Το στούντιο καλλιτεχνών δεν είναι απλώς ένας χώρος: είναι ένας τρόπος σκέψης που δίνει έμφαση στις αναδυόμενες, διαισθητικές, ενσωματωμένες και μη γραμμικές διαδικασίες. Ως ένας μη κερδοσκοπικός χώρος τέχνης με νέο residency πρόγραμμα, σειρά workshops, εκθέσεων και μαθημάτων, καθώς και εργαστήριο του Διονύση Χριστοφιλογιάννη, το στούντιο ορίζεται σε σχέση με άλλες καλλιτεχνικές πρακτικές, ενσωματώνοντας έναν τύπο συλλογικού εργαστηρίου.
Το space52 παρουσιάζει το Forthcoming III, το τρίτο μέρος του ερευνητικού έργου, το οποίο ξεκίνησε το 2018. Χαρτογραφώντας τα υλικά ίχνη των εργασιακών διαδικασιών των καλλιτεχνών, η έκθεση συγκεντρώνει μια συλλογή από γλυπτά, σχέδια και κατακερματισμένα αντικείμενα, μινιατούρες αυτοσκηνοθετημένων έργων σε εξέλιξη. Η έκθεση εξετάζει τις συζητήσεις που λαμβάνουν χώρα σε στούντιο καλλιτεχνών και επισκέψεις στο στούντιο, διαμορφώνοντας μια έρευνα για το εκτεταμένο έδαφος των σημερινών καλλιτεχνικών πρακτικών. Ως πρώτη έκθεση στο νέο χώρο του space52 στην οδό Λάρνακος 28, στο κέντρο της Αθήνας, το Forthcoming III προσκαλεί μια διαφορετική ομάδα σύγχρονων καλλιτεχνών, αρχιτεκτόνων και χορευτών, να ξεκινήσουν και να καλλιεργήσουν αμοιβαίες ανταλλαγές γύρω από τη γνώση και την πρακτική τους.
Περιγραφή
Το FORTHCOMING III διερευνά το στούντιο ενός καλλιτέχνη ως κεντρικό χώρο για δημιουργικές δράσεις και γνώσεις παραγωγής εστιάζοντας στη μεθοδολογική και παραγωγική λειτουργία των στούντιο καλλιτεχνών με έδρα την Αθήνα καθώς και τριών Δανών καλλιτεχνών, αναμεσά τους και ο Mathias Malling Mortensen που δημιούργησε το έργο του στο space52. Τα υλικά ίχνη των εργασιακών τους διαδικασιών – όπως τα σκίτσα, γλυπτά, ζωγραφικά συλλεγμένα αντικείμενα και πρωτότυπα – παρουσιάζονται στο καλλιτεχνικό στούντιο ως μια μικρογραφία της αυτο-σκηνοθεσίας ενός καλλιτέχνη εργασία σε εξέλιξη, δημιουργικότητα, γνώση, σκέψη και έκφραση.
Το στούντιο σαν χώρος ανακάλυψης, όπου συγκεντρώθηκαν τα επιλεγμένα αντικείμενα και ερευνητικά υλικά και εμπειρίες αντηχούν μεταξύ τους και προκαλούν προβληματισμό και σκέψη. Είναι ένας χώρος όπου οι καλλιτέχνες επίμονα εξασκούν την τέχνη τους έως ότου η πρακτική γνώση γίνει ενσωματωμένη ικανότητα και η φυσική πράξη της κατασκευής γίνει δεύτερη φύση. Ο πειραματισμός και η δημιουργικότητα στο στούντιο φαίνεται να στηρίζονται σε μια παραγωγική και διφορούμενη ένταση που βασίζεται στις πρακτικές γνώσης του στοχασμού και της επεξεργασίας, της κριτικής σκέψης και του σωματικού δέσμευση, διδασκαλία και αυτοσχεδιασμός. Η κατασκευή ενός χώρου που διαμορφώνεται από χειρονομίες αποτελεί την αφετηρία μιας εμπειρικής κατάστασης για όποιον εισχωρήσει μέσα της.
