Η ταινία του Διονύση Γρηγοράτου με τίτλο FILS DE GRÈCE έρχεται σύντομα στους κινηματογράφους.
Μία ταινία-σύνθεση μυθοπλασίας -με ηθοποιούς και πρόσωπα που έχουν βιώσει τα γεγονότα- και «δραματοποιημένου» Αρχειακού υλικού που τα περιλαμβάνει… Για ένα κεφάλαιο της Ιστορίας απωθημένο στις συνειδήσεις μας -από τις παρενέργειες του Εμφυλίου και του Ψυχρού Πολέμου- που σημερινά γεγονότα το επαναφέρουν.
Ο τίτλος της ταινίας από την έκκληση του Paul Eluard για τα παιδιά του Εμφυλίου Πολέμου στη διάρκεια της μυθιστορηματικής ανάβασης του στο Γράμμο – ντοκουμέντο αρχειακού υλικού-
Θέμα ταινίας:
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η μαζική μετακίνηση 60.000 και πλέον παιδιών μακριά από τις εστίες τους, στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. 30.000 περίπου, από το «Δημοκρατικό στρατό», εκτός της Πατρίδας, σε Ιδρύματα Πολιτικών Προσφύγων σε χώρες της χωρισμένης Ευρώπης του Ψυχρού Πολέμου και άλλα τόσα, από τον Κυβερνητικό στρατό, σε «Παιδοπόλεις» που ίδρυσε η Βασίλισσα Φρειδερίκη.
Τραγικά οδοιπορικά που δεν τέλειωσαν με το τέλος του Εμφυλίου αλλά συνεχίστηκαν εκτός και εντός της Ελλάδος με εξορίες, απαγορεύσεις επανόδου στις εστίες τους, διακρίσεις κλπ. Οδοιπορικά που συνεχίζονται και στις μέρες μας με τις ψυχολογικές επιπτώσεις που κουβαλούν αυτά τα «πρώην παιδιά» για μια «παιδική ηλικία» που δεν έζησαν τότε και η μνήμη τους δεν μπορεί σήμερα να αναπληρώσει :
Ποιος μας δίνει τα παιδικά μας χρόνια;
Κανείς!
Μόνο η Ιστορία…
Φόρμα ταινίας:
Πρόκειται για μία ταινία μυθοπλασίας που, όμως, συνθέτει:
α) Υπαρκτά πρόσωπα (που πρωταγωνίστησαν στα γεγονότα και εξασφαλίζουν αυθεντικότητα…) και επινοημένα (ηθοποιοί).
β) Επιλεγμένο Αρχειακό υλικό που τα δραματικά του στοιχεία ενσωματώνονται αβίαστα στην ταινία και προωθούν τη δράση π.χ. η μυθιστορηματική παρουσία του Paul Eluard στα βουνά της Ελλάδας το 1949.
γ) Σκηνές αναπαράστασης που αλληλοσυμπληρώνονται με το Αρχειακό υλικό σε ενιαίο σώμα, απλώνοντας τη δράση σε σημαντικές περιόδους και διαφορετικές χώρες.
δ) Σημαντικά Πολιτικά πρόσωπα που βίωσαν τα γεγονότα (πέρα των Πρωταγωνιστών) με τη μορφή συνοδευτικών βίντεο σε blogs (όχι συνεντεύξεις).
Σύνοψη υπόθεσης:
Αθήνα 2008. Στο κατασκότεινο Πάρκο, το περιπολικό της Αστυνομίας – που ψάχνει για ένα κοριτσάκι, θύμα απαγωγής – εντοπίζει στην Παιδική Χαρά, μια … ΓΙΑΓΙΑ, πεσμένη κάτω από τις κούνιες, σε ημικωματώδη κατάσταση!
