Ο Κάφκα «μένει» εδώ. Ηθοποιοί απολύονται, σκηνοθέτες αποχωρούν, πολυαναμενόμενες παραστάσεις λογοκρίνονται, το θέατρο παρακμάζει. Μια υπερσυντηρητική κυβέρνηση απομακρύνει τον καλλιτεχνικό διευθυντή ενός ιστορικού θεάτρου και στη θέση του επιβάλλει έναν άλλον, της αρεσκείας της.
Οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις δεν είναι συμπτωματική. Η Δίκη του Κάφκα διαδραματίζεται με ανατριχιαστικό τρόπο στη σημερινή Πολωνία. Και ο Κρίστιαν Λούπα –θύμα των πρακτικών που έπληξαν το ιστορικό Teatr Polski του Βρότσλαβ– καταφεύγει στην προφητική δυστοπία που απηχεί τον παράλογο κόσμο μας. «Είμαι εγώ. Είμαστε εμείς. Εμείς είμαστε οι συλληφθέντες.»
Η κραυγή του Πολωνού σκηνοθέτη για τα φαινόμενα λογοκρισίας που πληθαίνουν στην πατρίδα του κορυφώνεται σε μια πεντάωρη παράσταση, που παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης από 6 έως 10 Μαρτίου. Μαύρες ταινίες σφραγίζουν τα στόματα των δεκαεπτά πρωταγωνιστών του, που καταγγέλλουν την καταπάτηση της ελευθερίας έκφρασης, την κρατική διαφθορά, τη συντριβή του πολίτη σε μια καφκική χώρα. Ο εφιάλτης του Γιόζεφ Κ., που συλλαμβάνεται από τις καθεστωτικές υπηρεσίες, γίνεται ακαριαία ο εφιάλτης του Teatr Polski, του Κρίστιαν Λούπα, της Πολωνίας, της Ευρώπης.
Μετά τον εκτοπισμό του από το Teatr Polski, ο Λούπα κατάφερε να ανεβάσει τη Δίκη χάρη στη στήριξη ευρωπαϊκών πολιτιστικών οργανισμών. Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση ήταν από τους πρώτους φορείς που προσέτρεξαν για την υλοποίηση του εγχειρήματος.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Όταν οι κυβερνήσεις λογοκρίνουν το θέατρο, το θέατρο μπορεί να γίνει μια υπαρξιακή, υπερβατική εμπειρία.
Διαβάστε περισσότερα
Η παράσταση έκανε πρεμιέρα στο Nowy Teatr του Krzysztof Warlikowski, στη Βαρσοβία.
Το πολωνικό κυβερνών κόμμα «Νόμος και Δικαιοσύνη» χαρακτηρίζεται υπερσυντηρητικό, διότι έχει ενστερνιστεί εθνικιστικές και ρωμαιοκαθολικές θέσεις.
Τα κρούσματα λογοκρισίας στο Teatr Polski κορυφώθηκαν το καλοκαίρι του 2016, με την αποπομπή του καλλιτεχνικού διευθυντή Krzysztof Mieszkowski και την αντικατάστασή του από τον τηλεοπτικό ηθοποιό Cezary Morawski. Οι εξελίξεις αυτές προκάλεσαν μεγάλες αντιδράσεις εντός και εκτός Πολωνίας. Υπέρ της απομάκρυνσης του Μοράφσκι τάχθηκαν με ψήφισμα 10.000 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και ο Peter Brook, η Juliette Binoche και η Isabelle Huppert.
Η Δίκη παρακολουθεί την ιστορία του Γιόζεφ Κ., ενός φιλήσυχου ανθρώπου ο οποίος ένα πρωί συλλαμβάνεται για άγνωστο λόγο. Εγκλωβισμένος στο απρόσωπο σύστημα μιας γραφειοκρατικής τρέλας, εκτελείται με συνοπτικές διαδικασίες.
Συσχετίζοντας τη σημερινή συμπεριφορά των μορφών εξουσίας με το έργο του Κάφκα, ο Λούπα παρατηρεί: «Η παράξενη επίθεση σε έναν άνθρωπο μέσω ενός δικαστηρίου και μιας κατηγορίας που τον εξολοθρεύει με συστημικά μέσα· η εντυπωσιακή δημαγωγία που διέπει τη σχέση κράτους και πολίτη… Όλα αυτά είναι καφκικά συστατικά… Στην εποχή μας τα παρακολουθούμε να εμφανίζονται ως υλικά ενός άλλου κοκτέιλ, αλλά επί της ουσίας μένουν απαράλλαχτα.»