Μέσα από αυτήν την στοχαστική πρακτική, το FORTHCOMING III έρχεται να τονίσει τις σχέσεις μεταξύ καλλιτεχνικών πρακτικών και έρευνας που βασίζεται η δημιουργία έργου. Η επαφή με τους καλλιτέχνες, παλιούς γνώριμους αλλά ιδιαίτερα με νέους φίλους καλλιτέχνες έχει πολύ ενδιαφέρον γιατί βασίζεται απόλυτα στο έργο τους και σε μια κοινή αντίληψη δημιουργίας με ποιότητα και σεβασμό. Ο χώρος, στούντιο, έτσι μεταφέρει τις ιδιότητες ενός κελύφους συνομιλίας των πρόσφατων έργων και αποτελεί ένα απλό πεδίο καταγραφής του τώρα. Η γνώση προσεγγίζεται εδώ ως πράξη και πρακτική. Οι καλλιτέχνες σήμερα επιδίδονται σε συστηματικές, ερευνητικές αλλά και ευφάνταστες πρακτικές για να ανασυνθέσουν μια συγκεκριμένη προβληματική κατάσταση με τρόπο που να καθιστά δυνατή την πρόοδο στην εμπειρία και τη δημιουργία τους.
Το space52, σαν εργαστήριο του Διονύση Χριστοφιλογιάννη, αλλά και σαν χώρος τέχνης, παρουσιάζει την ομαδική έκθεση FORTHCOΜING ΙΙΙ σαν μια μελέτη, εξετάζοντας τρόπους με τους οποίους οι καλλιτέχνες συζητούν στους χώρους στούντιο τις δημιουργικές διεργασίες που συμβαίνουν σε αυτόν τον χώρο καθώς εμπλέκονται με τη δημιουργία έργων. Είναι ένα είδος sneak peak στους συμμετέχοντες έτσι ώστε να αρχίσει ένας δημιουργικός διάλογος σχετικός με τις πρακτικές του τώρα. Με αυτόν τον τρόπο, το στούντιο δεν είναι απλώς ένας χώρος, αλλά μάλλον ένας τρόπος σκέψης που δίνει έμφαση σε αναδυόμενες, διαισθητικές, ενσώματες και μη γραμμικές διαδικασίες. Ο εικαστικός Διονύσης Χριστοφιλογιάννης έχοντας και το ρόλο του επιμελητή αναδεικνύει τους τρόπους με τους οποίους οι επισκέψεις στο στούντιο καλλιτεχνών έχουν διαμορφώσει τη δική του καλλιτεχνική πρακτική και αποκαλύπτει πώς αυτή η έρευνα είναι αναπόσπαστο μέρος της δικής του καλλιτεχνικής ερευνητικής διαδικασίας, επομένως πλαισιώνει την έκθεση αυτή ως έρευνα βασισμένη σε πρακτική των εκάστοτε καλλιτεχνών.
Είναι μια διαδικασία έρευνας και αναζήτησης μικρών ιστοριών μέσα στα ατελιέ των συναδέλφων καλλιτεχνών. Είναι μια σχέση ανακάλυψης και ερωτισμού με τα έργα και τις ιδέες που αναδύονται στα ατελιέ. Οι συναντήσεις του Διονύση στα στούντιο γίνονται μέρος της κλασικής αλληγορίας και των παραμυθιών καθώς οι μύθοι του στούντιο έχουν μακρά ιστορία. Για παράδειγμα, στην εκδοχή του Οβιδίου της ιστορίας του Πυγμαλίωνα, ο καλλιτέχνης-βασιλιάς της Κύπρου ερωτεύεται ένα άγαλμα που δημιούργησε. Προσευχόμενος στην Αφροδίτη να έχει μια σύζυγο ίσης ομορφιάς, το άγαλμα (συχνά γνωστό ως Γαλάτεια) μεταμορφώνεται σε γυναίκα, αποτελώντας την επιτομή της σχέσης μεταξύ «εικόνας και πραγματικότητας, φαντασίας και ουσίας».[1] Ο Γουότερφιλντ εξηγεί ότι αυτή είναι «η πρώτη μεγάλη ιστορία για τα simulacra στη δυτική κουλτούρα»: το άγαλμα είναι ένα ον με ψυχή και σώμα, αλλά εξακολουθεί να είναι μια φαντασίωση». Η γοητεία που αισθάνεσαι για τη δημιουργία είναι ένα στοιχείο που επαναλαμβάνεται στην ιστορία του καλλιτέχνη και του στούντιο και είναι αυτή ακριβώς που αισθάνεται και ο επιμελητής στο στούντιο των καλλιτεχνών [2], όπως ακριβώς συνεπήρε τον Διονύση Χριστοφιλογιάννη με την πρώτη ματιά, το κοινό έργο – ζωγραφισμένο κεραμικό- της Καρακωστάνογλου και του Παπαηλιάκη στο εργαστήριο του Ηλία Παπαηλιάκη.
