Δύο διαφορετικές περιπτώσεις καταγραφής ενός “δράματος”, δημιουργούν έναν φαντασιακό κόσμο που αποτελείται από ρεαλιστικά στοιχεία και που μπορεί να ιδωθεί ως μια σκηνοθετημένη εικόνα ενός ψυχογραφήματος.
Το έργο της Φωτεινής Πούλια αποτελείται από ζωγραφικά έργα με λάδι πάνω σε ξύλινες επιφάνειες όπως και σχέδια με μολύβι σε χαρτί και θα μπορούσε να περιγραφεί ως εικονοποίηση της έννοιας του ανοίκειου τόπου. Τα έργα αυτά μετατρέπονται σε ψυχικές υπενθυμίσεις, σύμβολα της φορτισμένης σχέσης του ανθρώπινου υποκειμένου με το περιβάλλον του από το οποίο συνεχώς αποξενώνεται. Αποσπάσεις τοπιογραφικών λεπτομερειών από την φύση, μορφές ζώων και απομεινάρια ανθρώπινων παρεμβάσεων αποδίδονται με ένα ψυχρό, σχεδόν πολικό φως που εντείνει το αίσθημα της αποστασιοποίησης του θεατή από την εμπειρία του φυσικού του περιβάλλοντος.
Αυτή η εμπειρία επανασυστήνεται μέσα από την εικονογραφία της Φωτεινής Πούλια ως μια μελαγχολική ενατένιση του απολεσθέντος και του απόμακρου. Χρησιμοποιώντας τα λόγια της καλλιτέχνιδας: «Η συμβολοποίηση εδώ, υπέρτατη αρχή του ρομαντισμού, κατέχει κεντρικό ρόλο, αλλά τα τοπία δεν φιλοτεχνήθηκαν στην ύπαιθρο και δεν αποτελούν μελέτες του πραγματικού. Περνούν σε μια σύγχρονη εκδοχή τοπιογραφιας, όπου αποσπάται το στοιχειο από το φυσικό του τόπο και μεταφέρεται σε ένα τεχνητό, φέροντας τα σημάδια του χρόνου».
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η συγκεκριμένη ζωγραφική ενότητα συνυπάρχει με τα τρισδιάστατα έργα της Εσμεράλδας Mομφερράτου που εδώ η αφήγηση σε προσκαλεί σε μια εύθραυστη αισθητική ποιητικότητα που αναδεικνύει την ζωή μέσα από γκροτέσκ στοιχεία. Η κεντρική θεματολογία των έργων της έχει να κάνει με την αντίληψη της ταυτότητας του ανθρώπου σε σχέση με την “φθορά” της μνήμης και του χρόνου αλλά και την απώλεια. Το όλο εγχείρημα γίνεται λόγω της επιθυμίας της καλλιτέχνιδας να συνομιλήσει με την γιαγιά της που δεν γνώρισε ποτέ και λαμβάνει χώρα μετά την καταστροφή του σπιτιού της από την πυρκαγιά στο Μάτι το 2018.
Η Εσμεράλδας Μομφερράτου πηγαίνει πολλές φορές στο σημείο αυτής της εθνικής καταστροφής, να περισυλλέξει και να διασώσει ότι μπορεί από το παρελθόν. Με τα “λάφυρα” που έχει μαζέψει, χτίζει τρισδιάστατους κόσμους μέσα από θραύσματα διαβρωμένων υλικών, βιντεοπροβολές, φωτογραφίες και σημειώσεις, δημιουργώντας πολυμεσικές εγκαταστάσεις, και μικροσκοπικά γλυπτά φτιαγμένα, κατά βάση, από found objects.
Μια κοινή προσέγγιση ως προς την διαδικασία των συγκεκριμένων έργων, που χαρακτηρίζει και τις δύο καλλιτέχνιδες αφορά το πως συλλέγουν, διαχειρίζονται και επεμβαίνουν στο αρχειακό τους υλικό, κάτι που επίσης γίνεται έντονα εμφανές στην σχεδιαστική δομή των έργων. Η βία και ο θάνατος υποθάλπονται εξίσου και στις δύο δουλειές, που μέσα από διαφορετικές εκφάνσεις έχουν πρωταρχικό ρόλο στις αφηγήσεις τους, όπως όταν η μόνιμη απουσία της γιαγιάς της Εσμεράλδας Μομφερράτου βρίσκει ένα παραπλήσιο συναισθηματικό τόπο με το έργο της Φωτεινής Πούλια “One of those graves”, που απεικονίζει το μνήμα του πατέρα της.
Σε κάθε περίπτωση γινόμαστε θεατές μιας αναγέννησης μέσα από ένα δίκτυο ατελείωτων συνδέσεων μεταξύ νοήματος, ύλης και φόρμας. Συνθήκες όπως η φθορά, βία, η απουσία ζωής είναι οι παράγοντες που ωθούν την κάθε καλλιτέχνιδα σε μια προσωπική υπέρβαση. Στα έργα, οι ποιητικές αξίες και οι στοχασμοί που μας επικοινωνούνται, μέσα από κώδικες συμβολοποιημένων στοιχείων ασκούν μια πολύ ευαισθητοποιημένη κοινωνική κριτική και δίνουν πνοή σε νέους “κόσμους” με νέες αξίες, κυρίως όσον αφορά τον τρόπο που στεκόμαστε απέναντι στα γεγονότα που μας ορίζουν.
