O Γεράσιμος Κανάκης, στη δεύτερη ατομική του έκθεση στην αίθουσα τέχνης Περί Τεχνών Καρτέρης, παρουσιάζει 19 ελαιογραφίες σε καμβά με θέμα την πνευματική προσέγγιση της ανθρώπινης μορφής, καθώς και την εμφάνιση του τοπίου στη ζωγραφική του. Την έκθεση «Ίχνη του πνευματικού» επιμελείται η Ελισάβετ Πλέσσα.
Πώς συνδέεται το όνομα της νέας σας έκθεσης «Ίχνη του πνευματικού» με αυτά που θέλετε να επικοινωνήσετε στο κοινό μέσα από τους πίνακές σας;
Ο τίτλος αυτός με εκφράζει απόλυτα γιατί αυτός είναι ο τρόπος που προσπαθώ να βλέπω τον κόσμο.
Το πνευματικό στοιχείο στην τέχνη είναι για μένα η ουσία, αυτό που υπάρχει πέρα από τα φαινόμενα και φυσικά δεν είναι κάτι απτό, οπότε χρειάζεται να γίνουμε ιχνηλάτες για να το ανακαλύψουμε.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ζωγραφίζοντας προσπαθώ να βρω και να αναδείξω την ισορροπία μεταξύ του αυθόρμητου και του πειθαρχημένου, της αναπαράστασης και της αφαίρεσης, του υλικού και του πνευματικού.
Στους πίνακές σας κυριαρχεί το φως, η φύση και ο άνθρωπος, ως μοναχική κυρίως φιγούρα. Θεωρείτε προϋπόθεση της πνευματικότητας τον μοναχικό δρόμο;
Όταν άρχισα να φτιάχνω αυτά τα έργα με απασχόλησε πολύ ο άνθρωπος σαν ολότητα και οι αναζητήσεις του. Οι άνθρωποι της εποχής μας δεν είναι μοναχικοί, είναι μόνοι, παρόλο που ζουν ανάμεσα σε πολύ κόσμο και κάποιες φορές σε μια εικονική πραγματικότητα.
Θεωρώ πως η επαφή με τη φύση, με τον συνάνθρωπο, η συνάντηση με τον Θεό, το να βρούμε τις απαντήσεις για τις υπαρξιακές μας αναζητήσεις, είναι αυτό που πραγματικά ζητάμε.
Το πνευματικό στοιχείο είναι κατά τη γνώμη μου αυτή η σχέση, οπότε όχι, δεν θεωρώ τον μοναχικό δρόμο ως προϋπόθεση για την πνευματικότητα, αλλά πιστεύω πως κάποια στιγμή χρειάζεται να έρθουμε σε επαφή με τον εαυτό μας. Οι μοναχικές φιγούρες των έργων συμβολίζουν αυτούς που αναζητούν αυτή τη σχέση.
Ο άνθρωπος μοιάζει να συνδέεται με το φυσικό τοπίο, το οποίο αποκτά μέσα από τη ζωγραφική σας μια μεταφυσική υπόσταση. Ποια πτυχή της σχέσης φύσης – ανθρώπου αποσκοπείτε να αποτυπώσετε;
Πιστεύω ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι, ιδίως αυτοί που κατοικούν στις μεγάλες πόλεις, έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από ποτέ να ζήσουν κοντά στη φύση. Χρειάζονται αυτό που τους λείπει, αναζητούν την Εδέμ, ο καθένας με τον δικό του τρόπο. Αυτή την υπαρξιακή αγωνία θέλω να εκφράσω όταν τοποθετώ τις φιγούρες μου σε αυτή τη ζωγραφική φύση, που στέκει εκεί σαν μια υπόμνηση, σαν ένα ίχνος.
