Γιώργος Κατσής και Κωνσταντίνος Πλεμμένος: Οπισθοχωρούμε και επιβιώνουμε με αποφάγια ελευθερίας που μας δίνονται

Οι φετινοί απόφοιτοι της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου Γιώργος Κατσής και Κωνσταντίνος Πλεμμένος αναλαμβάνουν εξ’ ολοκλήρου την ερμηνεία, σκηνοθεσία, σκηνογραφία και δραματουργική επεξεργασία της μαρτυρίας του επιζώντα στρατιώτη από το λογοτεχνικό έργο του Θανάση Βαλτινού «Η Κάθοδος των Εννιά». Η επιλογή τους για την αρχή της πορείας στο χώρο του θεάτρου είναι χαρακτηριστική του θεάτρου που θέλουν να υπηρετήσουν. Από τις απαντήσεις τους συμπεραίνουμε πως θέλουν να το υπηρετήσουν σοβαρά, επαγγελματικά, σε βάθος.

«… Πώς μπορείς να κάνεις θέατρο χωρίς να πάρεις ξεκάθαρα θέση για όσα διαδραματίζονται σήμερα; Από την οικονομική εξαθλίωση, την κοινωνική/φυλετική αντιπαλότητα, τον βιασμό που υφίσταται η τέχνη μέχρι την απεργία πείνας του Νίκου Ρωμανού (άμεσα ή έμμεσα). Η απόσταση δεν λέει τίποτα πλέον. Χρειαζόμαστε ηθοποιούς, σκηνοθέτες, μουσικούς, υδραυλικούς, δασκάλους, γιατρούς που παίρνουν θέση απέναντι στα πράγματα. Τα άλλα μοιάζουν με αποφυγή ευθυνών. Σαν να κλείνεις τα μάτια σου μπροστά στην αλήθεια.»

Χρειαζόμαστε τέτοιες απόψεις, ειδικά νέων, καλλιτεχνών, θα προσθέσω εγώ σαν θεατής.  Γιατί συμβαίνουν πολλά και σημαντικά γύρω μας και το να παίρνουμε θέση μέσω της δουλειάς μας, μέσω των λόγων μας και των επιλογών μας είναι ήδη μια πολύ σημαντική αρχή.

Συνέντευξη: Μαριάννα Παπάκη

Culturenow.gr: Αυτή την περίοδο παρουσιάζετε στο Bios την παράσταση «Στεν.» βασισμένη στο διήγημα του Θανάση Βαλτινού, «Η Κάθοδος των Εννιά». Τι σας ώθησε, αμέσως μετά την αποφοίτησή σας από το Εθνικό Θέατρο να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο διήγημα και κατά συνέπεια με το συγκεκριμένο θέμα;
Γιώργος Κατσής και Κωνσταντίνος Πλεμμένος (Ομάδα Μπερν): Το διήγημα είναι ένα από τα πολλά ερεθίσματα πάνω στην ελληνική λογοτεχνία που πήραμε από δασκάλους μέσα στην σχολή όπως ο Διονύσης Καψάλης και ο Ακύλας Καραζήσης. Και οι δύο περιπτώσεις ανθρώπων που σεβόμαστε πάρα πολύ. Το συγκεκριμένο θέμα για μας είναι ένα ιστορικό υπόβαθρο στο οποίο διακυβεύεται κάτι πολύ μεγαλύτερο. Ο άνθρωπος, η πείνα, η δίψα, η φιλία, η προδοσία και ο έρωτας. Όλα είναι θέματα που σιγά σιγά αφορούν όλο και περισσότερο την σημερινή πραγματικότητα. Ειδικότερα η προδοσία. Ο Έλληνας έχει μια συνεχή τάση να προδίδει.

Επίσης είναι ένα κείμενο στο οποίο βρήκαμε αντίκρισμα για να μιλήσουμε για την προσωπική φιλία μας, όλα όσα περάσαμε τα τρία χρόνια που σπουδάσαμε μαζί, τα «κοινά καλοκαίρια» που λέει και ο συγγραφέας.

Cul.N.: Από την πρώτη σας αυτή δουλειά συμπεραίνουμε πως σας ενδιαφέρουν οι έννοιες της συλλογικότητας και της θέσης που παίρνει ένας καλλιτέχνης στην κοινωνία μέσα στην οποία εκφράζεται και εξελίσσεται. Αυτή όμως είναι η προσωπική μου προσέγγιση. Οι δικοί σας, καλλιτεχνικοί, στόχοι ποιοι είναι;
Μπερν: Η στάση που διατηρούν πολλοί σημερινοί καλλιτέχνες είναι απογοητευτική. Πολλές φορές είναι δύσκολο να διακρίνεις την οποιαδήποτε στάση για να είμαστε ειλικρινείς. Υπάρχει μία βολή στην ασφάλεια του καθενός που τους αποτρέπει από ρίσκα που όχι απλώς θα έπρεπε να παίρνουν για να γίνουν καλύτεροι, αλλά είναι απολύτως απαραίτητα για να καταφέρεις να εξασφαλίσεις μια νεότερη και πιο ουσιαστική μορφή δημιουργίας με μεγαλύτερο και πιο επίκαιρο αντίκτυπο. Το παράδειγμα που δίνεται είναι όλο και χειρότερο.

