Η Ε.Μ.Α.Ε.Τ. (Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνική Τεχνολογίας) και το Μουσείο των Ηρακλειδών, μετά την επιτυχημένη κοινή παρουσία τους σε εκθέσεις σε Μουσεία Τεχνολογίας της Κίνας, επισημοποιούν και εδραιώνουν τη συνεργασία τους. Η κοινή πλέον πορεία τους περιλαμβάνει τη συν-διοργάνωση εκθέσεων, την αναπαραγωγή τεχνολογικών επιτευγμάτων των αρχαίων Ελλήνων και το φιλόδοξο σχέδιο δημιουργίας Κέντρου Μελέτης και Τεκμηρίωσης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας. Η επιστημονική επάρκεια της ΕΜΑΕΤ και το στελεχιακό της δυναμικό, από τη μια πλευρά και η παρουσία στο χώρο της παραγωγής πολιτισμού του Μουσείου των Ηρακλειδών από την άλλη, αποτελούν εγγύηση για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος. Η επισημοποίηση επικυρώθηκε με την υπογραφή συμφώνου συνεργασίας από τους Θεοδόση Τάσιο, πρόεδρο της ΕΜΑΕΤ και Παύλο Φυρό, πρόεδρο του Μουσείου των Ηρακλειδών
Ως αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας, παρουσιάζεται στο κοινό της Αθήνας, μέρος της μεγάλης συλλογής εκθεμάτων της ΕΜΑΕΤ και του Μουσείου των Ηρακλειδών και συγκεκριμένα οι ενότητες Τεχνολογία Πολέμου στην Αρχαία Ελλάδα – Αυτόματα – Μηχανισμός Αντικυθήρων. Η έκθεση των ενοτήτων της ΕΥΡΗΚΑ τελεί υπό την αιγίδα των Υπουργείων Πολιτισμού και Αθλητισμού και Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Επιστημονικοί σύμβουλοι και υπεύθυνοι τεκμηρίωσης της ΕΥΡΗΚΑ είναι ο κ. Θεοδόσιος Τάσιος, ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσoβίου Πολυτεχνείου πρόεδρος της ΕΜΑΕΤ, η κ. Κλαίρη Παλυβού, ομότιμη καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Γραμματέας της ΕΜΑΕΤ και ο μηχανικός και μέλος του Δ.Σ. της ΕΜΑΕΤ, Κωνσταντίνος Γιαννακός. Την έκθεση επιμελήθηκε η κ. Φωτεινή Μπέλλιου, Αρχιτέκτονος με ειδίκευση στην προστασία αρχαιολογικών μνημείων και χώρων.
Για την εκθεσιακή περίοδο 2018 – 2019, με εναρκτήρια ημερομηνία την 22α Αυγούστου 2018:
Στο κτήριο της Αποστόλου Παύλου 37, με τίτλο «Πολεμικές Μηχανές» παρουσιάζονται όψεις της πολεμικής και στρατιωτικής τεχνολογίας των αρχαίων Ελλήνων, από τους προϊστορικούς ως τους ελληνιστικούς χρόνους. Ο πόλεμος ανέκαθεν κινητοποιούσε το σύνολο των διαθέσιμων τεχνολογιών που δυνητικά μπορούν να τον υπηρετήσουν. Από το πολύ μεγάλο εύρος της ενότητας «πόλεμος», η έκθεση εστιάζεται στις ακόλουθες ενότητες, οι οποίες παρουσιάζονται με τη βοήθεια ομοιωμάτων, εικαστικών συνθέσεων, ενημερωτικών πινακίδων και γραφικών αποδόσεων:
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
α) Ναυτική πολεμική τεχνολογία με παρουσίαση του μεγάλου όπλου των Αθηναίων, την τριήρη, με παραστάσεις εμβολισμού των αντιπάλων πλοίων, χάρη στον οποίο κερδήθηκε η ναυμαχία της Σαλαμίνας, και με περιγραφές λιμενικών εγκαταστάσεων και εγκαταστάσεων φύλαξης πολεμικών πλοίων, όπως οι νεώσοικοι στον Πειραιά.
