Δύο συναυλίες σε δύο βράδια, δεν μπορώ να πω πως δεν μου έχει ξανασυμβεί. Δεν ήταν η πρώτη φορά. Αλλά, θέλεις ίσως επειδή είχε να μου συμβεί πολύ καιρό, θέλεις ίσως επειδή βρέθηκα με διαφορετική ιδιότητα στην καθεμία, ή το πιθανότερο επειδή και οι δύο συναυλίες αποδείχτηκαν κορυφαίες (η καθεμιά στο ύφος της και τελείως διαφορετικές μεταξύ τους), αναδείχθηκε σε πολύ δυνατό το διήμερο αυτό: Πέμπτη 11 και Παρασκευή 12 Απριλίου.
Ξεκινώντας από την Παρασκευή 12 Απριλίου βρέθηκα στο Gazarte, έχοντας ως κανονικός fan αγοράσει το εισιτήριο μου πολύ καιρό πριν, να δω τη συναυλία των άγγλων Go Go Penguin.
Έχουν φτάσει αισίως στο 4ο άλμπουμ τους οι Go Go Penguin, προσωπικά τους πήρα είδηση μάλλον συμπτωματικά – όπως συμβαίνει με πολλά ωραία πράγματα – λίγες μόνο εβδομάδες μετά την κυκλοφορία του τότε 2ου άλμπουμ τους Version 2.0 (Gondwana Records, 2014).
Την επόμενη χρονιά βρέθηκαν να είναι υποψήφιοι για Grammy και τα πράγματα άρχισαν να καλπάζουν για αυτούς. Από την Gondwana μεταπήδησαν στην ιστορική Blue Note και άρχισαν να γνωρίζουν ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία. Τόσο που βρέθηκαν και στην Αθήνα για live.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Jazz υποτίθεται ότι παίζουν οι τρεις νεαροί (ηλικίας 30-35) Άγγλοι. Όχι τη «Νεο-Yορκέζικη» βέβαια, αλλά την άλλη την ευρωπαϊκή. Ή τουλάχιστον με αυτήν την ταμπέλα τους συνάντησα πρώτη φορά τυχαία. Και με έπεισε ο όρος αυτός, αυτή η ταμπέλα για την «νέα σχολή στην αγγλική jazz», για αυτήν την νέα τάση της βρετανικής jazz σκηνής που μπολιάζει την τζαζ με τον μινιμαλισμό αλλά και με τους breakbeat ρυθμούς και τα ηλεκτρονικά στοιχεία.
Με έπεισε, τόσο από την πρώτη φορά που τους άκουσα, όσο και στη συνέχεια όταν σταδιακά αποκτούσα τα 4 συνολικά cd που έχουν κυκλοφορήσει ως τώρα. («Έχω όλους τους δίσκους τους» με άλλα λόγια όπως λέει και ο τίτλος του βιβλίου του Μπάμπη Αργυρίου). Τον έχω αναπαράγει μάλιστα τον όρο πολλές φορές, τόσο σε κατ’ιδίαν συζητήσεις, όσο ακόμη και σε αναφορές μου από αυτήν εδώ τη στήλη.
Μπα…
Δεν.
Δεν παίζουν jazz. Χρειάστηκε να τους δω live για να το συνειδητοποιήσω. Καινοτόμοι είναι. Ακατάτακτοι. Τεράστιο τρίο, που κάνει την δική του φάση και για να μπορέσει να κάνει τη δική του φάση χρειάζεται να μπει κάτω από την ομπρέλα κάποιας από τις ήδη γνωστές κατηγορίες/ ταμπέλες/ genres.
Είναι αλλιώς live. Εκεί ανταμώνεις με το «Είναι» ενός σχήματος τελικά.
Οι ταμπέλες λειτουργούν, δεν τις απορρίπτω, αν θες τις λες και αναγκαίο κακό , δεν έχω πρόβλημα. Αλλά και έτσι να τις πεις θα κρατήσω περισσότερο το «αναγκαίο» και πολύ λιγότερο το «κακό». Όπως και να έχει οι ταμπέλες τελικά έχουν μια λειτουργία: να σε προσελκύσουν (ή όχι) στο να πας σε μια συναυλία ή/και να σε οδηγήσουν στην αγορά ενός άλμπουμ. Με άλλα λόγια να σε προσελκύσουν ώστε με κάποιο τρόπο να γνωρίσεις ένα σχήμα.