Αργότερα, στο Νοσοκομείο, ο γιος και η εγγονή της – η ΕΡ’ΜΗ – που καταφτάνουν, φωτίζουν κάπως τα πράγματα όταν εξηγούν στην Αστυνομία και την Αντιτρομοκρατική πως πρόκειται για Πολιτική Πρόσφυγα από την πρώην Σοβιετική Ένωση που εδώ και χρόνια βρίσκεται σε κώμα ή σε «συνειδητή» κατάσταση να κοιμάται και να μη μιλάει!
Όταν, μετά 7 μέρες, ξαναφέρνουν τη ΓΙΑΓΙΑ σπίτι, συνδεδεμένη μέσω ενός Laptop με τον Εγκεφαλογράφο του νοσοκομείου – κατά σύσταση του νεαρού Γιατρού που φλερτάρει την ΕΡ’ΜΗ – βγαίνουν στην επιφάνεια πολλά, που πυροδοτούν στην ΕΡ’ΜΗ την επιθυμία να μάθει περισσότερα. Και για το «Παιδομάζωμα» ή «Παιδοσώσιμο» γενικά και για την περιπέτεια, την ατομική, της ΓΙΑΓΙΑΣ.
Επηρεασμένη και από τη δουλειά της ως Επεξεργαστής Αρχειακού Υλικού, διαλέγει να μπει στην blogόσφαιρα – με κείμενα και αρχειακό υλικό – επιδιώκοντας επαφές και πληροφορίες. Και δεν πέφτει έξω. Σχεδόν αμέσως καταφτάνουν δυο σχόλια. Από έναν Πανεπιστημιακό, τον MASTER που κάνει διατριβή στο θέμα και από έναν άλλο, τον Ρ., που οργανώνει παράσταση για την επέτειο των 60 χρόνων. Ο οποίος, μάλιστα, προτείνει και συνεργασία με τη μέθοδο «work in progress».
Πράγμα που υλοποιείται άμεσα, μετά την επιτυχία της ΕΡ’ΜΗΣ να εντοπίσει δυο παιδιά από τους τρεις φίλους της ΓΙΑΓΙΑΣ. Την ΟΛΥΜΠΙΑ που είχε οδηγηθεί εκτός Ελλάδος κι έφτασε να γίνει χορεύτρια και χορογράφος στα Μπολσόι και το ΓΙΩΡΓΟ που είχε κλειστεί στις Παιδοπόλεις και κατέληξε εναερίτης-ηλεκτρολόγος!
Η «work in progress» αρχίζει, με πρωταγωνιστές-υποβολείς την ΟΛΥΜΠΙΑ και το ΓΙΩΡΓΟ αλλά και τη ΓΙΑΓΙΑ – με την εύγλωττη σιωπή της στο Laptop-Εγκεφαλογράφο – αλλά και τη διακριτική παρακολούθηση της Αντιτρομοκρατικής!
Σιγά-σιγά – μέσα από το σασπένς της Έρευνας και το θρίλερ της απόκτησης κρυμμένων στοιχείων – φωτίζεται το οδοιπορικό των παιδιών στην γενικότητα του αλλά και των τεσσάρων παιδιών ατομικά. Σαν ένα road movie με στοιχεία σύγχρονης Τραγωδίας για την απώλεια της παιδικής ζωής, τον αδελφοκτόνο Πόλεμο των γονιών και τα ψυχολογικά τραύματα που τους έχουν σημαδέψει ως παιδιά και που τα κουβαλούν ως ενήλικες σήμερα, ζώντας ανάμεσα μας, την Οικονομική και Κοινωνική Κρίση που τους στερεί και την «Τρίτη ηλικία»!
Παράλληλα φωτίζονται και οι σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στα πρόσωπα των γεγονότων και τους ερευνητές –ιδίως της ΕΡ’ΜΗΣ και του νεαρού ΓΙΑΤΡΟΥ- και ανιχνεύονται συμπεριφορές που προέρχονται –εκτός από τις ταυτίσεις της ΕΡ’ΜΗΣ με τη ΓΙΑΓΙΑ (virtual reality from the past?)– από τις εγγραφές στον «σκληρό» μας δίσκο!
