Φλώρα Φουστέρη – Γυμνή Οικειότητα: Έκθεση στην γκαλερί Art Prisma

Η Φλώρα Φουστέρη με σπουδές στα Μαθηματικά, αλλά και με γνώσεις χαρακτικής, γλυπτικής, σκηνογραφίας και νέων μέσων από τη σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, εργάζεται στην Αθήνα ως ζωγράφος, σκηνογράφος, video artist και μοντέρ.

Η δουλειά της Φλώρας Φουστέρη επικεντρώνεται στην θηλυκή υπόσταση των ανθρώπων, έτσι δημιουργεί έργα που σε ταξιδεύουν σε διαδρομές του ασυνείδητου ανθρώπινου βίου, του άγνωστου οικείου και του εμφανή ανοικείου.

Η ιστορικός τέχνης Θέμις Βελένη Δρ Ιστορικός Τέχνης – Πολιτιστική διαχειρίστρια MSC- Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Γρανάδας, σχολιάζει στον κατάλογο της έκθεσης:

«Η ζωγραφική της Φλώρας Φουστέρη πραγματεύεται το γυμνό ως θέμα, ιδιαίτερα σε προσωπικές, καθημερινές στιγμές, αναδεικνύοντας την ευαλωτότητα, την ανθρώπινη σύνδεση και την επικοινωνία. Κρίσιμη επιρροή στα έργα της είναι το έργο της Nan Goldin, ιδιαίτερα η εξερεύνηση της σκοποφιλίας – η απόλαυση στο βλέμμα – και οι περίπλοκες συναισθηματικές υφές που εμπλέκονται στην αποτύπωση ιδιωτικών στιγμών. Το βλέμμα του θεατή καθίσταται κομβικό στοιχείο αυτών των έργων, δημιουργώντας μια ένταση ανάμεσα στην επιθυμία και τη δυσφορία, την οικειότητα και την απόσταση.

Το ανοίκειο (Unheimlich), όπως το όρισε ο Φρόιντ (1919), αποτελεί βασική παράμετρο της προσέγγισής της, καθώς το γυμνό σώμα εμφανίζεται μέσα από στιγμές καθημερινότητας που άλλοτε προσκαλούν και άλλοτε ξενίζουν τον θεατή. Το γνώριμο και οικείο ανατρέπεται, καθώς το γυμνό παρουσιάζεται με τρόπο που αμφισβητεί τις συμβατικές προσδοκίες ερωτισμού και αισθησιασμού, προκαλώντας αμφιθυμία. Αυτό που μπορεί να φαίνεται ως τρυφερή στιγμή – ένας εραστής σε μια ήσυχη αγκαλιά, ένα άτομο μόνο με τις σκέψεις του – γίνεται γρήγορα άβολο, καθώς το βλέμμα ή η στάση του θέματος υποδηλώνει αποξένωση, δυσφορία ή ανησυχία. Το σώμα γίνεται ταυτόχρονα οικείο και παράξενο, εκτεθειμένο αλλά και αποστασιοποιημένο, αποδομώντας τις παραδοσιακές αναπαραστάσεις του γυμνού.

Η ένταση μεταξύ θεατή και μοντέλου αποτελεί έναν από τους κρίσιμους τρόπους με τους οποίους αναδύεται το ανοίκειο στα έργα της. Οι φιγούρες της μοιάζουν να κατοικούν σε έναν ενδιάμεσο χώρο, μεταξύ προσωπικής και δημόσιας σφαίρας, αφήνοντας τον θεατή να αναρωτηθεί αν εισβάλλει ή αν γίνεται μάρτυρας μιας στιγμής που προορίζεται να ιδωθεί. Αυτό το αίσθημα αβεβαιότητας και πρόσκλησης καθρεφτίζει την αντίληψη του Φρόιντ για το ανοίκειο, όπου κάτι που κάποτε κρυβόταν δημοσιοποιείται, αφήνοντας τον θεατή μετέωρο για το αν θα έπρεπε να κοιτάζει.

