«Το σημαντικό είναι να ψάχνεις, δεν έχει σημασία αν βρίσκεις ή δεν βρίσκεις».

Πώς να χαρακτηρίσει κανείς μια ιστορία σαν αυτή; Εκ πρώτης όψεως θα μπορούσε να μοιάζει με φανταστικό μυθιστόρημα, ίσως όμως να ξεφεύγει από κάθε πιθανό προσδιορισμό. Ο Ταμπούκι έβαλε ως υπότιτλο «Ένα μάνταλα»· όμως, αν κοιτάξουμε καλύτερα, με κριτήρια εντελώς ανατολίτικα, θα δούμε πως πρόκειται τελικά για μια αναζήτηση, για μια έρευνα που φαίνεται σα να διεξάγεται από κάποιον μεταφυσικό Φίλιπ Μάρλοου. Ωστόσο, με τη μεταφυσική, σε αυτή τη σπασμωδική και περιπλανώμενη έρευνα, συνταιριάζεται μια εντελώς γήινη άποψη της ζωής: γεύσεις, μυρωδιές, τόποι, πόλεις, φωτογραφίες που συνδέονται με τον κόσμο της φαντασίας μας, με τα όνειρά μας, αλλά και με την καθημερινή μας εμπειρία.

Τότε, λοιπόν; Στο σημείωμά του ο Ταμπούκι μάς προτρέπει να σκεφτούμε έναν μοναχό ντυμένο στα κόκκινα, τον Χαίλντερλιν και κάποιο ναπολιτάνικο τραγούδι. Ετερόκλητα συστατικά, θα μπορούσε να πει κάποιος. Ίσως όμως είναι καλύτερα να μην ψάχνουμε για συνάφεια σε ένα από τα πιο εκκεντρικά και προφητικά μυθιστορήματα που μας έχει χαρίσει ποτέ η ιταλική λογοτεχνία. Ένα μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε μετά τον θάνατο του μεγάλου συγγραφέα.

Θα μπορούσε να φανεί παράξενο ότι ένας συγγραφέας που έχει περάσει τα πενήντα και έχει εκδώσει τόσα βιβλία νιώθει ακόμα την ανάγκη να δικαιολογήσει τις περιπέτειες της γραφής του. Και σ’ εμένα φαίνεται παράξενο. Προφανώς δεν έχω λύσει ακόμα το δίλημμα αν πρόκειται για ένα αίσθημα ενοχής απέναντι στον κόσμο ή για μια απλούστερη επεξεργασία του πένθους, που μου διέφυγε. Φυσικά, και άλλες ενδεχόμενες υποθέσεις είναι δεκτές. Θέλω να υπογραμμίσω πως εκείνη την καλοκαιρινή νύχτα μου έτυχε να πετάξω ώς τη Νάπολη με τη φαντασία, γιατί σ’ εκείνο τον μακρινό ουρανό υπήρχε ένα φεγγάρι ολόγιομο. Και ήταν ένα φεγγάρι κόκκινο. – Α.Τ.

ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!

Αντόνιο Ταμπούκι

Ο Αντόνιο Ταμπούκι (Πίζα, 1943 – Λισαβόνα, 2012) είναι ένας από τους μεγάλους συγγραφείς του ευρωπαϊκού 20ου αιώνα. Έγραψε μυθιστορήματα, διηγήματα και θεατρικά έργα, που μεταφράστηκαν σε όλο τον κόσμο, τιμήθηκε με σπουδαία βραβεία και ανέπτυξε σημαντική δραστηριότητα ως δοκιμιογράφος και μεταφραστής. Δίδαξε Γλώσσα και Πορτογαλική Λογοτεχνία στα Πανεπιστήμια της Γένοβας και της Σιένας. Ως διανοούμενος, έλαβε μέρος σε πολλές αστικές και πολιτικές μάχες, συνεργαζόμενος με περιοδικά στην Ιταλία και στο εξωτερικό. Έχουν εκδοθεί στις Εκδόσεις Άγρα εικοσιένα βιβλία του.