Ιστορικό της «Οδύσσειας» των παιδιών:
1948 Μαζική απομάκρυνση των παιδιών από τις εστίες τους, στις περιοχές όπου μαίνεται ο Εμφύλιος Πόλεμος, προς δύο κατευθύνσεις: Εκτός Ελλάδος σε Ιδρύματα των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης από το Δημοκρατικό Στρατό και εντός της χώρας από τον Κυβερνητικό στις 52 Παιδοπόλεις που στήνονται αιφνιδιαστικά με την Αμερικανική Βοήθεια.
1948-1953 Εκπαίδευση με προβλήματα λόγω της πρόσθετης διδασκαλίας της ξένης γλώσσας στις χώρες υποδοχής ενώ προβλήματα παρατηρούνται και στις Παιδοπόλεις εντός της Ελλάδος από ελλείψεις υποδομής Σχολικής Εκπαίδευσης.
1953-1960 Σταδιακό κλείσιμο των Παιδοπόλεων και επιλεκτική προώθηση των παιδιών σε Τεχνικές Σχολές ύστερα από Πολιτική αναμόρφωση.
1955-1965 Με τη βοήθεια του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και της Οργάνωσης των Ελλήνων Πολιτικών Προσφύγων του Εμφυλίου Πολέμου, τα παιδιά αναζητούν έπειτα από 10 χρόνια τους γονείς τους στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν.
1965-1982 Προσπάθειες των «παιδιών» να αποκατασταθούν επαγγελματικά. Δύσκολα εκτός Ελλάδος αφού παρέμεναν σε ξένο περιβάλλον ενώ απαγορευόταν η επάνοδος στην πατρίδα για πολιτικούς λόγους. Αλλά δύσκολα και για τα πρώην παιδιά των Παιδοπόλεων που παρόλο που ζούσαν στην πατρίδα ήταν υπό συνεχή επιτήρηση παρά την Πολιτική αναμόρφωση που είχαν υποστεί.
1982-2014 Παρά το τυπικό τέλος του Εμφυλίου Πολέμου με το Νόμο που ψηφίζεται, τα πρώην «παιδιά» (και αυτά που επέστρεψαν από το εξωτερικό) εξακολουθούν ναβασανίζονται από ψυχολογικά προβλήματα για την απώλεια της παιδικής τους ηλικίας ενώ αντιμετωπίζουν και τα προβλήματα της Οικονομικής Κρίσης στην «Τρίτη ηλικία».
Χρονολόγιο Γεγονότων (σχετικά με την υπόθεση της ταινίας):
30-3-1946 Τυπική έναρξη του Εμφυλίου Πολέμου στην Ελλάδα.
3-12-1946 Προσφυγή στον ΟΗΕ για το “Ελληνικό Ζήτημα” στα πλαίσια του Ψυχρού Πολέμου.
28-2-1947 Η Μεγάλη Βρετανία ζητάει από την Κυβέρνηση να την διαδεχθεί στο ρόλο της στην Ελλάδα.
12-3-1947 Διακήρυξη του Δόγματος Τρούμαν στις ΗΠΑ και κύρια εφαρμογή του στην Ελλάδα.
5-6-1947 Αναγγελία Σχεδίου Marshall.
Ιούλιος 1947 Εγκαινιάζεται η πρώτη Παιδόπολις στην Ελλάδα μακριά από τις εστίες των παιδιών και ακολουθούν άλλες 51 στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Πληθυσμός 700.000 χωρικών μετακινείται στα Αστικά κέντρα σε Παραγκουπόλεις.
24-12-1947 Δημιουργείται Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση από τους αντάρτες.
Ιανουάριος 1948 Έναρξη επιχείρησης απομάκρυνσης των παιδιών από το Δημοκρατικό Στρατό της Ελλάδας –λόγω βομβαρδισμών- εκτός της χώρας με προορισμό Ιδρύματα στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
1948-1949 Ο Εμφύλιος στο απόγειο.
