Μια περφόρμανς για την αντίσταση, το χάος και την επιμονή. Μετά το “optimal soft”, η Onassis AiR Fellow Φωτεινή Σταματελοπούλου επιστρέφει στη Στέγη με ένα χορογραφικό έργο για την κατάκτηση της ανθεκτικότητας. Το “NEAR MISSES” διαπραγματεύεται το σώμα ως πεδίο σύγκρουσης. Διερευνά εμπειρίες για την ασθένεια του σώματος, τη μεταμόρφωση και την αποτυχία. Μια σειρά δράσεων ξεδιπλώνεται σταδιακά, αναμειγνύοντας spoken words, προστατευτικά συμβολικά αντικείμενα και έντονες σωματικές συνθήκες. Συνειδητές αλλά και ακατέργαστες χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου που παραπέμπουν σε γκαργκόιλ (gargoyles) και αναφορές σε τεχνικές αυτοάμυνας δημιουργούν μια αδιάκοπη σύνθεση που ταλαντεύεται μεταξύ σιωπής και οργής.
Μια σόλο περφόρμανς και, ταυτόχρονα, εικαστική εγκατάσταση, σε συνεργασία με τους Δημήτρη Ταμπάκη και Πάνο Αλεξιάδη.
Η/To Δέσποινα Σανιδά-Κρεζία εντάχθηκε στην ομάδα ως περφόρμερ και συνεργάστηκε με τη Φωτεινή στην ενσωμάτωση προσωπικών εμπειριών σε ένα συλλογικό σώμα.
***
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το “NEAR MISSES” και ποια υπήρξε η αφετηρία στο συγκεκριμένο πρότζεκτ; Προηγήθηκε έρευνα; Μπορείτε να μας πείτε κάποια πράγματα γι’ αυτήν;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στο τέλος του 2022 μοιράστηκα για πρώτη φορά την ιδέα γύρω από το NEAR MISSES. Ήθελα να ενεργοποιήσω και ίσως να δεσμευτώ στο να παρατηρήσω νέους τρόπους γύρω από το σώμα μου αλλά και τη γραφή συνθέτοντας ένα ‘’αρχείο προσπάθειας” με τη μορφή ημερολογίου ώστε να συνδεθώ με μία δυσκολία που ερχόταν και έφευγε από την καθημερινότητα μου. Αυτή η διαδικασία όμως δεν είναι μόνο ατομική. Είναι αυτό το ‘’αρχείο’’ που αναδιομορφώνουμε σε κάθε μας αλλαγή, αυτό που ίσως μας κάνει να αντιστεκόμαστε αλλά και να έχουμε περισσότερη υπομονή. Μέσα σε αυτό το ερευνητικό πλαίσιο κάτι που επανερχόταν ήταν η σχέση των ανθρώπων με προσωπικά αντικείμενα και ειδικά αυτά που φέρουν προστασία, ασφάλεια ή και κάποιες φορές σχετίζονται με ατυχίες. Είναι αυτό το ‘’αρχείο’’ που επιλέγουμε να έχουμε μέσα σε έναν ειδικό χώρο στο σπίτι μας και/ή ακόμη συνδέεται με κάποια μικρο-αντικείμενα που φοράμε και επιλέγουμε να κουβαλάμε συνέχεια μαζί μας. Ένα ‘’φορέσιμο αρχείο’’ με έναν τρόπο.
Γνωρίζοντας τον Πάνο Αλεξιάδη και τον Δημήτρη Ταμπάκη, μοιράστηκα μαζί τους την σκέψη για τη δημιουργίας μιας υπερεκτεθειμένης συνθήκης για το θεατή. Πρόθεση μου ήταν η δημιουργία ενός χώρου με τη μορφή ενός αρχείου για την/το περφόρμερ χωρίς προσδιορισμένο χρόνο και ταυτότητα. Συζητήσαμε πώς θα ήταν ένα “φορέσιμο αρχείο” που έχει ισχυρή ηχητική παρουσία μέσα στο χώρο, που δεν θα ήταν ένα κοστούμι παράστασης, αλλά αποκτά συνεχώς διαφορετικές χρήσεις. Προσπαθήσαμε να μη δεσμευτούμε σε αυτό καθώς η περφόρμανς αποκαλύπτει το σώμα σταδιακά, πέρα από αυτό το προφανές φορέσιμο του βάρος.
