανή, Το φωτεινό σπήλαιο, 2024. (Λεπτομέρεια) Εγκατάσταση, 300 x 300 x 300 εκ. | Ευγενική παραχώρηση της καλλιτέχνιδας
Διαβάστε επίσης:
ΕΜΣΤ: Το πρόγραμμα για το 4ο μέρος του κύκλου εκθέσεων «Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;»