Αρκεί να μην «κολλήσεις» στην ταμπέλα και τη θεωρήσεις θέσφατο. Γιατί αυτό δεν είναι καθόλου «αναγκαίο» και τελικά είναι μάλλον «κακό» κιόλας.
Εκεί στο Gazarte, βλέποντας τους live, χορεύοντας σχεδόν καθ’όλη τη διάρκεια του σετ τους (πίσω στους όρθιους ήταν το εισιτήριο μου) διαπίστωσα ότι δεν υπάρχει genre για τη μουσική τους. Εγκεφαλική dance μουσική, ίσως. Αναγνωρίζω το οξύμωρο του πράγματος, αλλά αυτό μου ήρθε στο νου (και το σώμα). Αλλά τελικά έχει σημασία; Είναι απλώς oι Go Go Penguin!
Κανένας jazz κώδικας στην εμφάνιση τους τελικά. Κι ας ήταν αυτή η ταμπέλα που κατ’αρχήν με προσέλκυσε.
Το καταευχαρίστηθηκα. Καιρό είχα να χορέψω έτσι σε live.
Μία μέρα πριν (Πέμπτη 11/4) βρέθηκα στο An Club στη πρώτη συναυλία σε Αθηναϊκό έδαφος του Θεσσαλονικιώτικου συγκροτήματος Ψύλλοι στ’ Άχυρα. Το «βρέθηκα» είναι μάλλον ατυχής χαρακτηρισμός, μόνο τυχαία δεν βρέθηκα καθώς ήμουν όχι μόνο ο διοργανωτής της συναυλίας αλλά όντας και παραγωγός των Ψύλλων με προσκάλεσαν να παίξω πιάνο και Rhodes στα τραγούδια στα οποία είχα παίξει και στο ντεμπούτο άλμπουμ τους.
Τα τραγούδια στα οποία θα έπαιζα όμως ήταν μόνο 3 , τοποθετημένα περίπου στη μέση του 90λεπτου σετ, οπότε έχοντας εξασφαλίσει ήδη νωρίτερα ότι η διοργάνωση θα έτρεχε ρολόι, είχα την άνεση το περισσότερο live να το βιώσω ως θεατής.
Σαρωτικό. Δεν υπάρχει άλλη λέξη.
Οι Ψύλλοι είναι σαν το Εύξεινο Πόντο. Το έχετε υπόψη σας φαντάζομαι ότι σαν θάλασσα δεν είναι καθόλου Εύξεινος («φιλόξενος»). Αντίθετα είναι μια ιδιαίτερη αφιλόξενη θάλασσα. Το όνομα δηλαδή είναι ευφημισμός.
Αντίστοιχα και οι Ψύλλοι.
Το όνομα τους είναι μεν Ψύλλοι, αλλά στη σκηνή είναι Ελέφαντες. Σαρώνουν τα πάντα.
Και τα σαρώνουν χωρίς επιτήδευση, χωρίς καμία πόζα. Απλά έτσι. Με φυσικότητα.
Επειδή αυτός είναι ο τρόπος τους. Επειδή μπορούν.
Τελειώνει η συναυλία και είσαι εξουθενωμένος (με την καλή έννοια) και εξυψωμένος ταυτόχρονα από το βίωμα.
Αν δεν το δεις / βιώσεις δεν μπορείς να το καταλάβεις.
Ούτε στην ηχογράφηση (όσο επιτυχημένη κι αν είναι και όσο κι αν μεταφέρει / καταγράφει το live κλίμα), ούτε ακόμη και σε βίντεο μπορείς να το καταλάβεις.
Και στο live επίσης, εκεί είναι που διαπιστώνεις ότι το να χαρακτηρίζονται συνεχώς ως «ελληνικό ροκ των ‘90ς» – άλλοτε με θετικό, άλλοτε με ουδέτερο και άλλοτε με αρνητικό πρόσημο (εν προκειμένω δεν έχει καμία σημασία το πρόσημο – ) είναι τελικά λειψό. Ένα πολύ μικρό κομμάτι μόνο της συνολικής εικόνας.
Είναι η ταμπέλα που περιγράφει μια αφετηρία, αλλά αφήνει χωρίς καν κάποια αναφορά όλη την υπόλοιπη διαδρομή.
Κι έχει σημασία τελικά να προσπαθήσω να επινοήσω κάποιον πιο συγκεκριμένο όρο που να τους περιγράφει;
Δεν νομίζω.
Είναι απλώς οι Ψύλλοι στ’Άχυρα.
