Η σκηνή έχει καταρρίψει προ πολλού τα παραδοσιακά ιεραρχημένα μοντέλα της και τους διαχωρισμούς ανάμεσα στη μίμηση και τη διήγηση ή ανάμεσα στο θεατρικό χαρακτήρα και τον αφηγητή. Διατρανώνοντας αιτήματα για άλλου τύπου δραματουργίες, οι σχέσεις, πλέον, ηθοποιού-αφηγούμενου προσώπου ή διήγησης-ενσάρκωσης παρουσιάζονται εξόχως ρευστές. Και, αν ίσως από θεωρητική προσήλωση πρέπει να αναζητήσουμε ίχνη αριστοτελικών, μπρεχτικών ή άλλων καταστατικών αρχών, αυτά, σίγουρα, θα πρέπει να εντοπιστούν μέσα σε διαφορετικές περιοχές της δημιουργίας.
Η παράσταση του Γκι Κασίερς (Guy Cassiers) «Η αγαπημένη του κυρίου Λιν» κάνει χρήση ενός τύπου «ολιστικού ηθοποιού» (narractor) που συγχωνεύει αγαστά δύο λειτουργίες: τη διήγηση και τη μίμηση άλλοτε σε μια μεταξύ τους διαδοχικότητα και άλλοτε με τη μορφή εγκιβωτισμού της μιας μέσα στην άλλη. Ο ηθοποιός (Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης) επωμίζεται την ευθύνη να μας συστήσει μια τρυφερή, όσο και ερμηνευτικά επίπονη, ιστορία μετανάστευσης ενός γηραιού άνδρα και της εγγονής του από μια εμπόλεμη ζώνη κάπου στην πολιτισμένη Δύση, μια ιστορία που ξεχειλίζει από μηνύματα αγάπης, αλληλεγγύης, αφοσίωσης και ανθρωπιάς. Την ίδια στιγμή όμως καλείται να ζωντανέψει αυτό που λείπει ως ζωντανή δράση, ως σκηνικά προσομοιωμένη πραγματικότητα. Σε αυτό το σημείο εισερχόμαστε στο πεδίο της από-ϋλικοποίησης της σκηνής από τα παραδοσιακά στοιχεία της (props) και της εισαγωγής νέων σημείων (το βίντεο ως μέσο ζωντανής μετάδοσης εικόνας και πύκνωσης της παρουσίας, τα μουσικά όργανα ως μέσο ενεργητικής διαθεσιμότητας του ηθοποιού για την παραγωγή ηχητικού τοπίου), της δράσης της εικόνας ως αφήγησης, της δραματουργίας των ήχων, της ρυθμολογίας, των προσωδιακών αποχρώσεων, της διαλεκτικής των εικονικών παραστάσεων με τον λόγο.
Σε μια εποχή κατίσχυσης της εικονικής πραγματικότητας, όπου καλούμαστε να σκεπτόμαστε με τη λογική των οπτικών παραστάσεων, που, εν πολλοίς, διαμορφώνουν και επιβάλλουν τη δική τους μετα-γλώσσα, η στροφή του Κασίερς στο λογοκεντρισμό, στην απεύθυνση, στην πλήθυνση των δυνατοτήτων ενός αφηγητή-ηθοποιού συνιστά ένα στοίχημα. Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, επωμιζόμενος αυτό το στοίχημα, μετέτρεψε τις λέξεις του κειμένου του Φιλίπ Κλοντέλ (Philippe Claudel) σε εικόνες, ηχητικούς ιριδισμούς, ρυθμικά φαινόμενα, στίξεις. Άνοιξε θύλακες μέσα στις φράσεις για να εισέλθει αύρα ψυχολογίας, ισορρόπησε επιδέξια ανάμεσα στην αφήγηση και τη μίμηση, κατακτώντας έναν ενδιάμεσο χώρο επαναδιαπραγμάτευσης αυτών των δομικών υλικών, χωρίς, ωστόσο, τα στερεί κάτι από την αυταξία τους.
Ο σχεδιασμός βίντεο (Bram Delafonteyne – Sibylle Meder) μετατράπηκε σε έτερο πρωταγωνιστή, αποκωδικοποιώντας τα λεγόμενα, μορφοποιώντας την έννοια της παρουσίας έτσι όπως ο Κλοντέλ την εμπνέεται και την πιστεύει: χώρος είναι οι άνθρωποι, πατρίδα είναι η ψυχική επαφή. Αυτός είναι ο λόγος που ο ένας και μοναδικός ερμηνευτής διχοτομείται και γίνεται και ο «Άλλος», ενώ τα μουσικά όργανα επί σκηνής δίνουν το έναυσμα για να αρθρωθεί ένας εναλλακτικός λόγος, όχι παραπληρωματικός, αλλά εξίσου σημασιοδοτημένος: αυτός των ήχων που έρχονται, με τη σειρά τους, να μεταφράσουν σε άλλες συχνότητες τα αφηγούμενα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Photo Credit: Thomas Daskalakis, NDP Photo Agency