β) Ατομικός οπλισμός με ομοιώματα εξάρτυσης. Στην ενότητα παρουσιάζεται για πρώτη φορά σε μουσειακό χώρο της Ελλάδας, ομοίωμα πανοπλίας προϊστορικών χρόνων σε φυσικό μέγεθος, εξ ολοκλήρου σφυρήλατη και με υλικά της εποχής.
γ) Μεγάλα όπλα, όπως το φλογοβόλο αλλά και ο καταπέλτης και το ατμοτηλεβόλο, των οποίων η λειτουργικότητα έχει δοκιμαστεί στο πεδίο από την επιστημονική ομάδα τεκμηρίωσης της έκθεσης.
δ) Χερσαία και θαλάσσια τείχη μαζί με όλες τις διατάξεις άμυνας και επίθεσης, όπως ο κριός, η χελώνη, η ελέπολις, οι τάφροι, τα εμπόδια εισόδου κ.τ.λ.
ε) Τηλεπικοινωνίες των Αρχαίων Ελλήνων, με τις φρυκτωρίες, τον υδραυλικό αλλά κυρίως με τον οπτικό – λεξικό τηλέγραφο.
Στο κτήριο της Ηρακλειδών 16, με τίτλο «Αυτόματα» παρουσιάζονται επιλεγμένα εκθέματα από τα κορυφαία επιτεύγματα της εξέλιξης της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας. Πρόκειται για αυτόματες μηχανές με πρακτικό και επιστημονικό ενδιαφέρον που αναπτύχθηκαν ή εξελίχθηκαν κατά την Ελληνιστική περίοδο. Χρήζει ιδιαίτερης μνείας η έκθεση για πρώτη φορά στην Ελλάδα της βαδίζουσας Θεραπαινίδας του Ήρωνος και Φίλωνος. Πρόκειται για ομοίωμα σε φυσικό μέγεθος, το οποίο εμπνεύστηκε ο καθ. Θεοδόσης Τάσιος και υλοποίησε ομάδα υπό τον ακαδημαϊκό Μανόλη Κορρέ, ο οποίος μάλιστα φιλοτέχνησε το ξυλόγλυπτο ομοίωμα. Η Θεραπαινίδα αποτελείται από δυο μηχανισμούς, ο ένας ελέγχει την παροχή οίνου και νερού στους συνδαιτυμόνες και ο δεύτερος, την κίνηση του ομοιώματος στο χώρο. Τον πρώτο μηχανισμό, μελέτησε και κατασκεύασε ο μηχανικός Σπύρος Οικονομόπουλος ενώ τον δεύτερο, ο Μανόλης Κορρές με την συμβολή του μηχανικού Δημήτρη Κορρέ.
Η έκθεση στην οδό Ηρακλειδών, ολοκληρώνεται με την παρουσίαση του μεγάλων διαστάσεων ομοιώματος του Μηχανισμού Αντικυθήρων από μέταλλο και πλεξιγκλάς σε κλίμακα 3 προς 1, το οποίο κατασκευάστηκε για λογαριασμό του Μουσείου σε μελέτη και σχέδια του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης και το οποίο ενσωματώνει όλα τα τεκμήρια των πιο πρόσφατων ερευνών.
Ιδιαίτερη μνεία για την αναντικατάστατη προσφορά τους οφείλουν οι διοργανωτές στους:
Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Εφορία Ενάλιων Αρχαιοτήτων
Woods Hole Oceanographic Institution
Δημήτρη Καλλιγερόπουλο
Δημήτρη Κατσίκη
Φίλιππο Κουτσαφτή
Γιάννη Νάκα
Δημήτρη Μάρρα
Αλέξανδρο Οικονομίδη
κληρ. Ιωάννη Σακκά
Αλέξανδρο Τούρτα
Bjorn Loven
Φωτογραφία θέματος: Βασισμένη σε μια ιδέα – έμπνευση του Θ. Τάσιου και υλοποιημένη από τους Μανόλη Κορρέ, Σπύρο Οικονομόπουλο, Δημήτρη Κορρέ, Σύλβια Κουτρούλη, η βαδίζουσα θεραπαινίδα Ήρωνος και Φίλωνος παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.