Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και η Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής μας προσκαλούν σε ένα γκαλά με τους κορυφαίους κόντρα τενόρους του κόσμου, την Πέμπτη 23 Οκτωβρίου 2014.
Στην εποχή μας μέσω της εντυπωσιακής άνθισης που γνωρίζει η μπαρόκ μουσική, η τέχνη και η δημοτικότητα των κόντρα τενόρων έχει φτάσει στο ζενίθ της και έχει αποκτήσει φανατικούς φίλους σε όλο τον κόσμο.
Η ξεχωριστή φωνή του κόντρα τενόρου, η ψηλότερη ανδρική φωνή, εμφανίστηκε στα μέσα του 17ου αιώνα και σύντομα καθιερώθηκε ως μια ιδιαίτερη φωνή αντίστοιχη του καστράτου ή ακόμη αντικαθιστώντας αυτήν. Σημαντικοί συνθέτες της εποχής του μπαρόκ, όπως ο Γκέοργκ Φρήντριχ Χαίντελ, ενέταξαν στις όπερες αλλά και σε άλλα φωνητικά έργα τους, ρόλους κόντρα τενόρου. Με την εξέλιξη της μουσικής και το πέρασμα στον κλασικισμό το ενδιαφέρον για τη φωνή του κόντρα τενόρου, όπως άλλωστε και για εκείνη του καστράτου, ατόνησε.
Αναβίωση του ενδιαφέροντος για τη φωνή αυτή παρατηρήθηκε λίγο μετά τα μέσα του 20ου αιώνα, όταν εμφανίστηκε στο μουσικό προσκήνιο ο εξαίρετος, ο μοναδικός Άλφρεντ Ντέλλερ. Η παρουσία του και η προσφορά του συνδυάστηκαν, αφενός μεν με το αυξανόμενο ενδιαφέρον για την αναγεννησιακή και τη μπαρόκ μουσική, αφετέρου δε με την εκτίμηση που ανέπτυξαν προς την τέχνη του σύγχρονοί του συνθέτες, όπως ο Μπέντζαμιν Μπρίττεν και ο Μάικλ Τίππετ, οι οποίοι συνέθεσαν μουσική για αυτόν. Το δρόμο που άνοιξε ο Ντέλλερ ακολούθησαν νεότεροι ικανοί κόντρα τενόροι, όπως ο Τζέιμς Μπόουμαν, ο Ρενέ Γιακόμπς, ο Μάικλ Τσανς, ο Πωλ Έσσγουντ, ο Ζεράρ Λεν, ο Αντρέας Σόλ, ο Ντομινίκ Βις, καθώς και ο δικός μας Άρης Χριστοφέλης, για να μνημονεύσουμε μερικούς. Οι επιδόσεις και οι ικανότητές τους ενέπνευσαν πολλούς σύγχρονους μουσουργούς στη σύνθεση μουσικής για την ξεχωριστή φωνή τους: ο Λήοναρντ Μπέρνσταϊν, ο Τζακίντο Σέλσι, ο Γκέργκι Λίγκετι, ο Κρυστόφ Πεντερέτσκι, ο Πήτερ Μάξγουελ Ντέιβις, ο Άριμπερτ Ράιμαν, ο Φίλιπ Γκλας, ο Άλφρεντ Σνίτκε, ο Μάικλ Νάυμαν, ο Χανς Βέρνερ Χέντσε, ο Τόμας Αντές είναι μερικοί επιφανείς από αυτούς.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Τιμώντας την ξεχωριστή αυτή φωνή η Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής και ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Γιώργος Πέτρου, επέλεξαν τέσσερις από τους κορυφαίους σήμερα κόντρα τενόρους και τους πλαισιώνουν σε ένα συναυλιακό πρόγραμμα πραγματικό εγκώμιο της φωνητικής τους τέχνης. Οι εντυπωσιακές φωνητικές τους ικανότητες και η συχνά εξωπραγματική φωνητική τους έκταση υπόσχονται μια μουσική εμπειρία που θα παραμείνει ασφαλώς αλησμόνητη σε αυτούς που θα την παρακολουθήσουν.