Cul.N.: Οι δυο σας υπογράφετε: ερμηνεία, σκηνοθεσία, σκηνογραφία και δραματουργική επεξεργασία της παράστασης. Συνήθως οι ομάδες νέων καλλιτεχνών αποτελούνται από αρκετά άτομα οπότε και η δουλειά καταμερίζεται επαρκώς. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να υπάρχει κοινή αισθητική και κοινός στόχος από δύο συντελεστές για το σύνολο των τεχνών που απαρτίζουν μία παράσταση;
Μπερν: Εξαρτάται από τους δύο συντελεστές. Τυχαίνει σε αυτή την παράσταση να συνεργάζονται δύο πολύ καλοί φίλοι με κοινό όραμα. Για μας το πιο δύσκολο μέχρι στιγμής είναι το μάζεμα του σκηνικού μετά την παράσταση και τα λεφτά που βάζουμε από την τσέπη μας. Κατά τα άλλα δεν υπήρξαν σοβαρές διαφωνίες. Υπάρχει ένας αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ μας που μας έλυσε τα χέρια σε πολλές περιπτώσεις.

Cul.N.: Πόσο ζωντανές είναι σήμερα, κατά τη γνώμη σας, οι έννοιες: “ήττα”, “οπισθοχώρηση”, “επιβίωση”;
Μπερν: Αυτές είναι έννοιες πρωτόγονες. Ζουν από πάντα. Από την στιγμή που υπάρχει Νίκη, υπάρχει και Ήττα. Αυτό που δυστυχώς καθιερώθηκε ως δεδομένο στους ανθρώπους της γενιάς μας και χαροπαλεύουμε να ανατρέψουμε, είναι η ψευδαίσθηση πως η επιβίωση ισούται με την ζωή. Ε, αυτό είναι ψέμα. Η επιβίωση αποτελεί υποκατάστατο αυτού που λέγεται ζωή. Ο βασικός στόχος ενός ανθρώπου σήμερα δεν θα έπρεπε να ναι η επιβίωση. Θα έπρεπε να ναι η ζωή. Η οπισθοχώρηση έχει γίνει ταυτόσημο της επιβίωσης, επειδή ακριβώς κυριαρχεί μια ανοχή στο οτιδήποτε, οπισθοχωρούμε και επιβιώνουμε με αποφάγια ελευθερίας που μας δίνονται. Καμιά φορά η ήττα μπορεί να σου δείξει πολύ καλύτερα τι σημαίνει να σαι ζωντανός. Γιατί είτε επαναδιοργανώνεσαι και νικάς, ή πεθαίνεις αξιοπρεπής. Όπως λέει και ο Σαμαράκης: Είναι ζήτημα ζωής ένας αξιοπρεπής θάνατος.

Cul.N.: Είστε δύο νέοι καλλιτέχνες που ξεκινούν την πορεία τους τη δεδομένη χρονική στιγμή στη συγκεκριμένη χώρα. Τι θέλετε να ακουστεί δυνατά και πόσο επηρεάζεστε από τα γεγονότα της γενιάς σας;
Μπερν: Θα θέλαμε να δούμε την μέρα που θα φέρονται στο θέατρο σαν κάτι παραπάνω από ένα χόμπυ που μπορεί να το κάνει ο καθένας αναίμακτα. Νομίζω η παράσταση από την δική μας σκοπιά, κουβαλάει κάτι τέτοιο. Το θέατρο είναι κάτι χειροπιαστό. Είναι χειρονακτική εργασία και σπανίως αντιμετωπίζεται έτσι. Ρισκάρουμε πάρα πολλά παίζοντας αυτή την παράσταση. Αυτή η κατεύθυνση είναι άμεσα επηρεασμένη από τα γεγονότα της γενιάς μας. Εννοώ… πώς μπορείς να κάνεις θέατρο χωρίς να πάρεις ξεκάθαρα θέση για όσα διαδραματίζονται σήμερα; Από την οικονομική εξαθλίωση, την κοινωνική/φυλετική αντιπαλότητα, τον βιασμό που υφίσταται η τέχνη μέχρι την απεργία πείνας του Νίκου Ρωμανού (άμεσα ή έμμεσα). Η απόσταση δεν λέει τίποτα πλέον. Χρειαζόμαστε ηθοποιούς, σκηνοθέτες, μουσικούς, υδραυλικούς, δασκάλους, γιατρούς που παίρνουν θέση απέναντι στα πράγματα. Τα άλλα μοιάζουν με αποφυγή ευθυνών. Σαν να κλείνεις τα μάτια σου μπροστά στην αλήθεια.

Cul.N.: Επόμενη δουλειά; Έχετε ήδη κάποια σχέδια ή είναι νωρίς ακόμα;
Μπερν: Βρισκόμαστε στο στάδιο των αναγνώσεων με τρεις συμμαθητές μας από την σχολή (Μαρία Μοσχούρη, Νατάσα Εξηνταβελώνη και Ρένο Ρώτα) για μια διασκευή πάνω στο διήγημα του Φραντς Καφκα «Ανακοίνωση σε μια ακαδημία», το οποίο θα σκηνοθετήσω εγώ (Γιώργος Κατσής). Για τις ημερομηνίες και το θέατρο έχουμε πολύ χρόνο μπροστά μας.

Η παράσταση «Στεν.» θα παρουσιάζεται στο Bios μέχρι τις 13 Ιανουαρίου 2015