Γρηγόρης Χαλιακόπουλος: Το ταξίδι του Φερεϋντούν

Με αφορμή την εκδήλωση που πραγματοποιείται στη μνήμη του σπουδαίου φιλέλληνα Πέρση ποιητή Φερεϋντούν Φαριάντ, την Τετάρτη 30 Οκτωβρίου στις 7μμ στην αίθουσα της Darius Carpet, Κηφισίας 46,  μιλήσαμε με τον συγγραφέα του παραμυθιού «Το ταξίδι του Φερεϋντούν», Γρηγόρη Χαλιακόπουλο, που έγραψε μια ιστορία για τον κάθε Φερεϋντούν που ταξιδεύει στο άγνωστο για μια καλύτερη ζωή. Φίλος με τον πολυβραβευμένο ποιητή και μεταφραστή, που είχε τιμηθεί και με το Βραβείο ΑΝΤΕΡΣΕΝ, αλλά και τα κρατικά Βραβεία του Ιράν και της Ελλάδας για το μεταφραστικό του έργο, ο συγγραφέας του παραμυθιού, είχε την «τύχη» να του πάρει την πρώτη και τελευταία συνέντευξη, στα 28 χρόνια παραμονής του στην Ελλάδα. 

Από το Culturenow.gr

Culturenow.gr: Το καινούργιο βιβλίο σας είναι ένα παραμύθι για τον φιλέλληνα Πέρση ποιητή, Φερεϋντούν Φαριάντ. Με ποιο σκοπό το γράψατε;

Γρηγόρης Χαλιακόπουλος: Είναι ένα παραμύθι για μικρούς και μεγάλους με τίτλο «Το Ταξίδι του Φερεϋντούν». Ο Φερεϋντούν από το Χοραμσάρ της Περσίας, μ’ ένα όνειρο μεγάλωσε. Να μάθει γράμματα και να γυρίσει όλο τον κόσμο μ’ ένα ποδήλατο. Κι όταν το σπίτι του βομβαρδίστηκε στον ιρανοϊρακινό πόλεμο, το μόνο που του απέμεινε ήταν ο πολύχρωμος χαρταετός του. Τον πέταξε όσο πιο ψηλά μπορούσε, πέρασε τα σύννεφα, πλησίασε τ’ αστέρια. Ταξίδεψε πολύ, στη Γαλλία, στην Ιταλία, στη Γερμανία, πάντα όμως «παράνομος» κυνηγημένος και με τον φόβο στην ψυχή. Κι όταν κάποτε το 1980, έφθασε στη Σάμο, είχε την τύχη να γνωρίσει το Γιάννη Ρίτσο. Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης τον έπεισε να μείνει στην Ελλάδα και από τότε η ζωή του άλλαξε. Ο Φερεϋντούν Φαριάντ, αγάπησε τους Έλληνες περισσότερο απ’ ό, τι αγαπούσαν οι ίδιοι τον εαυτό τους.

Cul.N.: Πως αποδεικνύεται αυτή η αγάπη που λέτε;

Γ.Χ.: Έγραψε γι’ αυτούς, μετέφρασε τους σπουδαιότερους ποιητές της Ελλάδας στην Τεχεράνη και τους σπουδαιότερους της Περσίας στην Αθήνα. Πέρασε όμως πολλά, στα Κάτω Πατήσια όπου έμενε δίχως χαρτιά και άδειας παραμονής. Ένιωσε τον ρατσισμό των ελληναράδων πάνω του, αλλά δεν παρέδωσε τα όπλα. Σπούδασε αρχαία και νέα ελληνικά, έγραψε ποίηση, έκανε μεταφράσεις, μέχρι που τιμήθηκε με το Βραβείο Άντερσεν και τα κρατικά βραβεία του Ιράν και της Ελλάδας για τις μεταφράσεις λογοτεχνικών έργων. Κανείς όμως δεν  γνώριζε πως αυτός ο πρόσφυγας, που έμενε σ ένα κρύο υπόγειο δίχως χρήματα, αλλά με περισσή αξιοπρέπεια, ήταν ο σπουδαίος φιλέλληνας ποιητής της Περσίας.

Cul.N.: Ποιοι άλλοι τον στήριξαν εκτός του Γιάννη Ρίτσου;

Γ.Χ.: Πάνω απ’ όλους ο ποιητής της Ρωμιοσύνης. Αλλά και ο Αντώνης Σαμαράκης, ο Τίτος Πατρίκιος, η Κατερίνα Ρουκ, η Μελίνα Μερκούρη, και πολλοί άλλοι, βοήθησαν και μετά από χρόνια ταλαιπωρίας και διώξεων, πήρε την ελληνική υπηκοότητα. Πέθανε όμως τον Φεβρουάριο του 2012, λίγες μέρες μετά το θάνατο του σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου, ο οποίος τον είχε συμπεριλάβει στο καστ της καινούργιας του ταινίας, που θα έπαιζε το ρόλο ενός πρόσφυγα.