Ο Νίκος Σαρλής έχοντας δημιουργήσει μια πολλαπλά διαστρωματωμένη και επεξεργασμένη επιφάνεια, η οποία παράλληλα επιτυγχάνει μια σχεδόν ψηφιακή επιπεδότητα και με ειδικό τρόπο μιμείται αρχαία μνημεία, μεθόδους καμουφλάζ και συντρίμμια. Ο Σωκράτης Φατούρος ανασυνθέτει αφηγήσεις και εικόνες από προηγούμενες προσωπικές εμπειρίες, και ανασύρει μνήμες επιχειρώντας την ανακατασκευή τους με τη δημιουργία ενός έργου ευαίσθητου και πολύ προσωπικού.
Ο Νίκος Παπαδόπουλος ακολουθώντας και πάλι τη γνωστή ζωγραφική τεχνική του dot-painting (σύνθεση εικόνας από τελείες) αυτή τη φορά τα σχέδια του δεν αποτυπώνονται μόνο στο χαρτί αλλά επεκτείνονται και σε φύλλα σκληρού αλουμινίου και σε μαύρο χαρτί/ φύλλο αλουμινίου – υλικά που χρησιμοποιούνται για το φωτισμό θεατρικών σκηνικών. Η Καρολίνα Κρασούλη σαν κεντρική θέση στο έργο της, είναι η προσπάθειά της να συνδυάσει διαφορετικά θραύσματα, οι μορφές των οποίων ήταν εμπνευσμένες τόσο τυπικά όσο και εννοιολογικά από τη συλλογή βιβλίων, χαρτιών και φακέλων της με γλυπτά μεγάλης κλίμακας από κομμάτια καμβά στερεωμένα μαζί.
O Γιάννης Δέδες αναζητώντας την σχέση έργου και δημιουργίας, όπως και την διαδικασία πρόσληψής του από τον θεατή, αναδεικνύουν found objects σαν αντικείμενα που περισυλλέγονται ή δωρίζονται και τους προσδίδει ιδιότητες και νέο όνομα του λειψάνου ή του τάματος. Άλλοι αναλύουν τη σχέση μεταξύ κειμένου και εικόνας και με το κείμενο ως εικόνα. Η Lise Harlev παραπέμποντας στην αισθητική της διαφήμισης και της δημόσιας ενημέρωσης, η δουλειά της ισορροπεί ανάμεσα σε μια απλή οπτική γλώσσα και ένα πιο διφορούμενο κειμενικό περιεχόμενο. Η αρχιτεκτονική ομάδα P4 architecture, Αλκιβιάδης και Κωνσταντίνος Πυλιώτης, εξερευνά την εύθραυστη ισορροπία που συνδέεται με τη μακροχρόνια έρευνα εντός του χώρου – κελύφους σχετικά με τα όρια. Σε αυτή την περίπτωση, το όριο μεταξύ οικιακού χώρου και τοπίου.
[1] Bazzoli, Meredith. “The Metamorphoses of the Pygmalion Myth: A Narrative Critique of Lars and the Real Girl”. allacademic. NCA 95th Annual Convention. Retrieved 2 May 2018.
[2] Ibid. See also Balzac’s, “The Unknown Masterpiece” for a further reflection of this myth, however in this story, the character Frenhofer’s failure to bring his canvas to life results in his demise.
Ο Γιώργος Σταματάκης γοητεύεται από την ιστορία του aizome ή αλλιώς ιαπωνικό Indigo και κατανοεί το υλικό στην τοπιογραφία με νέες μεθόδους εφαρμογής, αυτής της ιδιαίτερα μελαγχολικής αισθητικής του χρώματος aizome. Ο Γιώργος Τσεριώνης δημιουργεί ασύμμετρα γλυπτά, ερμηνεύοντας πτυχές της πρακτικής του με όρους εθνικού τραύματος και καταστροφής. Η Εσμεράλδα Μομφεράτου παρουσιάζει τα γλυπτά μικρών διαστάσεων πλασμένα από ευρήματα διαδρομών της και αποτελούνται ουσιαστικά από ‘θραύσματα ζωής’. Ο Mathias Malling Mortensen στο space52 τον Απρίλιο του 2022 δημιούργησε το νέο του κομμάτι in situ εγκατάσταση εμπνευσμένος από τα μοτίβα, τα σχήματα και την αρχιτεκτονική της Αθήνας. Η Helene Nymann παρουσιάζει την ταινία της MOL που μιλάει για την εύθραυστη κατάσταση της μνήμης μας, αλλά και για το πώς να ενεργοποιήσουμε τις δυνατότητές της σε έναν τεχνολογικό κόσμο.