Η χρήση του φωτός και της σκιάς παίζει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία αυτής της ατμόσφαιρας. Στο The Innocence Out of the Fridge (2021), το ψυγείο λειτουργεί ως πηγή φωτός, αναδεικνύοντας το σώμα με τρόπο που εντείνει την αίσθηση του απόκοσμου, ενώ στο The Strictness of Dandelion (2022), η υπερμεγέθης σκιά αποστασιοποιεί τη φιγούρα, μετατρέποντάς την σε αντανάκλαση της ίδιας της ύπαρξής της. Αντίστοιχα, στο Marilou in Fur (2022), η αντίθεση μεταξύ της υφής της γούνας και της λιτής, σχεδόν ψυχρής σύνθεσης δημιουργεί μια αμφισημία ανάμεσα στην πολυτέλεια και την ευαλωτότητα.

Τα προσωπικά αντικείμενα που εμφανίζονται στα έργα της ενισχύουν την αφήγηση και αποκαλύπτουν μικροϊστορίες των ανθρώπων που απεικονίζονται. Ρούχα, έπιπλα, φαγητά και αντικείμενα καθημερινής χρήσης δεν λειτουργούν απλώς ως στοιχεία του σκηνικού, αλλά συμβάλλουν στη διαμόρφωση της ψυχολογίας των χαρακτήρων, υπογραμμίζοντας τη σχέση τους με το περιβάλλον τους. Μέσω αυτών των στοιχείων, η καλλιτέχνιδα δημιουργεί μια βαθύτερη σύνδεση ανάμεσα στον χώρο, το σώμα και την ταυτότητα, καθιστώντας την καθημερινότητα οργανικό μέρος του εικαστικού της κόσμου.

Η τεχνική της Φλώρας Φουστέρη είναι εξίσου σημαντική με το θεματικό της περιεχόμενο. Η απελευθέρωση από την παράδοση των προσχεδίων επιτρέπει στη ζωγραφική της να αναδειχθεί μέσα από μια οργανική ροή πινελιών και χρωμάτων, αναδεικνύοντας τη ρευστότητα του σώματος και τη μεταβαλλόμενη φύση της ταυτότητας. Η συνεργασία της με τα μοντέλα βασίζεται σε μια σχέση εμπιστοσύνης, προσδίδοντας στα έργα της μια αυθεντικότητα που αποτυπώνει όχι μόνο τη φυσική παρουσία αλλά και την ψυχολογική υπόσταση των απεικονιζόμενων.

Η μετάβαση από το λάδι στο μελάνι και το ακρυλικό, όπως στη σειρά TransHumanlnk, δεν αποτελεί απλώς μια αλλαγή μέσου, αλλά μια εξερεύνηση νέων εκφραστικών δυνατοτήτων. Η τεχνική της εξελίσσεται με γνώμονα την ανάγκη της να αποτυπώσει με διαφορετικούς τρόπους τη σχέση σώματος, χώρου και συναισθήματος. Οι λεπτομερείς προσωπογραφίες με μελάνι της επιτρέπουν να επικεντρωθεί στην εκφραστικότητα του βλέμματος και της στάσης, ενώ η χρήση λαδοπαστέλ, όπως στο Kitchen Girls, προσδίδει μια αφαιρετική, πιο χειρονομιακή αίσθηση, αναδεικνύοντας τη συναισθηματική δυναμική της σκηνής.

Το γυμνό στην τέχνη της Φουστέρη δεν λειτουργεί απλώς ως αισθητική αναπαράσταση του ερωτισμού, αλλά ως ένας τόπος διαπραγμάτευσης της σχέσης του ανθρώπινου σώματος με την ταυτότητα, τον χώρο και το βλέμμα. Οι φιγούρες της κινούνται σε ένα μεταίχμιο μεταξύ έκθεσης και απομόνωσης, μεταξύ πρόσκλησης και αποστασιοποίησης. Μέσα από αυτήν την παρατήρηση, ο θεατής καλείται να συνειδητοποιήσει όχι μόνο πώς βλέπει, αλλά και πώς η ίδια η πράξη της παρατήρησης μεταμορφώνει το υποκείμενο της εικόνας».

Τέλος το εικαστικό ταξίδι της Φλώρας Φουστέρη διαπραγματεύεται την ανθρώπινη ύπαρξη μέσα στον οικείο χώρο και της προσδίδει την δική της εικαστική ταυτότητα.

Κεντρική φωτογραφία θέματος: The Strictness of Dandelion (detail), oil on canvas, 120x100cm