Cul.N.: Εσείς μέσα από ποια σχέση μαζί του, οδηγηθήκατε στη συγγραφή αυτού του έργου;

Γ.Χ.: Έτυχε να του πάρω την πρώτη και τελευταία συνέντευξη της ζωής του στην Ελλάδα. Τον Φερεϋντούν τον γνώρισα τις δύσκολες εποχές, αρχές του 1990, τότε που στα Κάτω Πατήσια τον κυνηγούσαν οι ρατσιστές. Συνδεθήκαμε μέσα από την ποίηση και τη λογοτεχνία γενικότερα. Λίγες εβδομάδες πριν πεθάνει γευματίσαμε σπίτι μου και μιλήσαμε για πολλά. Είχε γυρίσει από ένα ταξίδι του στην Αμερική. Είχε χάσει στον υπολογιστή του την μετάφραση των έργων του Ελύτη για τον εκδοτικό οίκο της Τεχεράνης και κόντευε να τρελαθεί. Τα βρήκαμε αφού ενεργοποιήσαμε το κέντρο Yahoo μέσω ειδικών και ηρέμησε. Όμως η αρρώστια του επιδεινώθηκε απ’ αυτό το γεγονός και λίγο καιρό μετά κατέληξε στο νοσοκομείο.

Cul.N.: Υπήρχαν δικοί του άνθρωποι δίπλα του;

Γ.Χ.: Ο φίλος του, ο Πέρσης καταστηματάρχης Δαρείος Ταμπάρ, ο σκηνοθέτης της ΕΡΤ Δημήτρης Γιατζουζάκης κι εγώ, που βρεθήκαμε δίπλα του μέχρι το τέλος του. Ήρθε και ο αδελφός του απ’  την Περσία τις τελευταίες μέρες του. Κηδεύτηκε στην Καισαριανή, με χιόνι και μείον 3 βαθμούς όπου μαζί με τον  Τίτο Πατρίκιο και άλλους φίλους, σύνολο 20-30 άνθρωποι, διαβάσαμε ποίησή του στον προαύλιο χώρο, μετατρέποντας την πολιτική του κηδεία του σε λογοτεχνική εκδήλωση. Ο Τίτος Πατρίκιος, ο όποιος είχε εισηγηθεί την εγγραφή του στην Εταιρεία Συγγραφέων,  είχε διαβάσει τότε το παρακάτω ποίημα του Φερεϋντούν:

Εγώ είμαι ξένος

Μιλάω στα δέντρα περσικά

Τα δέντρα μού αποκρίνονται.

Μέσα σ’ αυτή τη συγγένεια

δεν είμαι ξένος

Cul.N.: Ποιο μήνυμα θέλετε να περάσετε με αυτό το παραμύθι;

Γ.Χ.: Είναι μια υπενθύμιση για τη ζωή του κάθε Φερεϋντούν, που σβήνει στο Αιγαίο σε μια βάρκα ή καταλήγει να σέρνεται στα στενά της Ομόνοιας χωρίς προοπτική.

Cul.N.: Ποιες οι σχέσεις του με την ελληνική διανόηση;

Γ.Χ.: Τον θυμάμαι να μου λέει με συγκίνηση: «Πολλοί είναι οι σπουδαίοι άνθρωποι που γνώρισα, είτε με μια μακρόχρονη φιλία, είτε με μια η δυο απλές συναντήσεις και πολλά έμαθα από αυτούς, προπάντων, ότι για να είμαι ώριμος και σοφός δε χρειάζεται να γνωρίζω πολλούς σπουδαίους ανθρώπους! Παρ’ όλα αυτά σας αναφέρω μερικά ονόματα, εκτός του Ρίτσου και του Σαμαράκη, όπως οι:  Βρεττάκος, Ελύτης, Βαλαωρίτης, Πατρίκιος, Δημουλά, Αγγελάκη – Ρουκ, Στεργιόπουλος, Δάλλας, Τσαρούχης, Θεωδοράκης, Μερκούρη και πολλοί άλλοι, που μου δίδαξαν σπουδαία πράγματα».

Cul.N.: Με το βιβλίο σας επιχειρείτε να δημιουργήσετε μια καλλιτεχνική ώσμωση ανάμεσα στους δυο λαούς, του Ιράν και της Ελλάδας;

Γ.Χ.: Όχι, αλλά να αφήσω τον ίδιο πολυβραβευμένο Φερεϋντούν να μιλήσει μέσα από τη δική μου πένα. Έλεγε λοιπόν: «Δυστυχώς, για μένα η Ελλάδα κι η Περσία είναι δυο αδιέξοδα. Πηγαίνω στην  Περσία συναντώ ένα μεγάλο τείχος, γυρνώ στη δεύτερη πατρίδα μου την Ελλάδα, το ίδιο, χτυπάει το μούτρο μου σε αυτό το τείχος. Εμπρός γκρεμός και πίσω ρέμα…  αδιέξοδο! Τώρα όμως φαίνεται ότι εμείς οι ποιητές πρέπει να αντιπροσωπεύσουμε κάτι για αυτές τις δυο χώρες, με το ένδοξο παρελθόν και το χάλια παρόν, που μέσα στην ιστορική τους πορεία ατυχήσανε”. Πόσο επίκαιρος ήταν…»

Cul.N.: Η έκδοσή του πως πάει;

Γ.Χ.: Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, ενώ πρόκειται να μεταφραστεί στα Περσικά και ήδη οδεύει για την 2^η έκδοση. Θα επισκεφθώ δημοτικά και γυμνάσια σε διάφορες περιοχές, καθώς το παραμύθι προσφέρεται για παιδιά της Δ΄ δημοτικού μέχρι και της Γ΄ Γυμνασίου. Ελπίζω έτσι να τον τιμήσω κατά πως του άξιζε και του αξίζει!