Στα έργα σας δίνεται μία αίσθηση εσωτερικής πηγής φωτισμού. Τι ρόλο διαδραματίζει σε αυτό η χρωματική παλέτα που έχετε επιλέξει;
Είναι ένα ζητούμενο για εμένα αυτός ο φωτισμός. Πρώτα ήθελα να πετύχω αυτό το φως και μετά σκέφτηκα την παλέτα, τους συνδυασμούς δηλαδή των χρωμάτων που θα χρησιμοποιούσα. Πήρα έμπνευση από τις παλιές νωπογραφίες που εκμεταλλεύονται το λευκό του τοίχου για να αποδώσουν αυτό το εσωτερικό φως, αλλά και από τις οθόνες και τα ολογράμματα, τις κατακτήσεις δηλαδή της σύγχρονης τεχνολογίας: η οθόνη φωτίζεται από μέσα προς τα έξω.
Τον φωτισμό αυτό μπορεί να τον πετύχει κανείς με πολλούς τρόπους. Αρχικά χρησιμοποίησα την έντονη αντίθεση του μπλε με το κίτρινο και βασιζόμενος σε αυτή τη διχρωμία άρχισα να αναπτύσσω και να εξελίσσω την παλέτα μου μέχρι την πολυχρωμία. Οι χρωματικές επιλογές είναι και αυτές ένα πνευματικό ζήτημα – επιλέγουμε τα χρώματα ανάλογα με αυτό που νιώθουμε. Το χρώμα δημιουργεί μια αίσθηση πέρα από αυτό που περιγράφει, έχει τη δική του δόνηση.
Σχέδιο και χρώμα πρέπει να γίνουν ένα, όπως όταν ενωθεί ο νους με την καρδιά μας είμαστε πλήρεις.
Σύμφωνα με την επιμελήτρια της έκθεσης, Ελισάβετ Πλέσσα, ενίοτε παίρνετε σαν αφετηρία οικείες τοποθεσίες σας, όμως το τοπίο που απεικονίζεται αποτελεί “δημιούργημα του νου”. Στους πίνακές σας υπάρχει ένας διάλογος ανάμεσα στο γνώριμο και το φανταστικό;
Η φύση δεν είναι μόνο έξω είναι και μέσα μας, όχι μόνο στον νου αλλά και οι ίδιοι είμαστε ένα κομμάτι της. Ο κάθε άνθρωπος είναι ένας μικρόκοσμος. Το εσωτερικό τοπίο είναι η εντύπωση στον νου μας ενός τοπίου όπως το ζήσαμε, όχι μόνο σαν εικόνα αλλά και σαν συναίσθημα. Ως προς τη ζωγραφική απεικόνιση δεν με ενδιαφέρει η ομοιότητα με το τοπίο, αλλά η αναφορά σε αυτό ανάλογα με το τι θέλω να εκφράσω. Προσπαθώ να συνομιλήσω με αυτά που γνωρίζω και με αυτά που νιώθω, τη φαντασία τη χρησιμοποιώ σαν ένα εργαλείο δουλειάς. Δεν με ενδιαφέρει να αναδείξω έναν φανταστικό κόσμο αλλά καταστάσεις, συναισθήματα, αλήθειες.
Τι σημαίνει για εσάς η ζωγραφική;
Με τη ζωγραφική μπορεί να εκφραστεί κι ένα παιδί, γι᾽αυτό και την αγαπώ, είναι ταπεινή αλλά και μεγαλοπρεπής ταυτόχρονα. Τον κόσμο που μας περιβάλλει συχνά τον βλέπουμε μέσα από τα μάτια των μεγάλων ζωγράφων. Εκφράζει πράγματα που δεν μπορούν να ειπωθούν, είναι μια τέχνη που συνδυάζει το χειρωνακτικό με το πνευματικό.
Η ζωγραφική είναι για μένα ένα τοπίο ανεξερεύνητο, που καλούμαι να το ανακαλύψω ενώ παραμένει μυστηριώδες κι άγνωστο.
Διαβάστε επίσης:
Γεράσιμος Κανάκης – Ίχνη του πνευματικού: Έκθεση στην Περί Τεχνών Καρτέρης