Ο Κροάτης Μαξ Εμάνουελ Τσένσιτς, ο Καταλανός Χαβιέρ Σαμπάτα, ο Αμερικανός, κορεάτικης καταγωγής, Βινς Γι και ο Ουκρανός Γιούρι Μυνιένκο θα ερμηνεύσουν δεξιοτεχνικές άριες και σύνολα από το μυθικό κόσμο της όπερας του 18ου αιώνα. Τις φωνητικές τους ακροβασίες θα καθοδηγήσει μουσική που φέρει την υπογραφή του Αντόνιο Βιβάλντι (1678-1741), του Γκέοργκ Φρήντριχ Χαίντελ (1685-1759), του Γιόχαν Άντολφ Χάσσε (1699-1783), του Γιόζεφ Μυσλίβετσεκ (1737-1781) και του Νικόλα Πόρπορα (1686-1768).
Η Καμεράτα, έχοντας διαπρέψει διεθνώς στο σχετικό ρεπερτόριο, θα τους συνοδεύσει με όργανα εποχής, βεβαίως, επιζητώντας τη μεγαλύτερη πιστότητα και αυθεντικότητα ήχου. Θα συμπληρώσει, επίσης, το μουσικό πρόγραμμα ερμηνεύοντας τέσσερα υπέροχα κοντσέρτα μπαρόκ αισθητικής, γεννημένα από τη φαντασία του Βιβάλντι, του Χαίντελ και του Χάσσε.
Το πρόγραμμα που θα παρουσιαστεί στη συναυλία της 23ης Οκτωβρίου έχει ήδη ηχογραφηθεί με τους ίδιους συντελεστές και το ηχογράφημα θα εκδοθεί συντόμως από την εταιρεία SONY Classical, ενώ το ίδιο πρόγραμμα θα παρουσιαστεί, στο αμέσως προσεχές διάστημα, στο Théâtre des Champs-Elysées του Παρισιού, το Teatro Real της Μαδρίτης και την Αίθουσα Συναυλιών CRR της Κωνσταντινούπολης.
Το πρόγραμμα της συναυλίας θα αρχίσει με το τετραμερές Κοντσέρτο Γκρόσο σε φα μείζονα op. 6. n. 4, HWV 322 του Χαίντελ, ένα από τα πλέον δημοφιλή από τα 12 ομοειδή Κοντσέρτα που συναπαρτίζουν το έργο 6 του συνθέτη. Η φωνή που θα πρωτακουστεί είναι του Χαβιέρ Σαμπάτα, ο οποίος θα ερμηνεύσει την Άρια του Ιουλίου Καίσαρα Aure, deh, per pietà από την τρίτη πράξη της όπερας Ο Ιούλιος Καίσαρας στην Αίγυπτο, HWV 17, του ίδιου μουσουργού. Θα τον διαδεχτεί στη σκηνή ο Βινς Γι που θα καταθέσει τα διαπιστευτήριά του ερμηνεύοντας την άρια του Φαρνάκη Ti parli in seno amore, από την πρώτη πράξη της ομώνυμης όπερας του Τσέχου συνθέτη Γιόζεφ Μυσλίβετσεκ. Θα ακολουθήσει το τριμερές Κοντσέρτο για δυο βιολιά σε λα ελάσσονα op. 3 n. 8, RV 522 του Βιβάλντι, το όγδοο από τα 12 Κοντσέρτα με τα οποία δόμησε ο Ιταλός μουσουργός το έργο 3 του, το οποίο είναι γνωστό με το προσωνύμιο Ο αρμονικός οίστρος. Σολίστ στην ερμηνεια του είναι οι εξαιρετικοί βιολονίστες της Καμεράτας Σέρζιου Ναστάζα (ο εξάρχων) και Οτίλια Αλίτσεϊ. Ακολούθως θα εμφανιστεί στη σκηνή ο Μαξ Εμάνουελ Τσένσιτς για να ερμηνεύσει την άρια του Σέξτου Se mai senti, με την οποία κόσμησε τη δεύτερη πράξη της όπεράς του Η μεγαλοψυχία του Τίτου, ο Γερμανός συνθέτης Γιόχαν Άντολφ Χάσσε, αξιοποιώντας το 1759 το λιμπρέτο του Πιέτρο Μεταστάζιο. Το πρώτο μέρος της συναυλίας θα ολοκληρωθεί με την ερμηνεία, από τον Γιούρι Μυνιένκο, της άριας του Ρινάλντο Venti, turbine, prestate, την οποία συνέθεσε ο Χαίντελ για το τέλος της πρώτης πράξης της όπεράς του Ρινάλντο.
