Δεν το κρύβω πως η εργασία σε έναν οργανισμό όπως το Ωδείο Αθηνών είναι εκτός από συναρπαστική, προκλητική και ενδιαφέρουσα και κάπως πρακτικά αντιφατική. Όλοι γνωρίζουμε πως το έτος ίδρυσης είναι το 1871. Το παλαιότερο Ωδείο της χώρας μας, το παλαιότερο μουσικό ίδρυμα. Διαβάζουμε αυτή τη χρονολογία, αυτόν τον ρομαντικό αριθμό ακόμη και στις όψεις του κτιρίου. Ιδού η αντίφαση: ο αριθμός 1871 στις όψεις ενός κτηρίου από τα πιο μοντέρνα αρχιτεκτονικά της Αθήνας. Πιστεύω, και το επιβεβαιώνω κάθε πρωί που ανεβαίνω την μαρμάρινη σκάλα, πως αυτό είναι το σημείο που εδράζεται η μοναδική προσωπικότητα του Ωδείου Αθηνών: η μακρά παράδοση και η τόλμη για την κατάκτηση του μέλλοντος, η γνώση της ιστορίας και η διαρκής χάραξη νέας πορείας, η εμπιστοσύνη στο χρόνο και τα παράγωγά του χωρίς συμπλέγματα και αγκυλώσεις.
Έχοντας μπροστά μας το τόσο σημαντικό γεγονός του Open Day 2024, όπου θα ανοίξουμε τις πόρτες στους συμπολίτες μας, νιώθουμε πως η «οικογένειά» μας δεν έχει όριο μελών, ακριβώς λόγο της σχέσης μας με το χρόνο που αναθεωρεί κάθε δέσμευση, κάθε περιορισμό. Το σύνολο των ανθρώπων που έχει ως προσδιορισμό λέξης όπως «εκπαίδευση», «τέχνη», αλλά και το ίδιο το αντικείμενο που υπηρετούμε όπως είναι μουσική, θέατρο και χορός δεν είναι πεπερασμένο, δεν μπορεί να είναι πεπερασμένο.
Μου κάνει εντύπωση η επιλογή της λέξης «Ωδείο». Ενώ στην Ευρώπη όλα τα μουσικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, που ξεκίνησαν την λειτουργία τους τον 19ο αιώνα, επιλέγουν την αρχαιοελληνική λέξη «Ακαδημία» κάνοντας αναφορά στο Πλάτωνα. Παρόλο που και αυτή η λέξη είναι ελληνική οι άνθρωποι που δημιούργησαν το Ωδείο Αθηνών καταλήγουν στη λέξη «Ωδείο», προέρχεται από το ρήμα ἀείδω, «τραγουδώ» που είναι επίσης η ρίζα του ᾠδή και του ἀοιδός. Στην κλασσική Αθήνα ᾨδεῖον ονομαζόταν το δημόσιο κτίριο που κτίστηκε στα χρόνια του Περικλή, και προοριζόταν για μουσικές παραστάσεις αλλά και για τη διεξαγωγή δικών.
Ομολογώ πως η διαφορά στις λέξεις «Ακαδημία» και «Ωδείο» έχει για την δική μου σκέψη τεράστια διαφορά αφού η απόσταση από την φιλοσοφία και τη θεωρητική προσέγγιση με την πράξη και την άμεση επαφή με τους ανθρώπους είναι μεγάλη. Η ζωντάνια και η πάντα νωπή επαφή όλων όσοι μετέχουν στην ιδέα «ᾨδεῖον» είναι πάντα και μόνον «ενεργός ελπίδα».
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Καθημερινά, περιδιαβαίνοντας τους διαδρόμους του Ωδείου Αθηνών, συναντώ δεκάδες παιδιά όλων των ηλικιών που φέρουν την τέχνη που έχουν επιλέξει ως γνώμονα της ζωής τους. Ένα κορίτσι με το βιολοντσέλο στην πλάτη συνομιλεί γελώντας με δύο χορεύτριες που ξυπόλητες μόλις βγήκαν από την αίθουσα χορού ενώ πίσω τους ένας σπουδαστής της Δραματικής Σχολής αναζητά τρόπο να καθαρίσει το πρόσωπό του από το μακιγιάζ κλόουν που μόλις πριν λίγα λεπτά είχε υποδυθεί. Δεν μπορώ να φανταστώ κάτι περισσότερο γόνιμο και τρυφερό, ενδιαφέρον και ελπιδοφόρο από αυτή την εικόνα που μόλις περιέγραψα.
