«Apropos of nothing» είναι ο τίτλος της αυτοβιογραφίας του Γούντι Άλεν την οποία ολοκλήρωσε χωρίς αφόρμηση -όπως υποδηλώνει ο τίτλος της- το πολύπαθο τρέχον έτος, αναφέροντας εμφατικά ότι εάν πέθαινε αυτήν την στιγμή δεν θα είχε κανένα παράπονο. Με εφαλτήριο την ημερομηνία γέννησης του, παρ’ όλα αυτά, έχει ενδιαφέρον να εξερευνήσει κανείς την ζωή ενός κλασικού κωμικού στα έργα του οποίου κρύβονται προβληματισμοί καθόλου αστείοι. Οποιαδήποτε αναφορά στην ζωή του (Χευ)Γουντ Άλεν οφείλει στον εαυτό της αρκετή τζαζ μουσική και ενδελεχείς αφηγήσεις που ισορροπούν μεταξύ ρεαλισμού και παραλόγου. Την μουσική μπορεί να μην την επιτρέπει ο γραπτός λόγος, αλλά τι γίνεται με την αφήγηση;
«Μανχάταν», «Βροχερές μέρες στην Ν. Υόρκη» και «Σφαίρες πάνω από το Μπρόντγουεϊ»
Ο Άλεν Στιούαρτ Κένιγκσμπεργκ γεννήθηκε στο Μπρούκλιν και ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που τρέφει ιδιαίτερη αγάπη για τον τόπο στον οποίο μεγάλωσε. Για χάρη αυτής της αγάπης παρευρέθηκε μία και μοναδική φορά στα βραβεία Όσκαρ -τα οποία συστηματικά αποφεύγει- με σκοπό να παρακινήσει τον χώρο του κινηματογράφου να συνεχίσει να κινηματογραφεί την Ν. Υόρκη!
Μεγάλο μέρος των ταινιών του αποδίδουν φόρο τιμής στο ατμοσφαιρικό Μπρόντγουεϊ και στην αίγλη του Μανχάταν (όπως εμφανώς μαρτυρούν ακόμα και οι τίτλοι). Με το ίδιο φόντο εκτυλίχθηκαν οι σκηνές έναρξης της ζωής του με πρωταγωνιστές την ειρωνεία και τον αυτοσαρκασμό: εγκατέλειψε τις σπουδές στον κινηματογράφο μετά την αποτυχία του στο μάθημα της κινηματογραφικής παραγωγής (!) και στην πορεία εργάστηκε ως stand-up κωμικός σε κατάμεστα νυχτερινά μαγαζιά, όντας αγοραφοβικός. Το αρχικό του σενάριο, τον ήθελε θεατρικό συγγραφέα και έτσι από την κωμική στήλη στην τοπική εφημερίδα, συνέχισε με θεατρικούς μονολόγους. Η ανατροπή έγινε με το πέρασμα στον κινηματογράφο και το «What’s new pussycat?».
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ένας νευρικός εραστής
Οι ερωτικές και συζυγικές του περιπέτειες θα μπορούσαν να αποτελούν σενάριο μιας επιτυχημένης και αναγνωρισμένης ταινίας του (ίσως και να αποτελούν βέβαια δεδομένου του αυτοκανιβαλιστικού χαρακτήρα του). Από τον πρώτο γάμο του στα είκοσι του χρόνια με την Χάρλεν Ρόσεν, έως τον τρίτο και πιο πρόσφατο με την υιοθετημένη κόρη της πρώην συντρόφου του, Σουν Γι Πρεβίν. Μάλιστα, ο ίδιος αποδίδει την επιτυχία της πιο πρόσφατης συζυγικής του εμπειρίας στην τεράστια διαφορά ηλικίας. Παρόλα αυτά, η ευημερία αυτού του γάμου λίγο έλλειψε να του στερήσει την επιτυχία που απολάμβανε στην μεγάλη οθόνη, καθώς στάθηκε η αφορμή για έναν μακροσκελή αγώνα εναντίον του από την μεριά της Μία Φάροου, της πρώην συντρόφου του. Η βασική κατηγορία: σεξουαλική παρενόχληση ανηλίκων. Η κατηγορία αυτή δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ, αλλά η διασπορά της δυσφήμισης έσπειρε έριδες ανάμεσα στους θεατές αλλά και τους ηθοποιούς.
