Φρανσουά Τρυφώ – Αφιέρωμα στην ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης

Η ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης παρουσιάζει ένα αφιέρωμα στον Φρανσουά Τρυφώ που περιλαμβάνει τέσσερις ταινίες …

:  Τα 400 χτυπήματα / Les quatre cents coups (Γαλλία, 1959), Φαρενάιτ 451 / Fahrenheit 451 (Γαλλία-Αγγλία, 1966), Το τελευταίο μετρό / Le dernier metro, (Γαλλία, 1980) και Οπωσδήποτε την Κυριακή / Vivement Dimanche! (Γαλλία, 1983).

ΠΡΟΣΕΧΩΣ ΣΤΗΝ ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ

Μετά το αφιέρωμα «Φρανσουά Τρυφώ: σινεμά οπωσδήποτε!», θα ακολουθήσει μια σειρά αφιερωμάτων σε σπουδαίους δημιουργούς, που διαμόρφωσαν με το έργο τους τις αισθητικές αξίες, το ύφος και το ήθος της Έβδομης Τέχνης (Λουίς Μπουνιουέλ, Καρλ Ντράγιερ, Ίνγκμαρ Μπέργκμαν).  Αδιαπραγμάτευτος στόχος είναι η πραγματική ψυχαγωγία (αγωγή ψυχής), η ευφορία και ο προβληματισμός των θεατών, σε μια εποχή δύσκολη όπως η σημερινή, όπου η τέχνη -στην περίπτωσή μας, η κινηματογραφική-, μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει θεραπευτικά και παρηγορητικά. Ταυτόχρονα, καθιερώνοντας το πρόγραμμα Κλασικές Ευρωπαϊκές ταινίες της πρώτης περιόδου, πραγματοποιείται σε αυτό το πλαίσιο και το πρώτο θεματικό αφιέρωμα, το οποίο αφορά στην κινηματογράφηση της παιδικής ηλικίας.  Επίσης,  με εξαιρετικό ενδιαφέρον αναμένεται το μεγάλο αφιέρωμα με τίτλο «Σπάνια τοπία του ιαπωνικού κινηματογράφου», με σπάνιες ταινίες τόσο γνωστών (Ακίρα Κουροσάουα, Ναγκίσα Όσιμα, Κον Ιτσικάουα, Σοχέι Ιμαμούρα), όσο και λιγότερο γνωστών δημιουργών (Χεϊνοσούκε Γκόσο, Κοζαμπούρο Γιοσιμούρα, Κανέτο Σίντο, Γιοσισίγκε Γιόσιντα), πολλές από τις οποίες θα προβληθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ενώ κάποιες παλιότερες δεν έχουν προβληθεί εδώ και πολλά χρόνια.

Πιο συγκεκριμένα, τα προσεχή αφιερώματα της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης  έχουν ως εξής:
• 24 – 27 Ιανουαρίου 2013: «Λουίς Μπουνιουέλ: το βλέμμα ξυράφι»
• 31 Ιανουαρίου – 3 Φεβρουαρίου 2013: «Καρλ Ντράγιερ: amor omnia»
• 7 – 10 Φεβρουαρίου 2013: «Κλασικές Ευρωπαϊκές ταινίες – 2»
• 14 – 17 Φεβρουαρίου 2013: «Ίνγκμαρ Μπέργκμαν: ακτινογραφώντας την ανθρώπινη ψυχή»
• 21 – 27 Φεβρουαρίου 2013: «Σπάνια τοπία του Ιαπωνικού Κινηματογράφου»
• 7 – 10 Μαρτίου 2013: «Κινηματογραφικές εικόνες της παιδικής ηλικίας»

Οι ταινίες
Τα 400 χτυπήματα / Les quatre cents coups
(Γαλλία, 1959),
Ασπρόμαυρη, 101΄

Ο Αντουάν Ντουανέλ είναι δεκατριών χρονών και ζει στο Παρίσι, με τους γονείς του. Η αδιαφορία των γονιών απέναντί του και η αυταρχική συμπεριφορά των καθηγητών του στο σχολείο, προκαλεί στον Αντουάν μια μόνιμη τάση φυγής και απόδρασης από το καταπιεστικό σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον. Έτσι, μετά από πολλές περιπέτειες, ανάμεσα στις οποίες και ο εγκλεισμός του στο αναμορφωτήριο, κατορθώνει να φτάσει στην ελευθερία της θάλασσας, που είναι και το κρυφό του όνειρο…