-Με ποιον τρόπο συνδέετε τα τάματα με τις προστατευτικές ενδύσεις; Και πως αυτό θελήσατε να το αναδείξατε μέσα από την κινησιολογία του έργου;
Τόσο τα τάματα όσο και οι προστατευτικές ενδύσεις και αντικείμενα σχετίζονται πνευματικά και/ή σωματικά με το στοιχείο της ανθεκτικότητας και της προστασίας ενώ εντοπίζονται με διαφοροποιημένες μορφές σε διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια. Πιο συγκεκριμένα, η επιλογή των ταμάτων στη περφόρμανς αφορά την αποσπασματική εικόνα ενός σώματος σα μία ευχή απέναντι στον τραυματισμό και/ή τον θάνατο αλλά φέρει ταυτόχρονα και τη σύνδεση με ένα αρχείο που φανερώνεται με διαφορετικά μέσα. Το αρχείο αυτό αποτελείται από αντικείμενα που απλώνονται στο χώρο, και μαζί με τα φορέσιμα στοιχεία που ανέφερα προηγουμένως, δημιουργούν έναν ηχητικό χώρο που ενεργοποιείται κινησιολογικά από την/το περφόρμερ καθόλη τη διάρκεια και συνυπάρχει με τη φωνή της/του.
-Περιγράψτε μας την ηχητική διάσταση του έργου που έχει επιμεληθεί ο Πάνος Αλεξιάδης.
Ο Πάνος Αλεξιάδης δημιούργησε ένα δεύτερο – ηχητικό- σώμα για τη συγκεκριμένη περφορμανς. Μέσα σε αυτό υπάρχουν στοιχεία όπως field recordings, raw material found sounds και συνθέσεις που συλλέχθηκαν και δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια μιας σειράς από residencies στην Ευρώπη. Στην περίοδο των προβών ηχογράφησε τη/το Δέσποινα ενώ πραγματοποίησε εκτενείς ηχογραφήσεις των μεταλλικών γλυπτών του Δημήτρη Ταμπάκη τις οποίες μετέφρασε σε μουσικά θέματα που ανά στιγμές δημιουργούν ένα ηχητικό τείχος μέσα στον χώρο. Ουσιαστική ήταν η συμβολή του στη χρήση και τη λειτουργία της φωνής αλλά και των spoken words, στοιχεία που ήταν πολύ σημαντικά τόσο στην έρευνα όσο και στο σκηνικό αποτέλεσμα.
-Μπορείτε να μας «ξεναγήσετε» στα μεταλλικά wearables και τα γλυπτικά στοιχεία (Δημήτρης Ταμπάκης) που θα δούμε επί σκηνής;
Πολύ σύντομα κατά τη διάρκεια της περφόρμανς παρατηρούμε ότι τα μεταλλικά αντικείμενα αφαιρούνται από το σώμα και αλλάζουν λειτουργία μέσα στο χώρο. Ο Δημήτρης Ταμπάκης σχεδίασε και κατασκεύασε αρχικά ένα μεταλλικό θώρακα που καλύπτει σε τέσσερα μέρη το αντίστοιχο σημείο του σώματος. Το δέσιμο του αντλεί στοιχεία από το δέσιμο μιας πανοπλίας πάνω στο σώμα αλλά με διαφορετική διαχείριση καθώς δεν θέλαμε να επηρεάσουμε την ακουστικότητα του. Τρία από αυτά τα μέλη έχουν δημιουργηθεί έτσι ώστε να καλύπτουν κάποιους μουσικούς τόνους, δηλαδή να λειτουργούν ως κρουστά όργανα. Υπάρχουν και άλλα στοιχεία στο χώρο που έχουν τοποθετηθεί για τον ίδιο σκοπό. Πέρα από το θώρακα, κατασκευάσαμε μία φορέσιμη ζώνη με διάφορα μεταλλικά αντικείμενα προστασίας, όπως κοσμήματα, κέρματα, κουδούνια κλπ. Τα στοιχεία αυτά τα συλλέξαμε από παζάρια και τα επαναχρησιμοποιήσαμε εξυπηρετώντας τη δική μας συνθήκη. Η συγκεκριμένη ζώνη δίνει τον τόνο του περπατήματος μέσα στο χώρο με ακαθόριστο τρόπο. Άλλα επαναχρησιμοποιούμενα στοιχεία στο χώρο είναι τα ταματικά αντικείμενα που επίσης συλλέξαμε. Τέλος ,εντοπίζουμε δύο μεταλλικές κατασκευές που χρησιμοποιούνται για υποστήριξη, ανύψωση του σώματος, ξεκούραση αλλά και για να αναδιαμόρφωση του σκηνικού χώρου.
