Η Εύα Τουρτόγλου-Bony, εμπνεύστρια του ΕΠΙΤΟΠΟΥ που πραγματοποιείται στην Άνδρο για τρίτη συνεχή χρονιά, μας μίλησε για την εικαστική αυτή πρόταση που βασίζεται στο σχεδιασμό και τη δημιουργία εφήμερων εγκαταστάσεων και που καλλιεργεί τοπικό και συλλογικό χαρακτήρα.
Συνέντευξη: Στρατής Πανταζής
Culture Now: Πώς και πότε γεννήθηκε το ΕΠΙΤΟΠΟΥ;
Εύα Τουρτόγλου Bony: Η ιδέα να μοιραστώ μία κοινή δημιουργική διαδικασία στο συγκεκριμένο φυσικό τοπίο γεννήθηκε από τότε που επέλεξα τα Λιβάδεια της Άνδρου σαν τόπο παραμονής μου στην Ελλάδα, στις αρχές του 2000. Η κρίση στην Ελλάδα αναβίωσε την ιδέα και την υλοποίηση της μέσα σε ένα πλαίσιο συλλογικότητας και αληλλεγγύης. Η αφορμή ήρθε το φθινόπωρο του 2012, όταν συνάντησα την καλλιτέχνη Νίνα Παπακωνσταντίνου σε κοινή έκθεση στο Παρίσι και μαζί αρχίσαμε να την οργανώνουμε. Kαθοριστική υπήρξε και συνεχίζει να είναι η συνεργασία και η αυθόρμητη συμμετοχή των κατοίκων του νησιού. Εισβάλαμε στο χώρο τους για να κάνουμε κάτι νέο, μας φιλοξένησαν και μοιραστήκανε μαζί μας την προσπάθεια και την εμπειρία.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
CN: Το ΕΠΙΤΟΠΟΥ μπορεί να θεωρηθεί ως μία μορφή προγράμματος φιλοξενίας (arts residency);
ETB: Δεν θέλω να το κλείσω σε τέτοιου είδους μοντέλα. Προϋπόθεση για εμάς είναι να εξασφαλίσουμε μεταφορά, διαμονή και σύτιση για τους καλλιτέχνες με ανταπόδοση συνεργασίες επικοινωνίας και προσφορές σε είδος από τους κατοίκους. Μην ξεχνάς ότι πάνω από όλα είμαι καλλιτέχνης και καλώ ομότεχνούς μου. Μεταξύ μας δεν υπάρχει ιεραρχική σχέση, δουλεύουμε συλλογικά δίνοντας προτεραιότητα στην εμπειρία πού ζούμε και μέρος της οποίας αποτελεί η δημιουργία των έργων.
CN: Ποιές είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει το ΕΠΙΤΟΠΟΥ;
ETB: Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όλες οι πρωτοβουλίες αναλόγου τύπου στην Ελλάδα που είναι επίπονες, χρονοβόρες και αντιδημιουργικές. Αλλά θα ήταν ανεπίτρεπτη πολυτέλεια να μιλήσω για δυσκολίες σε μία χώρα και σε μία περίοδο όπου υπάρχουν ζωτικές δυσκολίες για πολλούς. Είχαμε, εξ άλλου, την τύχη να έχουμε την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών την πρώτη κιόλας χρονιά και του ΝΕΟΝ την δέυτερη.
CN: Γιατί επιμένετε στα εφήμερα έργα;
ETB: Επιμένω σε εφήμερα και μη μόνιμου μνημειακού χαρακτήρα έργα. Η παρούσα περίοδος που ζούμε επιβάλλει αλλαγές σε πρακτικές και μοντέλα και χαράζει διαφορετικούς δεσμούς μεταξύ δημιουργού και δέκτη. Με το εφήμερο έργο αναιρείται η σχέση εμπορευματοποίησης μεταξύ καλλιτέχνη και θεατή και ο διάλογος μεταξύ τους εστιάζεται σε περισσότερο εποικοδομητικές παραμέτρους σκέψης και εμπειρίας. Το εφήμερο αφήνει τα όρια της δημιουργίας ανοικτά σε πειραματισμούς και αυτοσχεδιασμούς που προσδίδουν αμεσότητα στη τέχνη και δυνατότητα κατανόησης από όλους. Το έργο δεν επιβάλλεται ως προϊόν αλλά προτείνεται ως μέσον. Ένα μέσο που ανοίγει διάλογο με τον χώρο και τον θεατή.
Τα έργα συνυπάρχουν με τη φύση και τις δραστηριότητες των ανθρώπων για δύο μήνες. Μερικά από αυτά παραμένουν μέχρι την πλήρη αφομοίωση ή διάλυση τους. Όπως το έργο του Απόστολου Καρακατσάνη, 3421 πέτρες (2014) φτιαγμένο απο πέτρες της κοίτης του ποταμού που διέσχισε καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνα αλλάζοντας μαζί με το τοπίο μέχρι που «το κατάπιε ο ποταμός», όπως είπε χαρακτηριστικά ο ίδιος.
CN: Μιλήστε μας λίγο για το φετινό πρόγραμμα.
ETB: Φέτος φιλοξενούμε επτά καλλιτέχνες, από Ελλάδα, Κύπρο, Γαλλία και Γερμανία. Επιχειρούμε εικαστικές επεμβάσεις και στη Χώρα της Άνδρου, οργανώνουμε ένα διήμερο συναντήσεων με καλεσμένους δύο θεωρητικούς της τέχνης από Ελλάδα και Γαλλία και φιλοξενούμε τρεις φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών Ιωαννίνων, κατόπιν πρότασης του καθηγητή και εικαστικού Κ. Μπασάνου.
CN: Μπορείτε επίσης να μας μιλήσετε για τα έργα;
Όχι ακριβώς. Οι προτάσεις των καλλιτεχνών βρίσκονται σε εξέλιξη. Προσδιορίζεται κυρίως το εννοιολογικό πλαίσιο στο οποίο θα κινηθούν αλλά η τελική μορφή του έργου ολοκληρώνεται ή αλλάζει εντελώς, το δεκαήμερο που βρίσκονται στο νησί. Αυτή είναι και η ιδιαιτερότητα του ΕΠΙΤΟΠΟΥ.
CN: Ποιοι είναι οι στόχοι του ΕΠΙΤΟΠΟΥ για το μέλλον;
ETB: Ο στόχος είναι ένας και άμεσος. Να πραγματοποιήσουμε την τρίτη έκδοση με τις καλύτερες συνθήκες για τους καλλιτέχνες και ν’ ανταποκριθούμε στις προσδοκίες κατοίκων και συνεργατών. Θα επιθυμούσαμε την καθιέρωση του ΕΠΙΤΟΠΟΥ στα πολιτιστικά δρώμενα του νησιού σε ετήσια βάση αλλά αυτό χρειάζεται χρόνο και προϋποθέσεις. Ευχαριστώ.
https://www.facebook.com/epitopou.gr
Το ΕΠΙΤΟΠΟΥ πραγματοποιείται στην Άνδρο για τρίτη συνεχή χρονιά, από 11 Ιουλίου μέχρι 31 Αυγούστου. Περισσότερες πληροφορίες.