27-11-1948 Ψήφισμα Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για τους όρους επιστροφής των παιδιών στους γονείς τους και ανάθεση του έργου στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό.
1949+ Αλληλοκατηγορίες μεταξύ των εμπόλεμων πλευρών για “εκσλαυισμό των παιδιών” από τη μία, και “αναμόρφωση συνειδήσεων” από την άλλη ακόμη και με την μέθοδο των παράνομων υιοθεσιών.
1950-1982 Σταδιακό κλείσιμο Παιδοπόλεων και επιλεκτικές άδειες – με πολιτικά κριτήρια – για επαναπατρισμό των άλλων παιδιών.
25-12-1982 Δημοσίευση Νόμου για τον επαναπατρισμό των Πολιτικών Προσφύγων του Εμφυλίου Πολέμου.
1982-2014 Τα “πρώην παιδιά” του Εμφυλίου –σημερινοί ενήλικες- εξακολουθούν να βασανίζονται από ψυχολογικά προβλήματα για την απώλεια της παιδικής τους ηλικίας ενώ βιώνουν, λόγω της οικονομικής κρίσης, και την απώλεια της “Τρίτης Ηλικίας”.
Συντελεστές και Συνεργάτες:
Πρωταγωνιστούν:
Τζένη ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
Πέτρος ΓΙΑΣΕΜΗΣ
και πρόσωπα που έχουν βιώσει τα γεγονότα:
– Ολυμπία ΓΕΛΟΔΑΡΗ
(χορογράφος, πρακτική εξάσκηση στα Μπολσόι, επικεφαλής στην Όπερα της Οδησσού, Λυρική Σκηνή)
– Γιώργος ΠΑΪΖΙΟΣ
(Παιδοπολίτης και ονομαστός εναερίτης της ΔΕΗ)
Τα παιδιά στο Γράμμα και το Βίτσι:
Αφροδίτη ΤΣΙΑΟΥΣΗ
Μαρία ΕΓΡΕ
Θωμάς ΓΡΑΒΑΣ
Γιάννης ΚΑΡΑΜΠΑΤΖΙΑΣ
Βασιλική ΚΑΡΑΜΠΑΤΖΙΑ
και σε νεαρή ηλικία στην Τασκένδη:
Μάρθα ΠΑΣΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Γωγώ ΠΑΠΑΛΑΜΠΡΟΥ
Συμπρωταγωνιστούν:
Γιάννης ΘΩΜΑΣ
Αντώνης ΒΛΗΣΙΔΗΣ
Βίκυ ΣΤΑΥΡΑΚΑ
Αλεξάντερ ΓΙΕΛΟΝΟΒ
Παύλος ΟΡΚΟΠΟΥΛΟΣ
Δ/νση Φωτογραφίας
Γιάννης ΒΑΛΕΡΑΣ
Μοντάζ
Γιάννης ΤΣΙΟΥΛΑΚΗΣ
Μουσική (τσέλο)
Georg MERTENS
Συνεργάτες Σκηνοθέτη:
Νίκος ΑΞΑΡΛΗΣ
Φάνης ΔΑΛΕΖΙΟΣ
Αντιγόνη ΜΗΤΣΙΜΠΟΥΝΑ-ΔΑΒΑΚΗ
Τιμητική αναφορά στον Μάνο ΖΑΧΑΡΙΑ, το Γιώργο ΣΕΒΑΣΤΙΚΟΓΛΟΥ και τον Απόστολο ΜΟΥΣΟΥΡΗ που κατέγραψαν το γεγονός στην εποχή του.
Σενάριο – Σκηνοθεσία
Διονύσης ΓΡΗΓΟΡΑΤΟΣ
Παραγωγή
Κωνσταντίνος Δ. ΓΡΗΓΟΡΑΤΟΣ