Φαέθων Λυόμενος, από τον Κωνσταντίνο Μάρκελλο στον Αρχαιολογικό Χώρο Πέλλας

Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος εμπνέεται από τον μύθο του Φαέθοντα και έχοντας ως αφετηρία τα ελάχιστα αποσπάσματα που έχουν διασωθεί από την ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδη, δημιουργεί μια μουσικοθεατρική performance που ακροβατεί ανάμεσα στην ποιητικότητα και στον ρεαλισμό, αναπλάθοντας τον μύθο και προεκτείνοντάς τον μέχρι του πεδίου της αναρώτησης γύρω από το ποια είναι η διάσταση του Τραγικού στο σήμερα.

Ο ΜΥΘΟΣ

Σύμφωνα με τον Μύθο, η Κλυμένη, σύζυγος του βασιλιά των Αιθιόπων Μέροπα, αποκαλύπτει στον γιο της Φαέθοντα πως ο πραγματικός πατέρας του είναι ο Ήλιος. Προς επιβεβαίωση των λόγων της προτρέπει τον δύσπιστο νέο να επισκεφθεί το γειτονικό ανάκτορο του Πατέρα και να του ζητήσει οποιαδήποτε χάρη. Εκείνος, ο Ήλιος, θα του την κάνει οπωσδήποτε, αφού σ’ αυτό είχε δεσμευτεί με θείο όρκο τη νύχτα που πλάγιασε μαζί της.

Ο Φαέθων φθάνει στο παλάτι του Ήλιου και του ζητά αυτό που είναι απαγορευμένο ακόμη και για τους θεούς: να οδηγήσει για μία ημέρα το άρμα του, να χαρίσει για μία ημέρα αυτός το Φως στον Κόσμο. Το ασεβές, το παράτολμο και το επικίνδυνο ενός τέτοιου αιτήματος, να δοθεί δηλαδή η εξουσία του Φωτός και να αφεθεί η Τάξη του Σύμπαντος στα αδαή χέρια ενός νέου, ταράζουν τον Πατέρα Ήλιο. Την αρχική του άρνηση, όμως, θα κάμψουν η φλογερή επιμονή του Φαέθοντα και η ιερότητα του παλαιού όρκου.

Ο νέος θα λάβει την άδεια να καβαλήσει το πυριφλεγές άρμα, αλλά μη μπορώντας να χαλιναγωγήσει τα ατίθασα άλογα και να κουμαντάρει το βάρος του χρυσού του, θα παρασυρθεί σε μια πύρινη, ξέφρενη και άτακτη πορεία μεταξύ ουρανού και γης, την οποία θα τερματίσει ο πατέρας των θεών Δίας, εξαπολύοντας τον Κεραυνό του προς τον Φαέθοντα, από φόβο μην προκαλέσει κάποιο ανεπανόρθωτο κακό στην ανθρωπότητα.

Το κεραυνοβολημένο σώμα του Φαέθοντα θα πέσει από τον ουρανό και θα συντριβεί στις όχθες του ποταμού Ηριδανού. Εκεί θα σπεύσουν οι Ηλιάδες για να θρηνήσουν, απαρηγόρητες, τον αδελφό που τόσο άξαφνα βρήκαν και έχασαν. Οι θεοί θα τις λυπηθούν και για να τις σώσουν από τον απελπισμένο θρήνο, θα μεταμορφώσουν τα σώματά τους σε ψηλά δέντρα, ενώ τα δάκρυά τους σε πολύτιμο λίθο: τον επονομαζόμενο και διαφανή χρυσό, τον Ήλεκτρο (ή κεχριμπάρι).

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Με ελάχιστες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο που ο Ευριπίδης χειρίστηκε τον μύθο του Φαέθοντα, ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Μάρκελλος καταθέτει ένα μεταδραματικό παραστασιακό εγχείρημα (performance) με αφορμή την αποσπασματικά σωζόμενη ομώνυμη τραγωδία. Η ετεροτοπική, μη θεατρική, “σκηνή” του αρχαιολογικού χώρου της Πέλλας αναδεικνύεται (εκτός από κυριολεκτικός, και ως) ο συμβολικός τόπος θανάτου του συγγραφέα, φιλοξενώντας, λίγο πριν τη δύση του Ήλιου, μια επίκληση στο -όχι πάντα- μεγαλεπήβολο και διαρκές τραγικό.