Tα 400 χτυπήματα,  η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Φρανσουά Τρυφώ και μια από τις πρώτες της nouvelle vague, αφηγείται την ιστορία ενός ευαίσθητου και ευάλωτου παιδιού, που ζει και μεγαλώνει σ’ έναν στενόμυαλο, μικρόψυχο και εν τέλει εχθρικό κόσμο. Στο υπέδαφος της ταινίας υπάρχει έντονο το αυτοβιογραφικό στοιχείο, καθώς πολλές από τις περιπέτειες του μικρού Αντουάν (έξοχα ερμηνευμένος από τον Ζαν Πιερ Λεό – alter ego του σκηνοθέτη) είναι προσωπικά βιώματα του Τρυφώ, ο οποίος πράγματι, σ’ αυτήν την ηλικία κατέληξε στο αναμορφωτήριο, απ’ όπου τον έσωσε ο σπoυδαίος θεωρητικός και συνιδρυτής των Cahiers du Cinéma, Αντρέ Μπαζέν, στη μνήμη του οποίου είναι αφιερωμένη η ταινία. Έγραψε ο συνοδοιπόρος του Τρυφώ, Ζαν-Λυκ Γκοντάρ: «Τα 400 χτυπήματα είναι το πιο περήφανο, το πιο πεισματάρικο, το πιο ξεροκέφαλο, με άλλα λόγια, το πιο ελεύθερο φιλμ του κόσμου».   

Ευχαριστούμε τον κ. Βελισσάριο Κοσσυβάκη και την εταιρεία NEW STAR για την παραχώρηση της ταινίας.
• Βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Καννών 1959

Φαρενάιτ 451 / Fahrenheit 451
(Γαλλία-Αγγλία, 1966)
Έγχρωμη, 112΄

Σ’ έναν κόσμο απροσδιόριστο χωροχρονικά, στο εγγύς μέλλον, ο πυροσβέστης Μόνταγκ βάζει φωτιά αντί να τη σβήνει: καίει τα βιβλία (ο τίτλος αφορά την απαιτούμενη θερμοκρασία καύσης), γιατί στην εν λόγω κοινωνία απαγορεύεται η ανάγνωση και η κατοχή βιβλίων. Κάποια μέρα όμως, γοητευμένος απ’ αυτό που καταστρέφει, υποκύπτει και ο ίδιος στη μαγεία της ανάγνωσης και όταν τον ανακαλύπτουν αναγκάζεται να καταφύγει στα δάση, όπου ζουν οι παράνομοι βιβλιόφιλοι, έχοντας μάθει τα αγαπημένα τους βιβλία απέξω, για να μπορέσουν έτσι να τα διασώσουν και να τα μεταδώσουν στις επόμενες γενιές.

Βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Ρέυ Μπράντμπερυ, η ταινία αυτή είναι η πρώτη έγχρωμη του Φρανσουά Τρυφώ και ταυτόχρονα η πρώτη του μεγάλη παραγωγή και σε αγγλική ομιλούσα. Το θέμα της είναι η αγάπη για τα βιβλία, η εξαφάνιση των οποίων σημαίνει τον αφανισμό της ιστορικής μνήμης, την απουσία κάθε μελλοντικού χρονικού ορίζοντα και το βάλτωμα της κοινωνίας σ’ ένα αιώνιο παρόν-κόλαση, όπου τα πάντα θα είναι ομοιόμορφα και απολύτως ελεγχόμενα, αφού κανείς δεν θα θυμάται τίποτα. Ο Τρυφώ αποκλείει τα εφέ της επιστημονικής φαντασίας, αποφεύγει τις συμβάσεις και τους κοινούς τόπους του είδους και κάνει μια ταινία με πολιτική θέση, στην οποία αρκεί η ανάγνωση του Ντέιβιντ Κόπερφιλντ από τον πυρομανή-πυροσβέστη Μόνταγκ, για να γκρεμιστεί ένας ζοφερός κόσμος. Έξοχη και πανέμορφη η Τζούλι Κρίστι στο διπλό της ρόλο.
Ευχαριστούμε τον κ. Χρήστο Μπεχτσή και την εταιρεία SEVEN για την παραχώρηση της ταινίας.

Το τελευταίο μετρό / Le dernier metro
(Γαλλία, 1980)
Έγχρωμη, 128΄

Παρίσι, Φθινόπωρο 1942. Στο θέατρο της Μονμάρτης προσλαμβάνεται ως πρωταγωνιστής ο Μπερνάρ Γκρανζέ και αρχίζουν οι πρόβες ενός καινούριου έργου με τίτλο «Οι εξαφανισμένοι». Η Μάριον, διάσημη ηθοποιός του γαλλικού μπουλβάρ, διευθύνει μόνη της  το θέατρο του εβραίου συζύγου της Λούκα Στάινερ, ο οποίος είναι εξαφανισμένος για τις αρχές Κατοχής•  στην πραγματικότητα όμως, είναι κρυμμένος στο υπόγειο του θεάτρου, δίνοντας από κει τις  σκηνοθετικές οδηγίες για το ανέβασμα των παραστάσεων, οι οποίες τελειώνουν πριν περάσει το τελευταίο μετρό. Η εμφάνιση του νέου και προικισμένου ηθοποιού Μπερνάρ, αναστατώνει συναισθηματικά την Μάριον και οι εξελίξεις είναι απρόβλεπτες…