Με το τριμερές Κοντσέρτο για μαντολίνο σε σολ μείζονα του Χάσσε θα αρχίσει το δεύτερο μέρος της συναυλίας. Συμπράττει ως σολίστ στην ερμηνεία του ο Θεόδωρος Κίτσος δεξιοτέχνης ερμηνευτής νυκτών οργάνων (θεόρβη, μπαρόκ κιθάρα, κ.α.), τακτικός συνεργάτης της Καμεράτας. Η μουσική του Χαίντελ έρχεται ξανά στο προσκήνιο με την άρια του Ξέρξη Crude furie από την τρίτη πράξη της ομώνυμης όπερας. Θα την ερμηνεύσει ο Βινς Γι. Θα ακολουθήσουν, ερμηνευμένα από τον Χαβιέρ Σαμπάτα, το ρετσιτατίβο και η άρια της Ιφιγένειας Odi spietati Numi/Tu spietato non sarai τα οποία συνέθεσε το 1735, για τη δεύτερη πράξη της όπεράς του Ιφιγένεια εν Αυλίδι, ο Ιταλός μουσουργός Νικόλα Πόρπορα. Κοντσέρτο του Βιβάλντι ξανά, εκείνο για Φαγκότο σε μι ελάσσονα, RV 484 τη φορά αυτή – ο … αθεόφοβος συνέθεσε 39 (ναι τριάντα εννέα) Κοντσέρτα για φαγκότο, έγχορδα και μπάσο κοντίνουο. Τριμερές και αυτό, ως συνήθως, θα έχει ως σολίστ τον Αλέξανδρο Οικονόμου, ο οποίος είναι βασικό μέλος της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, αλλά και τακτικός συνεργάτης και αυτός της Καμεράτας. Η όπερα Ρινάλντο του Χαίντελ τροφοδοτεί, στη συνέχεια, ξανά το πρόγραμμα με την άρια της Αλμιρένα Lascia ch’io pianga, που ακούγεται στη δεύτερη πράξη. Θα την ερμηνεύσει ο Γιούρι Μυνιένκο. Η επανεμφάνιση του Μαξ Εμάνουελ Τσένσιτς σηματοδοτείται με την άρια του Ζελίμ Mi vuoi tradir lo so την οποία συνέθεσε, το 1720, για την πρώτη πράξη της όπεράς του Η αλήθεια σε διαμάχη, RV 739, ο Αντόνιο Βιβάλντι. Στο φινάλε της συναυλίας συμμετέχουν και οι τέσσερις σπουδαίοι κόντρα τενόροι. Την ευκαιρία τους προσφέρει ο Γιόζεφ Μυσλίβετσεκ με το κουαρτέτο του Ρωμύλου, της Ερσιλία, του Ακρόντε και του Κούρτσιο, με το οποίο δόμησε, το 1773, το τέλος της δεύτερης πράξης της όπεράς του Ρωμύλος και Ερσιλία. Ένα πραγματικά θριαμβικό φινάλε, που θα εκτοξεύσει τη συγκίνηση των ακροατών στα ύψη!