Η δεύτερη ατομική έκθεση της Φωτεινής Παλπάνα, Colourground, στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα είναι ένας διάλογος μεταξύ της γλυπτικής της δουλειάς και των νέων της ζωγραφικών έργων.
Την έκθεση αποτελούν η εγκατάσταση «Islands on my mind grow on my back» (2021), με τη χαρακτηριστική διαστρωμάτωση τσιμεντοειδών υλικών σε έντονους χρωματισμούς, και η ζωγραφική σύνθεση «Soft Paintings: I had so much painting in me!» (λαδοπαστέλ σε συνθετικά υφάσματα με πέλος), την οποία η Παλπάνα δουλεύει κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου.
Οι δύο ενότητες συνυπάρχουν αντικατοπτρίζοντας και επεκτείνοντας η μία την άλλη. Τα γλυπτά υπάρχουν στον χώρο ως χρωματιστή ύλη στερεοποιημένη σε γεωλογικούς σχηματισμούς, ενώ οι ζωγραφικές εικόνες, διαμορφωμένες με «ελεγχόμενο αυθορμητισμό» και παιγνιώδη διάθεση, διατηρούν στα αφαιρετικά τους σχήματα τις αναφορές τόσο στο σώμα όσο και στο τοπίο και το ανάγλυφο του εδάφους.
Το φυσικό περιβάλλον αποτελεί σταθερό σημείο αναφοράς στο εικαστικό έργο της Παλπάνα, τόσο ως αφορμή για τη διερεύνηση διαφορετικών κατηγοριών αναπαράστασης, όσο ως πεδίο αλληλεπίδρασης και αισθητηριακής πρόσληψης. Με τη χρήση διαφορετικών κατά καιρούς υλικών και μέσων, η δουλειά της διαμορφώνεται κυρίως σε εγκαταστάσεις-περιβάλλοντα με τα χαρακτηριστικά γεωλογικών διαμορφώσεων, αποσπασματικών τοπίων προς ανάγνωση ή αποκρυπτογράφηση, όπου η ανθρώπινη παρουσία ενέχεται σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Τα ογκώδη γλυπτά της από τσιμεντοειδή υλικά – βράχοι, νησιά, κομμάτια εδάφους, θραύσματα τοπίων – συνυπάρχουν κατά την τελευταία πενταετία με έργα από ύφασμα, το οποίο η καλλιτέχνης χειρίζεται γλυπτικά, σχεδιαστικά, ζωγραφικά.
Όπως σημειώνει ο Χριστόφορος Μαρίνος στο κείμενο «Τα ονειροτοπία της Φωτεινής Παλπάνα», που περιλαμβάνεται στην πρόσφατη έκδοση «Islands Grow» (Αθήνα 2025):
«[…] η Φωτεινή Παλπάνα φαίνεται να γνωρίζει καλά τα όρια της ζωγραφικής και γλυπτικής απόδοσης ενός χώρου ή ενός τόπου. Τα τελευταία ζωγραφικά της έργα, δουλεμένα με λαδοπαστέλ σε συνθετικά υφάσματα, διαμορφώνονται με ελεγχόμενο αυθορμητισμό. Όπως λέει η ίδια, εμπεριέχουν τη σκέψη (της) και την ίδια στιγμή την αναπαράγουν. Συνιστούν, δηλαδή, κατεξοχήν στοχαστικές εικόνες. Διαθέτουν το βάθος, το βάρος και την ορμητικότητα της σκέψης αλλά και την ελαφράδα ενός στοχασμού, την ξαφνική, αστραπιαία του εμφάνιση, τη φευγαλέα διαδρομή του, την έκλαμψη. Οι εικόνες αυτές έχουν το ίδιο μέγεθος, είναι μαλακές -εξαιτίας του πέλους του υφάσματος- και αφαιρετικές, χωρίς να λείπουν βέβαια τα παραστατικά ίχνη. Παρουσιάζονται συνήθως σε κάνναβο, με μικρή απόσταση μεταξύ τους, γιατί έτσι αναδύονται καλύτερα τα μοτίβα σκέψης και οι εκλεκτικές συγγένειες, οι σχέσεις μεταξύ των εικόνων. Ιδωμένες όλες μαζί παραπέμπουν σε μια τοιχογραφία που συνδυάζει το ορθολογικό και το εξπρεσιονιστικό, το απολλώνιο και το διονυσιακό. Οι εικόνες αυτές διαθέτουν μουσικότητα, μια ρυθμολογία. Μέσα σε τούτο τον κάνναβο μπορείς να εντοπίσεις συμπυκνωμένους χρόνους, διαφορετικές χρονικές στιγμές και ψυχικές διαθέσεις που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.