Το πολυβραβευμένο με τα 10 Σεζάρ (τα γαλλικά Όσκαρ) Τελευταίο μετρό, είναι μαζί με την Αμερικανική νύχτα, η πιο επιτυχημένη εμπορικά ταινία του Φρανσουά Τρυφώ. Δεν πρόκειται για μια ταινία για την εποχή της Κατοχής στη Γαλλία (παρόλο που υπάρχουν άμεσες αναφορές, ακόμα και σε υπαρκτά πρόσωπα εκείνης της περιόδου, όπως ο αντισημίτης θεατρικός κριτικός Νταξιά), αλλά για την πολύπλοκη σχέση ανάμεσα στο θέατρο και τη ζωή. Οι ίντριγκες της θεατρικής σκηνής και των παρασκηνίων γίνονται μια μεταφορά της πραγματικής ζωής, το σκηνικό ενός παιχνιδιού  όπου διαπλέκεται η μικρή και η μεγάλη Ιστορία, η παρουσία με την απουσία, το κρυφό με το φανερό και φυσικά ο έρωτας, που στήνει τον αόρατο συναισθηματικό ιστό της ταινίας. Έξοχο το κεντρικό πρωταγωνιστικό δίδυμο (Κατρίν Ντενέβ-Ζεράρ Ντεπαρντιέ) και θαυμάσια η «πνιγμένη» φωτογραφία του σπουδαίου Νέστορ Άλμεντρος.
• Βραβευμένη με 10 Σεζάρ στις βασικές κατηγορίες

Οπωσδήποτε την Κυριακή / Vivement Dimanche!
(Γαλλία, 1983)
Ασπρόμαυρη, 111΄

Ο Ζυλιέν, κτηματομεσίτης στο επάγγελμα, είναι ο βασικός ύποπτος για το φόνο της γυναίκας του Μαρί-Κριστίν και του εραστή της Ζακ. Η πρώην γραμματέας του Μπάρμπαρα, η οποία είναι ερωτευμένη μαζί του, τον κρύβει στο υπόγειο του γραφείου του και αρχίζει τις έρευνες για να βρει τον πραγματικό δολοφόνο και να αποδείξει την αθωότητά του. Κατά τη διάρκεια των ερευνών τα πράγματα περιπλέκονται, καθώς σκοτώνονται μια ταμίας κινηματογράφου και ο μάνατζερ ενός οίκου ανοχής, που έχει σαν βιτρίνα ένα νυχτερινό κέντρο. Τελικά, η Μπάρμπαρα στήνοντας ένα επικίνδυνο παιχνίδι, με την βοήθεια του Λαμπλάς, ντετέκτιβ παλαιάς σχολής, και του επιθεωρητή Σαντελί,  καταφέρνει  να ανακαλύψει τον ένοχο…

Στο κύκνειο άσμα του ο Φρανσουά Τρυφώ, μέγας γνώστης και θαυμαστής του φιλμ νουάρ, αποδίδει με μεγάλη αφηγηματική άνεση, σινεφίλ διάθεση και ειρωνικό βλέμμα το ύφος και το πνεύμα ενός κινηματογραφικού είδους, την μεγάλη αξία του οποίου ανέδειξαν οι δημιουργοί της nouvelle vague, ως κινηματογραφικοί κριτικοί στα Cahiers du Cinéma. ΄Έξοχη η ασπρόμαυρη φωτογραφία του Νέστορ Άλμεντρος, συμβάλλει τα μέγιστα στην νουάρ ατμόσφαιρα της ταινίας και θαυμάσιοι στους κεντρικούς ρόλους η Φανί Αρντάν και ο Ζαν-Λουί Τρεντινιάν.

Οι εκδηλώσεις της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2007-2013. 

   
Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης

«Φρανσουά Τρυφώ: σινεμά, οπωσδήποτε!»
«…Tο σινεμά του αύριο δεν θα γίνει
από υπαλλήλους της κάμερας,
αλλά από καλλιτέχνες για τους οποίους
το γύρισμα θα είναι μια περιπέτεια εκπληκτική
και παθιασμένη…
Tο σινεμά του αύριο, θα είναι μια ερωτική πράξη»
                                            Φρανσουά Τρυφώ (1957)

Η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης υποδέχεται το 2013 με ένα αφιέρωμα στον εμβληματικό σκηνοθέτη της nouvelle vague Φρανσουά Τρυφώ. Το αφιέρωμα τιτλοφορείται «Φρανσουά Τρυφώ: σινεμά οπωσδήποτε!» και θα πραγματοποιηθεί από την Πέμπτη 17 έως την Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2013 στην Αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος (Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Α΄, Λιμάνι). 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ «ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΤΡΥΦΩ: ΣΙΝΕΜΑ ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ!»

Πρόγραμμα προβολών

17/01/2013: 18.45 Οπωσδήποτε την Κυριακή
21.00  Το τελευταίο μετρό
18/01/2013 18.45  Τα 400 χτυπήματα
21.00 Φαρενάιτ 451
19/01/2013 18.45 Το τελευταίο μετρό
21.00  Τα 400 χτυπήματα
20/01/2013 18.45 Φαρενάιτ 451
21.00 Οπωσδήποτε την Κυριακή