Krystian Lupa
Το 1943, γεννιέται στη Σιλεσία της Πολωνίας μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του σύγχρονου πολωνικού –και ευρωπαϊκού– θεάτρου. Στη νιότη του πειραματίζεται με σπουδές φυσικής, αλλά σύντομα στρέφεται προς τις τέχνες. Παίρνει πτυχίο γραφίστα από τη Σχολή Καλών Τεχνών της Κρακοβίας, ενώ αργότερα ακολουθεί κινηματογραφικές και θεατρικές σπουδές. Αντλώντας επιρροές από τον θεατράνθρωπο και εικαστικό Tandeusz Kantor, τον σκηνοθέτη του κινηματογράφου Andrei Tarkovsky και τον θεατρικό σκηνοθέτη Konrad Swinarski, κάνει το σκηνικό του ντεμπούτο στα μέσα της δεκαετίας του ’70 και εστιάζει στο ψυχολογικό θέατρο, το θέατρο της εσωτερικότητας και των ανθρώπινων σχέσεων, διάσημος πια για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τις σιωπές και τον χρόνο.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, σε συνεργασία με το Stary Teatr, παρουσιάζει μερικές από τις εμβληματικές σκηνοθεσίες του. Σύντομα αρχίζει να καλλιεργεί τις εμμονές του πάνω στο έργο του Thomas Bernhardt, του Ντοστογιέφσκι, του Τσέχοφ και του Hermann Broch – διασκευάζοντας Αδελφούς Καραμαζόφ, Πλατόνοφ, Υπνοβάτες, Ιμμάνουελ Καντ και Τρεις αδελφές, ενώ από το 1996 εντάσσεται στο δυναμικό του Teatr Polski.
Επισκέπτεται για πρώτη φορά την Αθήνα το 2004, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, θεατροποιώντας τη φιλοσοφική νουβέλα του Nietzche, Ζαρατούστρα.
Οι υψηλές ποιότητες του θεάτρου του εντοπίζονται τόσο στη διεισδυτική ερμηνεία των ηθοποιών του όσο και στην εκπληκτική συνοχή των σκηνοθεσιών του. Παρότι έχει φτάσει τα 75 του χρόνια, εξακολουθεί να υπογράφει επιδραστικές παραστάσεις, με πιο πρόσφατες την Ξύλευση (2014, Τόμας Μπέρνχαρντ) και τη Δίκη (2018).
Συντελεστές
Σκηνοθεσία, Διασκευή, Σκηνογραφία & Σχεδιασμός Φωτισμών: Krystian Lupa
Κοστούμια: Piotr Skiba
Μουσική: Bogumił Misala
Βίντεο & Συνεργάτης Φωτισμών: Bartosz Nalazek
Animations: Kamil Polak
Μακιγιάζ & Κομμώσεις: Joanna Chudyk, Monika Kaleta
Παίζουν: Bożena Baranowska, Bartosz Bielenia / Maciej Charyton, Małgorzata Gorol, Anna Ilczuk, Mikołaj Jodliński, Andrzej Kłak, Dariusz Maj, Michał Opaliński, Marcin Pempuś, Halina Rasiakówna, Piotr Skiba, Ewa Skibińska, Adam Szczyszczaj, Andrzej Szeremeta, Wojciech Ziemiański, Marta Zięba, Ewelina Żak
Επικεφαλής Παραγωγής: Nowy Teatr
Παραγωγή: Studio teatrgaleria (Βαρσοβία), Teatr Powszechny (Βαρσοβία), TR Warszawa (Βαρσοβία), Le Quai Centre Dramatique National Angers Pays de la Loire (Ανζέρ)
Συμπαραγωγή: Kunstenfestivaldesarts (Βρυξέλλες), Printemps des Comédiens (Μονπελιέ), Odéon-Théâtre de l’Europe (Παρίσι), Festival d’Automne (Παρίσι), La Filature, Scène nationale (Μυλούζ), Théâtre du Nord (Λιλ), La rose des vents – Scène nationale Lille Métropole Villeneuve-d’Ascq (Λιλ), HELLERAU – Europäisches Zentrum der Künste (Δρέσδη), Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Εταίρος: Teatr Polski w Podziemiu
Συγχρηματοδότηση από: Miasto Stołeczne Warszawa