Μοιάζει σχεδόν προφητική η σχέση που περιγράφεται στην ταινία «Μανχάταν» μεταξύ του κεντρικού ήρωα και της πρώην συζύγου του, η οποία μετά τον χωρισμό του εκδίδει ένα βιβλίο στο οποίο τον διασύρει δίχως όρια. Στην ταινία ο απαισιόδοξος Άλεν βρίσκει καταφύγιο στην αγκαλιά της ανήλικης Τρέισι. Πίσω στην πραγματική ζωή, εκτός της στήριξης της νεαρής συζύγου του, η λύτρωση ήρθε και με την αθωωτική δικαστική απόφαση.
Όλα όσα θέλουμε να μάθουμε για τον Γούντι Άλεν (αλλά φοβόμαστε να τα ρωτήσουμε)
Ο Γούντι Άλεν είναι ο τύπος ανθρώπου που στην ερώτηση: «Ποιός είναι ο τάδε;» ή «Ποιός είναι ο δείνα;» σπανίως θα απαντούσε με μία συμβατική περιγραφή: όνομα, ιδιότητα ή χαρακτήρα. Αντ’ αυτού, θα επιχειρούσε μάλλον μία σουρεαλιστική περιγραφή και εξιστόρηση λεπτομερειών και πραγμάτων που κανείς έως τότε δεν θα είχε παρατηρήσει σχετικά με τον τάδε ή τον δείνα. Επιχειρώντας ένα είδος επαναπλαισίωσης του χαρακτήρα του μπορεί κανείς να περιγράψει παρομοίως και τον ίδιο τον σκηνοθέτη.
Ο ρωσοεβραϊκής καταγωγής σκηνοθέτης παρομοιάζει τον εαυτό του με την Μπλάνς από το «Λεωφορείο ο Πόθος», καθώς όπως και η πρωταγωνίστρια του Τενεσί αναζητούσε την μαγεία και απέρριπτε τον ρεαλισμό. Μάλιστα, ο Τενεσί Ουίλιαμς μαζί με τον Γκράουτσο Μαρξ και τον Ίνγκμαρ Μπέργκμαν αποτελούν τις τρεις σημαντικότερες επιρροές στο έργο του. Ωστόσο, δεν έχει διαβάσει ποτέ τον «Οδυσσέα» του Τζέιμς Τζόυς, ούτε το «1984» του Τζώρτζ Όργουελ και δεν έχει δει ταινίες όπως τα «Ανεμοδαρμένα ύψη». Μισεί την εξοχή και πάντα αυτοαναγνωρίζοταν ως άνθρωπος της πόλης. Την βραδιά που ο « Νευρικός εραστής» κέρδισε Όσκαρ καλύτερης ταινίας εκείνος έπαιζε μουσική σε ένα κλαμπ της Ν. Υόρκης, γεγονός που χρησιμοποίησε ως δικαιολογία για να αποφύγει την «υποχρέωση» . Έμαθε για το βραβείο από τις εφημερίδες. Έχει βρεθεί με την σύζυγο του –Σουν Γιν– σε ένα πάρτι ενός άγνωστου Ρόμαν, ενώ ο στόχος ήταν να παρευρεθεί σε μία δεξίωση του Ρόμαν Πολάνσκι. Τέλος, πιστεύει ακράδαντα ότι ένα ζευγάρι γυαλιά δεν αρκεί για να κάνει κάποιον διανοούμενο.
Στην περίπτωση του Άλεν βέβαια, τα τετράγωνα γυαλιά και τα αφρόντιστα μαλλιά τον κατέστησαν αν μη τι άλλο αναγνωρίσιμο και εκ τότε η φιγούρα του έγινε συνώνυμο της σύγχρονης αμερικάνικης κωμωδίας δημιουργώντας σχεδόν ένα νέο είδος γέλιου: το υπαρξιακό γέλιο!