Μια υψιστρεφής πορεία (βίαιης) ενηλικίωσης. Μια καταβύθιση στα σκοτάδια του μυθικού “εγώ”, όπου το σπαραγμένο έργο του Ευριπίδη δεν είναι παρά θραύσμα ενός ετερόκλητου ψηφιδωτού Λόγου και Μουσικής. Δεν είναι παρά η πρώτη συλλαβή μιας διακειμενικής, πολυσυλλεκτικής Χορικής επιτέλεσης-αφήγησης με θεματικούς άξονες της την (ζωογόνο και φθοροποιό μαζί) επιθυμία για το ανέφικτο και το πιθανό κόστος της υπέρβασης.

Οι προεκτάσεις του Μύθου του Φαέθοντα και η ασύνδετη πλοκή του ομώνυμου Ευριπίδειου έργου, εκκινώντας από την σκοπιά της απόδοσης χαρακτηριστικών αυθεντίας σε πρόσωπα και ιδιότητες που παίζουν, αρχετυπικά ή κοινωνικά, έναν ετερο-καθοριστικό ρόλο στις ζωές μας (ιδιαιτέρως των νέων), συνευρίσκονται σε ένα ενδιάμεσο πεδίο διαλόγου, όπου τα πρόσωπα και τα κίνητρα του δράματος υποκαθιστούν η διασπορά του κυρίαρχου νοήματος και η αυτοαναφορικότητα. Η γλώσσα, υπαινικτική και υπονομευτική, ακροβατεί ανάμεσα στο ποιητικό και στο καθημερινό, διεκδικώντας -ως υλικό του δράματος- την αυτάρκειά της και καταφάσκοντας -ως νόημα και περιεχόμενο- την αποσύνθεση και την μη ενότητα της πολυφωνίας.

Ο μύθος του Φαέθοντα, δανείζει και δανείζεται από το προσωπικό υλικό και τις εμπειρίες ζωής των performers και, τελικά, ανασυστήνεται με την αρωγή της αληθινής ζωής, ενώ η ζωή ομολογεί τον Μύθο προσδοκώντας ένα καινούργιο (και εφικτό) είδος Κάθαρσης.

Η παράσταση εντάσσεται στο πρόγραμμα 2021 του θεσμού “Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός” του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Συντελεστές

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ *, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΡΚΕΛΛΟΣ & Ο ΘΙΑΣΟΣ
ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΑ-ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΡΚΕΛΛΟΣ
ΠΡΩΤΟΤΥΠΗ ΜΟΥΣΙΚΗ-ΦΩΝΗΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: ΑΝΡΙ ΚΕΡΓΚΟΜΑΡ
ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΕΣ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΙΝΗΣΗΣ: ΕΥΑ ΓΕΩΡΓΙΤΣΟΠΟΥΛΟΥ
ΣΚΗΝΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ & ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΦΙΑΣ
ΒΟΗΘΟΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ: ΑΜΕΛΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ
PROMO ARTWORK: ΧΡIΣΤΟΣ ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ: ΝΕΚΤΙ ΑΡΑΜΠΑΤΖΗ
VIDEO / TRAILER: ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΜΟΥ | ArtLabor Productions

ΠΑΙΖΟΥΝ (με αλφαβητική σειρά)
ΕΛΕΝΗ ΒΛΑΧΟΥ | ΜΙΚΕΣ ΓΛΥΚΑΣ | ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΡΚΕΛΛΟΣ
ΕΡΡΙΚΟΣ ΜΗΛΙΑΡΗΣ | ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ

* Συμπεριλαμβανομένων νέων μεταφράσεων των έργων: Ευριπίδου “Φαέθων”, Ευριπίδου “Ρήσος”, Αισχύλου “Ηλιάδες”, Μεσομήδους “Ύμνος εις τον Ήλιο”, αλλά και του λατρευτικού μυστηριακού κειμένου “Λειτουργία του Μίθρα”.