Ο Ηλίας Παπαηλιάκης και η Νικομάχη Καρακοστάνογλου, παρουσιάζουν ένα κοινό έργο. Το έργο είναι το σημείο που συναντιέται το σχέδιο, η κεραμική φόρμα και η ζωγραφική. Ο χώρος ,η ύλη το φως και ο χρόνος συνθέτουν την καινούργια μορφή. Ο Παντελής Βιταλιώτης – Magneto, με μια μινιμαλιστική προσέγγιση, ερευνά το υποσυνείδητο σε μια προσπάθεια να καταργήσει τις διασφαλίσεις του και να εξερευνήσει ανεξερεύνητα νερά. Η Μαίρη Ζυγούρη παρουσιάζει κομμάτι της περφόρμανς της, σαν σύμβολο που συνδέει τις γυναικείες ιδιότητες, της φροντίδας και της αναπαραγωγής με εκείνες της πηγαιότητας της ζωής και του γέλιου. Το trans-herma του Rene Habermacher επαναξιολογεί το ζήτημα της ταυτότητας και της κληρονομιάς, αμφισβητώντας την κλασικιστική λευκή αφήγηση της ευρωπαϊκής αρχαιότητας ως το λίκνο του δυτικού πολιτισμού. Η Ιωάννα Ράλλη παρουσιάζει μια φωτογραφική αποτύπωση του ταπεινού και οικείου από μικρά πλάσματα της φύσης, μικρά γλυπτά φτιαγμένα από ευτελή υλικά.
Ο Γιώργος Κόντης εστιάζει σε φόρμες λιτές και αφαιρετικές, σε μια αίσθηση του ελάχιστου. Υλικά όπως το κερί, η εγκαυστική και το μετάξι, με την αισθαντικότητα και την απτότητα που έχουν, παίρνουν κεντρικό ρόλο, όπως επίσης και ο τρόπος με τον οποίο τα έργα στήνονται και δημιουργούν μια σχέση με τον θεατή. Ο Διονύσης Χριστοφιλογιάννης εξετάζει τα τραχιά ίχνη και τις μορφές σε γυαλόχαρτο. Μοιάζει με το αποτέλεσμα μιας περφόρμανς ίσως μιας τελετουργίας που χρειάζεται προσοχή, χρόνο και ακρίβεια για να αφαιρεθεί σωστά το υλικό ή να γίνει πιο ομαλό. Τα ακατέργαστα ίχνη εμφανίζονται τελικά ως ένα σιωπηλό σχέδιο τοπίου χωρίς τη χρήση μολυβιού ή χρώματος, αλλά μόνο μέσω της επαφής του καλλιτέχνη με τα υλικά.
Ο Αντώνης Στοαντζίκης σε μια εποχή που είναι δύσκολο να διακρίνει κάποιος την τέχνη από τη φιλοσοφία της, δημιουργεί νέα σειρά έργων podcast «Είναι αυτό Τέχνη;» που έρχεται να αφηγηθεί όσα συνέβησαν και άλλαξαν τον τρόπο που βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε την τέχνη. Ο Απόστολος Καρακατσάνης αντιλαμβάνεται την ζωγραφική ως δράση και το έργο του υλοποιείται ως καταγραφή του ίχνους αυτής της περιπέτειας. O Andi Xhuma χορεύει με δυναμισμό, ενέργεια και με μία ιδιαίτερα προσωπική κίνηση σε πολυσύχναστα και μη σημεία της Αθήνας, ενώ περνούν δίπλα του περαστικοί, λεωφορεία, αυτοκίνητα, αδέσποτες γάτες κτλ. Μία έκφανση του τώρα μέσα από μια εικαστική χορογραφία.