Το Εθνικό Θέατρο φέτος το καλοκαίρι παρουσίασε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και συγχρόνως αινιγματικά έργα του Ευριπίδη, την «Άλκηστη», αναθέτοντας την σκηνοθεσία του στην Κατερίνα Ευαγγελάτου.
ΗΡΑΚΛΗΣ – Μακάρι, Άδμητε, να είχα τη δύναμη να σου φέρω
τη γυναίκα σου απ’τον Άδη, αυτή τη χαρά να στη δώσω.
ΑΔΜΗΤΟΣ – Το ξέρω, θα το’θελες αλλά πώς; Οι νεκροί δεν ξανάρχονται.
Υπόθεση του έργου
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Απόλλωνας, τιμωρημένος από τον Δία, αναγκάστηκε να υπηρετήσει σαν κοινός θνητός τον βασιλιά των Φερών, Άδμητο. Ως αντάλλαγμα για τη φιλόξενη και ευγενική συμπεριφορά του βασιλιά, ο θεός τού χάρισε το μοναδικό προνόμιο να ξεφύγει από τον πρόωρο θάνατο, αρκεί κάποιος άλλος να δεχτεί να πεθάνει στη θέση του.
Οι ηλικιωμένοι γονείς του αρνούνται να τον υποκαταστήσουν στον Άδη. Η μόνη που δέχεται είναι η γυναίκα του, η Άλκηστη. Πεθαίνοντας, ζητάει από τον άντρα της ένα πράγμα: να μην ξαναπαντρευτεί ποτέ.
Το νεκρό της σώμα είναι ακόμα άταφο, όταν η αναπάντεχη επίσκεψη του Ηρακλή αλλάζει τα δεδομένα. Ο Άδμητος, γνωστός για την φιλοξενία του, κρύβει το βαρύ πένθος από τον φίλο του και τον φιλοξενεί στο παλάτι. Ο Ηρακλής, χωρίς να γνωρίζει τη συμφορά που βαραίνει το σπίτι, πίνει και γλεντά, εξοργίζοντας με την προκλητική συμπεριφορά του τον υπηρέτη, που του αποκαλύπτει τον θάνατο της Άλκηστης. Ντροπιασμένος ο ήρωας αποφασίζει κρυφά να πράξει το αδύνατο: να φέρει πίσω τη νεκρή από το Θάνατο. Επιστρέφοντας, παραδίδει στον Άδμητο την πεπλοφορεμένη γυναίκα που συνοδεύει, για να την φιλοξενήσει, χωρίς να του αποκαλύψει ότι πρόκειται για την Άλκηστη. Ό Άδμητος, αρχικά αντιστέκεται, όμως γρήγορα δέχεται να πάρει στο σπίτι την άγνωστή του γυναίκα, παρά το φρέσκο πένθος και τον όρκο του. Όταν όμως ανασηκώνει το πέπλο της, βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα βουβό αίνιγμα.
Όπως σημειώνει η Κατερίνα Ευαγγελάτου: η συνύπαρξη τραγικών και κωμικών στοιχείων στο έργο, οι εκπληκτικές ρεαλιστικές του λεπτομέρειες, καθώς και το αινιγματικό τέλος του, καθιστούν την Άλκηστη μοναδική και δυσχεραίνουν την ειδολογική κατάταξή της. Αν είναι τραγωδία, τότε είναι μια τραγωδία που γελάει σαρκαστικά και κλείνει δίχως κάθαρση. Αν είναι κωμωδία, τότε το γέλιο παγώνει στα χείλη μας σαν διαρκής υπενθύμιση της θνητότητάς μας. Το φινάλε είναι ειρωνικό και διφορούμενο: η Άλκηστη και επιστρέφει από το Θάνατο και δεν επιστρέφει. Η παράσταση τοποθετεί το έργο σε μία ανδροκρατούμενη στρατιωτική κοινωνία της νεότερης Ελλάδας, όπου η ζωή της Γυναίκας είναι σαφώς μικρότερης αξίας από εκείνη του Άνδρα και οι πολίτες δεν τολμούν να αντιταχθούν στις εντολές του αρχηγού τους. Ήδη την εποχή που γράφτηκε (438 π.Χ) η Άλκηστη ήταν ένα τολμηρό σχόλιο στους ηγέτες αλλά και στο θεσμό του γάμου.
Η παράσταση επιχειρεί να αναδείξει τη συνύπαρξη των δύο Κόσμων του έργου, του ρεαλισμού και της ποίησης, του πικρού σαρκαστικού χιούμορ και της αγωνίας του ανθρώπου μπροστά στον Θάνατο. Η Άλκηστη είναι για εμάς ένα αδυσώπητο, κυνικό δράμα που γελά σαρκαστικά.
Συντελεστές:
Μετάφραση: Κώστας Τοπούζης
Σκηνοθεσία-Επεξεργασία μετάφρασης: Κατερίνα Ευαγγελάτου
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Κίνηση: Πατρίσια Απέργη
Μουσική σύνθεση: Γιώργος Πούλιος
Φωτισμοί: Σίμος Σαρκετζής
Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Δήμητρα Δερμιτζάκη
Β’ Βοηθοί σκηνοθέτη: Δημήτρης Οικονομίδης, Μαριλένα Κουτρουλάκη
Βοηθός χορογράφου: Ειρήνη Καλαϊτζίδη
Βοηθός ενδυματολόγου: Ειρήνη Γεωργακίλα
Βοηθοί Σκηνογράφου: Θάλεια Μέλισσα, Μυρτώ Μεγαρίτου
Βοηθός συνθέτη: Κώστας Τσιώλης
ΔΙΑΝΟΜΗ
Άδμητος: Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος
Άλκηστη: Κίττυ Παϊταζόγλου
Φέρης: Γιάννης Φέρτης
Ηρακλής: Δημήτρης Παπανικολάου
Υπηρέτης: Ερρίκος Μηλιάρης
Απόλλων: Κώστας Βασαρδάνης
Θάνατος: Σωτήρης Τσακομίδης
Παιδιά: Σπύρος Γουλιέλμος, Νικόλ Φαλτσέτα
ΧΟΡΟΣ
Κωνσταντίνος Γεωργαλής, Γιώργος Ζυγούρης, Στάθης Κόικας, Μιχάλης Μιχαλακίδης, Αντώνης Μιχαλόπουλος, Γιώργος Νούσης, Χρήστος Ξυραφάκης, Στέλιος Παυλόπουλος, Δημόκριτος Σηφάκης, Περικλής Σκορδίλης, Αλέξανδρος Σταυρόπουλος, Μιχαήλ Ταμπακάκης, Βαλάντης Φράγκος
Μουσικοί επί σκηνής:
Πέτρος Κασιμάτης (τρομπέτα), Κωνσταντίνος Κωστίδης (συνθεσάιζερ , synth bass, ακορντεόν), Κωνσταντίνος Τσιώλης (ακορντεόν, συνθεσάιζερ), Θοδωρής Σοφόπουλος (κρουστά , ντραμς).
Φωτογράφος παράστασης: Πάτροκλος Σκαφίδας