Στο Open day της 26ης Μαΐου καθόλου δεν θα προσπαθήσουμε να δείξουμε στους επισκέπτες μας αυτήν την συνύπαρξη για το απλούστατο λόγο πως είναι για εμάς η πραγματικότητά μας, απλά θα αφήσουμε τον χώρο και την ενέργειά μας να λειτουργήσει.
Είναι πολύ σημαντικό για όλους, σπουδαστές, γονείς και κηδεμόνες, επισκέπτες, συνεργάτες, διδάσκοντες και διοικητικό προσωπικό πως κάτω από αυτήν την στέγη έχουμε τόσες επιλογές, τόσες ευκαιρίες, δυνατότητες, απτές αλήθειες ουσιαστικής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Το σημαντικότερο: το όλον είναι μεγαλύτερο από το απλό άθροισμα των τριών παραστατικών τεχνών που συνυπάρχουν, διότι δεν «συνυπάρχουν», αλλά «συνεργάζονται», εμπνέονται, συγκρούονται, συνομιλούν και συγκινούνται με την ετυμολογική σημασία της λέξης όπου η «κίνηση» δένει με το «συν», με το «μαζί». Το σπουδαιότερο, για να επιστρέψω στους αρχικούς μου συλλογισμούς: αυτό το «συν», το «μαζί», είναι πλατύ, ανοικτό και χωρά όλους.
Είμαι μουσικός, συνθέτης και δάσκαλος για 35 συναπτά έτη. Έχω την τιμή να ηγούμαι των Μουσικών Σχολών του Ωδείου Αθηνών όχι ως «πρώτος μεταξύ ίσων» αλλά ως «ίσος μεταξύ ίσων». Η εμπιστοσύνη του Διοικητικού Συμβουλίου του «Μουσικού & Δραματικού Συλλόγου Ωδείον Αθηνών 1871» και του προέδρου Νίκου Τσούχλου είναι για εμένα δώρο, τιμή αλλά και αφορμή ανάληψης ευθύνης, ότι σημαντικότερο για την εξέλιξη του νου και τη διαμόρφωση χαρακτήρα.
Έχω γερά τη βάση, τα πόδια και τη μνήμη μου στην ιστορία αλλά πάντα με τον στόχο μακρά στο μέλλον. Με την αρωγή όλων των «ίσων» που προανέφερα καθημερινά προσπαθούμε να προσφέρουμε ότι καλύτερο, σύγχρονο, αποτελεσματικό και ζωτικό στους σπουδαστές και τις σπουδάστριές μας. Ανανεώσαμε προγράμματα σπουδών επαναπροσδιορίζοντας το ρεπερτόριο (το επιβεβλημένο σύγχρονο έργο ορίστηκε χρονολογικά στα τελευταία 25 χρόνια με σκοπό το 2025 να αποτελεί πλέον έργο του 21ου αιώνα), αλλάξαμε βιβλία έπειτα από χρήση δεκαετιών (νέο Σολφέζ έπειτα από σχεδόν έναν αιώνα με βιβλία που προσφέρονται στους μαθητές μας δωρεάν), προσαρμόσαμε μαθήματα στις ανάγκες της εποχής μας (το Πρακτικό Διδασκαλείο διδάσκετε ως Παιδαγωγικά με μελέτη όλων των θεωρείων και εκπαιδευτικών συστημάτων) κ.α. Έχουμε αναπτύξει, ως Μουσικές Σχολές συνεργασίες με εμβληματικούς πολιτιστικούς φορείς της Αθήνας όπως τα μουσεία «Μπενάκη», ΕΜΣΤ, «Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή», «Πόλης των Αθηνών», «Μαρία Κάλλας» κ.α. Το μνημόνιο συνεργασίας με την Εθνική Λυρική Σκηνή έχει προσφέρει σε σπουδαστές και κοινό μοναδικές εμπειρίες, «Μουσική του 21ου αιώνα», «Ο συνθέτης Νίτσε», «Καλομοίρης» κ.α.
Τίποτε από όλα αυτά δεν θα ήταν εφικτό χωρίς τους ανθρώπους του Ωδείου Αθηνών, την ίδια τη ζωή. Στο Open day δεν έχουμε σκοπό να ξεναγήσουμε τους επισκέπτες μας στο, ομολογουμένως, σπάνιας αρχιτεκτονικής κτήριό μας. Θέλουμε να συναντηθούμε ως άνθρωποι με την ανάγκη για συνύπαρξη και συνεργασία σε κάθε χειραψία. Μέγα ζητούμενο: βαθιά ανάσα στον ζωογόνο αέρα του πολιτισμού. Θέλουμε όλοι μαζί να συν-κινηθούμε.
Photo Credit: Γιώργος Καλκανίδης