Γιώργος Δούσης: Οι μουσικές προκλήσεις της “Έντα Γκάμπλερ”

Η Έντα Γκάμπλερ είναι ένα ιδιαίτερο έργο, με πολύ ενδιαφέρουσες δυναμικές οι οποίες αναπτύσσονται μεταξύ των ρόλων, με κορύφωση την ίδια την Έντα η οποία εξελίσσει μια ιδιάζουσα σχέση με τους άλλους ήρωες αλλά και με τον ίδιο της τον εαυτό. Γίνεται θύτης και θύμα, εμπόδιο στον ίδιο τον εαυτό της, εγκλωβισμένη πάντα από τις επιλογές της οι οποίες τελικά την οδηγούν σε οριστικό αδιέξοδο. Οι ιδιαιτερότητες αυτές του χαρακτήρα της ηρωίδας αποτέλεσαν την μεγαλύτερη μουσική πρόκληση και ήταν ένας από τους κύριους λόγους της επιλογής αυτού του έργου για την δημιουργία της όπεράς μου.

Η μουσική γλώσσα – πάντοτε επικοινωνιακή, αποτυπώνει χαρακτήρες και καταστάσεις ενώ μετασχηματίζεται – διατηρώντας πάντα τον πυρήνα των μουσικών μοτίβων και θεμάτων-παράλληλα με την εξέλιξη της πλοκής του έργου. Η μουσική «αποτύπωση» της ηρωίδας Έντας ήταν ίσως το δυσκολότερο πρόβλημα το οποίο κλήθηκα να αντιμετωπίσω στη διαδικασία της σύνθεσης του έργου. Τα αμφιλεγόμενα – σχεδόν αντιφατικά στοιχεία του χαρακτήρα της, ήταν μια μεγάλη πρόκληση την οποία έπρεπε να διαχειριστώ. Παρόλα αυτά, του έργο του Ίψεν Έντα Γκάμπλερ στο σύνολό του, σε μορφή λιμπρέτου που πολύ ευφυώς έγραψε η Έρι Κύργια, μου έδωσε όλες εκείνες τις πληροφορίες και εικόνες για να γράψω αβίαστα, σχεδόν αυθόρμητα την μουσική. Το αποτέλεσμα είναι μια νέα όπερα, η οποία αποτυπώνει μέσα σε 100 περίπου λεπτά το πολυσυζητημένο έργο του Νορβηγού συγγραφέα για πρώτη φορά στο χώρο του λυρικού θεάτρου. Αυτό είναι από μόνο του ένα στοίχημα που κερδήθηκε…

Η όπερα αυτή καταλαμβάνει εξέχουσα θέση στο σύνολο του δημιουργικού μου έργου, καθώς ενώ αποτελεί την τέταρτή μου όπερα, είναι η πρώτη μου όπερα μεγάλης κλίμακας που παρουσιάζεται επί σκηνής. Εκτός αυτού όμως, η Έντα Γκάμπλερ αποτελεί για εμένα ένα αγαπημένο έργο διαβασμένο σε νεαρή ηλικία, που η συγκυρία επέτρεψε να γράψω τη μουσική του σε μορφή όπερας σήμερα. Επιπροσθέτως επισφραγίζει και την συνεργασία μου με την ομάδα The Medium Project, την πολύ ταλαντούχα Ράια Τσακηρίδη που σκηνοθετεί το έργο και τον αγαπημένο Ανδρέα Τσελίκα που διευθύνει την παράσταση.

Η ανάθεση σύνθεσης μιας καινούργιας όπερας δεν είναι κάτι συνηθισμένο για ένα συνθέτη, είτε δραστηριοποιείται στην Ελλάδα είτε εκτός αυτής. Πρόκειται για το πιο σύνθετο, περίπλοκο, απαιτητικό είδος που μπορεί να καταπιαστεί κανείς, αφού η υλοποίηση του επιχειρήματος απαιτεί την γόνιμη και δημιουργική συνένωση πολλών δυνάμεων, σκηνοθέτη, σκηνογράφου, χορογράφου, μαέστρου, λυρικών τραγουδιστών, ορχήστρας, φωτιστή, τεχνικών σκηνής και η λίστα δεν έχει τέλος.

Η ανάθεση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στην ομάδα The medium project-και σε εμένα προσωπικά της δημιουργίας μιας νέας όπερας αποτέλεσε την συνέχεια της προηγούμενης όπερας δωματίου μου με τίτλο The shell game, η οποία ανατέθηκε σε εμένα απ’ευθείας από τους Medium project και ανέβηκε το 2015. Θα πρέπει εδώ να τονίσω την ιδιαίτερη σημασία του έργου της ΕΛΣ όσον αφορά στην αναζωογόνηση της νέας ελληνικής δημιουργίας για το λυρικό θέατρο, τόσο με απ’ευθείας αναθέσεις νέων έργων σε Έλληνες συνθέτες όσο και με συνεργασία της με μικρότερες ομάδες νέων δημιουργών, οι οποίοι στον χώρο της Εναλλακτικής Σκηνής βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για την κατάθεση των καλλιτεχνικών τους ανησυχιών. Είμαι βέβαιος πως οι στοχευμένες αυτές ενέργειες θα μας εξασφαλίσουν σταδιακά μια νέα γενιά Ελλήνων δημιουργών και έργων ρεπερτορίου αυτού του είδους.

Βιογραφικό Γιώργου Δούση

Ο Γιώργος Δούσης είναι συνθέτης και πιανίστας. Με υποτροφία του ΙΚΥ έλαβε με διάκριση μεταπτυχιακό τίτλο στις τέχνες στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σπούδασε σύνθεση με τον Θόδωρο Αντωνίου και τον Μιχάλη Λαπιδάκη ενώ έχει παρακολουθήσει σεμινάρια σύνθεσης με τους W. Rihm / Γ. Ριμ, B. Ferneyhough και M. Stroppa / Μ. Στρόππα, I.Fedele και S. Sciarrino / Σ. Σκιαρρίνο.

Έχει γράψει έργα για ποικίλα σύνολα, πολλά από τα οποία έχουν ερμηνευτεί στο εξωτερικό (Αγγλία, Αμερική, Λουξεμβούργο, Γερμανία, Ισπανία, κ.α.). Μεταξύ των έργων του περιλαμβάνονται σειρά έργων για συμφωνική ορχήστρα, πέντε κουαρτέτα εγχόρδων, ένα κονσέρτο για πιάνο και τέσσερις όπερες. Ως ενορχηστρωτής έχει συνεργαστεί με σημαντικές ορχήστρες (Boston Pops, Συμφωνική Ορχήστρα Καννών, Συμφωνική Ορχήστρα ΕΡΤ, Ορχήστρα των Χρωμάτων, Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, Καμεράτα, κ.ά.). Ως ιδρυτικό μέλος του Momo trio, έχει δισκογραφήσει τρεις δίσκους βινυλίου με πρωτότυπες συνθέσεις του. Το 2011 έλαβε τον τίτλο του διδάκτορα στο γνωστικό πεδίο της σύνθεσης από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ενώ από το 2015 είναι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών.

Φωτογραφία: Ανδρέας Σιμόπουλος

Διαβάστε επίσης:

Έντα Γκάμπλερ: Όπερα δωματίου του Γιώργου Δούση στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής