Η Δαμόκλειος σπάθη

Συχνά γίνεται λόγος για την άνθηση της σύγχρονης ελληνικής σκηνής. Είναι διαπιστωμένο και ποικιλοτρόπως καταγεγραμμένο ότι το επίπεδο έχει ανέβει κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα η σκηνή να προσελκύει το ενδιαφέρον ενός διαρκώς διογκούμενου κοινού.

Αν σηκώσουμε το χαλάκι όμως θα δούμε ότι υπάρχουν προβλήματα για τα οποία το κοινό είναι (πολύ φυσιολογικά) ανυποψίαστο. Πραγματικά δεν φαντάζεστε τι μπορεί να κρύβεται πίσω από μία συναυλία που πήγατε και την ευχαριστηθήκατε. Ή πάλι δεν φαντάζεστε τι μπορεί να έφταιξε που… δεν την ευχαριστηθήκατε.

Ένα από αυτά τα προβλήματα είναι και το εξής:

Βάσει νόμου οι μουσικοί που εμφανίζονται σε μια συναυλία θα πρέπει να κολλήσουν ένα ένσημο στο ΙΚΑ για την εμφάνιση τους αυτή. Αυτό ισχύει απαρέγκλιτα, ακόμη κι αν εμφανίζονται για μία μόνο συναυλία, ακόμη κι αν εμφανίζονται δωρεάν, χωρίς αμοιβή.

Πάει καλά μέχρι εδώ. Καλό πράγμα είναι. Εξασφαλίζει το δικαίωμα στην ασφάλιση. Καμία αντίρρηση. Έλα όμως που υπάρχει ανατροπή στην ιστορία και τα πράγματα είναι πιο σύνθετα…

Αν ο διοργανωτής της συναυλίας (δηλαδή συνηθέστερα ο συναυλιακός  χώρος, άλλοτε το ίδιο το εμφανιζόμενο σχήμα ή σπανιότερα η δισκογραφική εταιρεία του) δεν συμμορφωθεί και δεν κολλήσει το ένσημο τότε, σε περίπτωση ελέγχου, το πρόστιμο για αυτήν την παράβαση έχει ως εξής:

– 10.500 ευρώ το «κεφάλι» πρόστιμο στον διοργανωτή για κάθε ανασφάλιστο μουσικό.

– 1.500 ευρώ προσωπικό πρόστιμο στον κάθε μουσικό.

Δεν χρειάζεται καν να κάνει κανείς τον πολλαπλασιασμό για να αντιληφθεί ότι το ζητούμενο είναι η Φυσική Εξόντωση του παραβάτη. Θα τον κάνω όμως. Για ένα τετραμελές συγκρότημα που κάνει live ανασφάλιστο το πρόστιμο που αναλογεί στον συναυλιακό χώρο σε περίπτωση ελέγχου είναι 42.000 ευρώ. Και επιπλέον 1.500 ευρώ προσωπικό πρόστιμο για κάθε μουσικό ξεχωριστά. Ακόμη κι αν ο μουσικός είναι ερασιτέχνης, ακόμη κι αν ο μουσικός είναι εκκολαπτόμενος επαγγελματίας και παίζει σε ένα χώρο με πληρότητα 60 άτομα (π.χ. σε ένα bar) έχοντας πληρώσει την (ή συμβάλλει στην) ενοικίαση του απαιτούμενου εξοπλισμού.

Στην Αγγλία δείχνουν να τα έχουν λύσει αυτά τα ζητήματα. Ή σχεδόν λύσει έστω. Με τον πρόσφατο νόμο (2012) «Live Music Act». Με το «deregulation» (βλ. απλοποίηση της διαδικασίας) που αυτός ο νόμος εισήγαγε και τους ευνοϊκούς όρους που ισχύουν για συναυλίες σε μικρούς και μεσαίους χώρους. Προφανώς δεν είναι τυχαίο που για το Αγγλικό κράτος η μουσική είναι τόσο πηγή (πραγματικής) ανάπτυξης όσο και εξαγώγιμο προϊόν.

Στα μέρη μας πρυτάνεψε η λογική της Φυσικής Εξόντωσης. Προφανώς η ιδέα ήταν να κλείσουν όλοι οι μικροί και μεσαίοι χώροι που με την ύπαρξη τους και μόνο συμβάλουν στην άνθηση της σύγχρονης ελληνικής σκηνής. Η ιδέα ήταν το κοινό να μένει σπίτι του, εύκολη βορά στον κάθε «Πρετεντέρη» ή όπως θέλεις πέστον. Και λέω «ήταν» και όχι «είναι» (παρότι το πρόβλημα προφανώς παραμένει) γιατί στις 25 του Γενάρη έγιναν εκλογές.

Θα μου πεις… Γιατί γίνεται καν όλη αυτή η κουβέντα. Ας γίνεται η ασφάλιση κανονικά, που είναι και το σωστό κι έτσι δεν θα υπάρχει πάνω από το κεφάλι τόσο των μουσικών όσο και των χώρων η δαμόκλειος σπάθη του προστίμου. Είπαμε ότι το ζήτημα είναι σύνθετο…

Το κόστος του ενσήμου ήταν και παραμένει ακριβό. Πρυτανεύει η λογική που θέλει τον εκάστοτε εργοδότη a priori κλέφτη και τον εργαζόμενο συνεργό στην κλοπή αυτή. Οπότε το ένσημο είναι ακριβό σε μια λογική ότι «οι περισσότεροι» θα δουλεύουν «μαύρα» και άρα δουλειά του κρατικού μηχανισμού είναι να  μαζεύει όσα περισσότερα μπορεί από όσους για οποιοδήποτε λόγο δεν μπορούν να αποφύγουν να πληρώσουν το ένσημο. Το αποτέλεσμα είναι (τόσο σε αυτόν όσο και σε άλλους κλάδους) ότι «το ΙΚΑ παράγει ανεργία» καθώς το κόστος του ενσήμου δρα ανασταλτικά και περιορίζει είτε τον αριθμό των συναυλιών, είτε τα έσοδα των συμβαλλόμενων.

Τα τελευταία χρόνια όμως ο κόσμος έχει γυρίσει ανάποδα. Ακόμη κι αν δεχτούμε ότι το παραπάνω σκεπτικό είχε κάποτε μια λογική, πλέον τα δεδομένα έχουν αλλάξει.

• Οι συναυλιακοί χώροι έχουν γκρεμίσει τις τιμές των εισιτήριων εισόδου και έχουν μειώσει αισθητά τις τιμές κατανάλωσης. Όσοι εξακολουθούν να θεωρούν τις τιμές των αλκοολούχων ποτών «ακριβές» μάλλον είναι ανυποψίαστοι ως προς τον εξωφρενικό φόρο που έχει επιβληθεί τα τελευταία χρόνια στο αλκοόλ και καθιστά απαγορευτική την περαιτέρω μείωση των τιμών.

• Από τη μεριά τους οι μουσικοί που συμμετέχουν στις συναυλίες αυτές έχουν περιορίσει τις οικονομικές τους απαιτήσεις σε βαθμό τέτοιο που η εργασία τους να προσομοιάζει επικίνδυνα με … χόμπι (βλ. παλαιότερο «Άρση-Θέση»)

Σαν να μην είναι αρκετά τα παραπάνω υπάρχουν και επιπλέον προσχώματα.

Α. η διαδικασία που απαιτείται για να κολληθεί το ένσημο είναι απαιτητική και παρότι γίνεται ηλεκτρονικά απαιτεί πολύ «χαρτούρα» καθώς –εκτός των άλλων- δεν υπάρχει διασταύρωση στοιχείων ανάμεσα στις δημόσιες υπηρεσίες (ευτυχώς έχει ήδη εξαγγελθεί αλλαγή αυτού του καθεστώτος) με αποτέλεσμα να ξαναδημιουργείται ο φάκελος σου   από την αρχή κά-θε φο-ρά που παί-ζεις live!  Επιπλέον η διαδικασία είναι τέτοια που χρειάζεται να την κάνει λογιστής (σχετικός με τα εργασιακά) και αυτό ανεβάζει το κόστος.

B. Αν ο μουσικός έχει την «ατυχία» να είναι δημόσιος υπάλληλος (ακόμη και με σύμβαση έργου) στην πράξη δεν μπορεί να παίξει νόμιμα σε συναυλία σχεδόν ποτέ καθώς χρειάζεται να κάνει αίτηση στον αρμόδιο φορέα. Ο οποίος φορέας δεν συνεδριάζει τακτικά. Άρα για να πάρει τη σχετική άδεια ο μουσικός, πρέπει να κάνει αίτηση αρκετούς… μήνες πριν τη συναυλία. Η διαδικασία είναι τυπική, θα πάρει την άδεια ο μουσικός-δημόσιος υπάλληλος να παίξει, αλλά πρακτικά μιλώντας πόσο συχνά έχει την πολυτέλεια να γνωρίζει τόσο καιρό πριν ποια live θα κάνει για να κάνει έγκαιρα την αίτηση;

Το τι «ακροβατικά» γίνονται για να ξεπεραστεί ο σκόπελος αυτός δεν τα φαντάζεστε. Και δεν θα τα μάθετε κι από μένα. Δεν μεταδίδω άλλο!
Είναι επιτακτική ανάγκη να απλοποιηθεί η διαδικασία ασφάλισης των μουσικών και  να μειωθεί το κόστος ασφάλισης (συνολικά, κι όχι μόνο για τον συγκεκριμένο κλάδο) προκειμένου αυτό το μικρό πολιτιστικό θαύμα που συντελείται μέσα στις πιο αντίξοες συνθήκες να καταφέρει να γίνει μεγάλο.

Πριν να είναι αργά.

Για τη συγγραφή του παρόντος (αλλά και του επόμενου «Άρση-Θέση» που θα συμπληρώσει το παρόν) συζήτησα με ή έμαθα στοιχεία από: τον συνθέτη Παναγιώτη Καλαντζόπουλο, την Μαρία και τον Μάριο (από το team του Six Dogs), την Μάρσια Ισραηλίδη (μέλος των Playground Theory) και την Πόπη Βαγενά (ΑΕΠΙ) τους οποίους και ευχαριστώ. Τυχόν ανακρίβειες βαρύνουν αποκλειστικά εμένα.