Οι ζωγραφικές εικόνες της Παλπάνα διαθέτουν αυτοτέλεια, σαφήνεια. […] συνδυάζουν τη ζωγραφική με το σχέδιο και τη γλυπτική. Και το κυριότερο: είναι εικόνες-σκέψεις που πηγάζουν από το σώμα, από τα σπλάχνα της καλλιτέχνιδας. «Είχα τόσο πολλή ζωγραφική μέσα μου…» σκέφτεται η ίδια όσο παράγει αυτές τις εικόνες – μια φράση που αναδιατυπώνεται και ως ερώτημα προς τον εαυτό της: «Είχα τελικά τόσο πολλή ζωγραφική μέσα στο σώμα μου και δεν το γνώριζα; […]»
Φωτεινή Παλπάνα:
Η Φωτεινή Παλπάνα (Αθήνα, 1984) είναι εικαστικός και εκπαιδευτικός που ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Απόφοιτη της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών καθώς και του Πανεπιστημίου Αθηνών (Αγγλική γλώσσα και Φιλολογία), έχει ολοκληρώσει το Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών της ΑΣΚΤ με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση. Συμμετείχε στο 1ο Πρόγραμμα Υποστήριξης Καλλιτεχνών του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος –ARTWORKS, 2018-2019. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις όπως View of Us σε επιμέλεια Δημήτρη Φουτρή, (Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, Αθήνα, 2023) και Estimated Break σε επιμέλεια Νατάσας Μπιζά (Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου, 2021). Η δουλειά της έχει παρουσιαστεί σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως Ammophila Vol. 4 Hopes and Promises (Ελαφόνησος, 2023), Open-ended (Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Αθήνα, 2022), The Machine in the Ghost (Talc Studio, Αθήνα, 2022), Συστήματα, Οργανισμοί, Συμβίωση (Το Οχτώ, Αθήνα 2021), The Symptom Project #10 (Άμφισσα, 2019), Still Here Tomorrow (Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Αθήνα, 2019), Overseas (American College Art Gallery, Αθήνα, 2016), Local/ Focal/ Fluctuant (The Bookshop Project space, Seyðisfjörður, 2015), Month of Performance Art Berlin (2013). Έχει συμμετάσχει σε προγράμματα φιλοξενίας (Ios Art Resicency, Ίος, 2022, Skaftfell Center for Visua lArt, Seyðisfjörður, 2015, Institut für Alles Mögliche, Βερολίνο, 2013) και καλλιτεχνικές συνεργασίες (ιδρυτικό μέλος ομάδας Campus Novel, 2011-2020), καθώς και στην οργάνωση, παραγωγή και επιμέλεια εκθέσεων και εικαστικών εργαστηρίων (Μπιενάλε Αθήνας, SNEHTA Residency, Platforms Project, Ινστιτούτο Σύρου κ.α.).
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Φωτεινή Παλπάνα, Islands 4, Islands on my mind grow on my back, 2021, εγκατάσταση: τσιμεντοειδή υλικά, ακρυλικό χρώμα, πολυεστερική ρητίνη, λεπτομέρεια. Φωτογραφία: η καλλιτέχνης