-Δεδομένου ότι το έργο κινείται μεταξύ σιωπής και οργής, πώς καθοδηγήσατε την/το περφόρμερ (Δέσποινα Σανιδά-Κρεζία) να διαχειριστεί αυτή την εναλλαγή;
Η συνεργασία μας με τη/το Δέσποινα Σανιδά-Κρεζία ξεκινάει πολύ πριν το NEAR MISSES. Στη συγκεκριμένη περφόρμανς χτίστηκαν στάδια σωματικής έντασης, εκτόνωσης και αντίστασης στη εξάντληση – φανερά ή και όχι- ενώ προσπαθήσαμε να εξασκήσουμε το στοιχείο της υπομονής στη διαχείριση του χρόνου αλλά και της ενέργειας. Από το στάδιο της έρευνας υπήρχαν κινησιολογικές αναφορές καθώς και τα spoken words. Εστιάσαμε στο πώς αυτά θα γίνουν κομμάτι της/του Δέσποινας και θα αποκτήσουν νέα δυναμική. Η επαναχρησιμοποίηση αυτού του υλικού ξεκίνησε από την ενσωμάτωση και διαχείριση στο λόγο και στη φωνή και έπειτα μεταφέρθηκε σταδιακά και στις κινησιολογικές δράσεις. Σε όλη τη περφόρμανς υπάρχει μία διάθεση επαναδιαπραγμάτευσης του σώματος και της εαυτής, μία συνεχής αποδοχή των νέων ταυτοτήτων που ξεδιπλώνονται μέσα από την εξάντληση αλλά και μία τάση αποκάλυψης του “τι υπάρχει από κάτω”.
Η οργή είναι ένα συναίσθημα το οποίο μπορεί να είναι απροσδόκητο ως προς την εκδήλωση του, σιωπηλό και άλλες φορές σαρωτικό. Δεν επιλέγουμε την εκτόνωση της οργής μέσα από τη βία αλλά μέσα από την ελευθερία του μοιράσματος της, ως μία συνθήκη που κανείς αρχικά δε θέλει να μοιραστεί ενώ αποκτά άλλη ισχύ όταν φανερώνεται η συλλογική της δύναμη. Η διαχείριση της οργής απέναντι στη σιωπή είναι ένα πολύ ισχυρό σημείο αποδοχής και ανακούφισης απέναντι σε μία σαρωτική αλλαγή.
-Πώς αντιλαμβάνεστε το ρόλο του κοινού στο NEAR MISSES; Το έργο περιλαμβάνει συμμετοχικά ή διαδραστικά στοιχεία που εμπλέκουν το κοινό;
Το βλέμμα του κοινού αλλά και η ύπαρξη του στον κοινό χώρο και σε μεγάλη εγγύτητα με την/το περφόρμερ ανά σημεία είναι ιδιαιτέρως ουσιαστικά. Ένα σταδιακό μοίρασμα μεταξύ σιωπής και οργής ξετυλίγεται μπροστά στους θεατές μέσω των spoken words και των δράσεων. Η/Το περφόρμερ βρίσκεται σε συνδιαλλαγή με το κοινό καθώς έρχεται ανά διαστήματα από το βάθος προς το μπροστινό μέρος του σκηνικού χώρου. Στην αρχή και στο τέλος της περφόρμανς το κοινό έχει τον χρόνο να παρατηρήσει το χώρο της δράσης όπως και τα στοιχεία που το περιβάλλουν.
-Το Onassis Dance Days 2025 έχει μια διάθεση πειραματισμού και αναζήτησης νέων αισθητικών. Πώς πιστεύετε ότι το NEAR MISSES συμβάλλει σε αυτόν τον διάλογο;
Θα ήταν δύσκολο να ορίσω εγώ ακριβώς πώς το καταφέρνει αυτό η συγκεκριμένη περφόρμανς καθώς δεν ξεκίνησε με την πρόθεση ορισμού μιας νέας αισθητικής. Μέσα από τη σύζευξη και τη ζύμωση ανοιχτών τρόπων δοκιμής με τα αντικείμενα, τον ήχο και τη φωνή δημιουργήθηκαν μηχανισμοί αντίληψης της σύνδεσης τους που έγιναν πιο καθαροί με τον καιρό και όρισαν τον τρόπο με τον οποίο παίρναμε αποφάσεις. Τα βήματα μέσα από τα οποία ξετυλίγεται η σύνθεση φανερώνουν διαφορετικές διαστάσεις σε σχέση με τη διαχείριση του χρόνου, της αποσπασματικότητας και της συνέχειας. Βασικό στοιχείο στο NEAR MISSES είναι η εναλλαγή ανάμεσα στα spoken words και τις σκηνικές δράσεις. Η διαχείριση της φωνής μέσα σε αυτά, η ποιότητα σύνδεσης με το κοινό καθώς η ισορροπία μεταξύ της έντασης και του μοιράσματος μέσα από τον λόγο – με μη θεατρικά στοιχεία – αλλά και μέσα από το σώμα είναι μία συνθήκη που προσπαθήσαμε να καλλιεργήσουμε με πολύ υπομονή και ρίσκο.
Κεντρική εικόνα θέματος – Photo Credit: Έφη Γούση
Διαβάστε επίσης:
ODD – Onassis Dance Days 2025: 4 ημέρες – 8 ώρες συνεχόμενου χορού καθημερινά στη Στέγη
Near Misses: Χορογραφικό έργο από την Φωτεινή Σταματελοπούλου στο ODD – Onassis Dance Days 2025