Πίσω στην πλατεία στο Γκάζι , ημέρα Παρασκευή, αμέσως μετά την συναυλία των Go Go Penguin κάνω το πρώτο τσιγάρο μετά από πολλές ώρες (το κάπνισμα απαγορεύεται στο Gazarte και δεν πρόλαβα να καπνίσω πριν μπω) και αρχίζει να σχηματίζεται στο κεφάλι μου αυτό το κείμενο της στήλης «Άρση-Θεση».
Στο background ακούγεται δυνατά από μπαρ της πλατείας ένα τραγούδι τύπου Despacito.
Τύπου Despacito… αυτή η μάστιγα που ακολούθησε την τεράστια επιτυχία του ομώνυμου τραγουδιού.
«Τύπου Despacito». Να μία χρήσιμη ταμπέλα. Όλοι όσοι βρισκόμασταν στην πλατεία θα καταλαβαίναμε αμέσως περί τίνος πρόκειται αν ακούγαμε / διαβάζαμε αυτή την ταμπέλα.
Αλλά αυτή η ταμπέλα – που όντως μεταφέρει με ακρίβεια αυτό που πρόκειται να ακούσεις – είναι μια εξαίρεση. Γενικά οι ταμπέλες που παραπέμπουν σε προκατασκευασμένες συνταγές είναι συνήθως ακριβείς.
Τι γίνεται όμως όταν ένα σχήμα δεν ακολουθεί προκατασκευασμένες συνταγές;
Σε αυτές τις περιπτώσεις οι ταμπέλες λειτουργούν απλώς για να σε προσελκύσουν σε κάτι γενικά «jazz» ή σε κάτι γενικά «ροκ» ή σε κάτι «γενικά» δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο.
Ή κάπως πιο συγκεκριμένα στη «νέα τάση του βρετανικής jazz» ή στην «αναβίωση του ελληνικού ροκ των ‘90s μπολιασμένο με νέα στοιχεία» κλπ κλπ.
Αυτό όμως είναι πάντα η λειψή εικόνα. Από κάπου χρειάζεται να αρχίσει κανείς, από κάπου χρειάζεται να προσελκυθεί, λογικό είναι αυτό, αλλά αυτό το «από κάπου» είναι απλώς μια πρώτη εντύπωση. Δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να αποτελέσει μια πλήρη εικόνα.
Και πάρα πολύ συχνά το ξεχνάμε αυτό. Και μένουμε – ακόμη και για χρόνια ίσως – με την λειψή πρώτη εντύπωση.
Η αλήθεια, το «Είναι», βρίσκεται στη συναυλία.
Μία πολύ καλή φωτογραφική αποτύπωση στιγμών του «Είναι» (συχνά ως και εξαίρετη) βρίσκεται στα αυλάκια του cd, του βινυλίου, της κασέτας, του βίντεο. Και είναι προφανώς απαραίτητο να υπάρχει αυτή η αποτύπωση από τη στιγμή που το διεθνές μουσικό χωριό είναι αχανές για να μπορείς να το παρακολουθείς ανά πάσα στιγμή live. Δεν συζητώ καν για την παρακαταθήκη για το μέλλον η οποία βεβαίως είναι η ακόμη σημαντικότερη λειτουργία και αξία μιας ηχογράφησης.
Μία πολύ καλή φωτογραφική αποτύπωση στιγμών του «Είναι» βρίσκεται σε κάποια μορφή ηχογράφησης μεν, αλλά με την προϋπόθεση βέβαια ότι θα κάτσεις να ακούσεις την ηχογράφηση ή να δεις το βίντεο, όπως περίπου διαβάζεις ένα βιβλίο ή βλέπεις μία ταινία.
Διαφορετικά η ακρόαση των τραγουδιών / κομματιών προσομοιάζει με τις αφίσες, τα πανό και τις πινακίδες που βλέπεις στον αυτοκινητόδρομο ενώ τρέχεις με 140 χιλιόμετρα την ώρα. Ναι, παίρνεις μια ιδέα του τι είδες όταν τρέχεις στον αυτοκινητόδρομο με 140. Σίγουρα ναι.
Αλλά είναι απλώς μια ιδέα. Συνήθως λειψή, καμιά φορά μπερδεμένη, πολλές φορές ακόμη και λανθασμένη.
Και αυτό δεν είναι … το «Είναι».
Διαβάστε επίσης:
GoGo Penguin: Το εξαιρετικό συγκρότημα nu-jazz στο Gazarte