Αυτό τον Σεπτέμβριο, η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης συγκεντρώνει διεθνώς αναγνωρισμένους καλλιτέχνες από την Ευρώπη μέχρι τη Νέα Υόρκη και την Ιαπωνία και, δίνοντας -όπως πάντα- έμφαση στην εγχώρια καλλιτεχνική δημιουργία, μεταμορφώνει την Ελευσίνα σε ένα σημείο συνάντησης, ένα πεδίο προβληματισμού και ανοιχτού διαλόγου για δημιουργούς, επισκέπτες της πόλης και την τοπική κοινότητα, ένα κέντρο εικαστικών τεχνών. Η οδυνηρά επίκαιρη εγκατάσταση του καλλιτέχνη Αθανάσιου Κανάκη από τη Μάνδρα για την καταστροφική πλημμύρα του 2017 αλλά και το πρότζεκτ της εικαστικού Τζένης Μαρκέτου για τα δικαιώματα των νερών και την υδροπολιτική, δέκα συναρπαστικές βραδιές προβολών και συναντήσεων σε έναν θερινό κινηματογράφο υπό την επιμέλεια της Μαρίνας Φωκίδη, η έκθεση της διεθνούς καλλιτέχνιδας Mariko Hori που διερευνά τη σχέση της γλώσσας με την πόλη, ένας εύφορος κήπος που ανθίζει σε έναν εγκαταλελειμμένο βιομηχανικό χώρο, μία performance κι ένα εφήμερο έργο-αποτέλεσμα συμμετοχικών εργαστηρίων που αντλεί έμπνευση από τους ρυθμούς και τα σχήματα της θάλασσας και τα ταξίδια των σπόρων από το ΟΧΤΩ είναι μερικά μόνο απ’ όσα θα συμβούν αυτό το μήνα σε ολόκληρη την Ελευσίνα.
Πιο αναλυτικά, από τις 8 Σεπτεμβρίου μέχρι και την 1η Οκτωβρίου, παρουσιάζεται η εγκατάσταση Μυστήριο 166 State of Emergency -πιο επίκαιρη από ποτέ- του εικαστικού Αθανάσιου Κανάκη στο παλαιό μηχανουργείο της Φιλομήλα 3. Ένα έργο που αναφέρεται στο καταστροφικό γεγονός της ιστορικής πλημμύρας των δυτικών προαστίων της Αττικής το 2017 μέσα από τα αποτυπώματα της προσωπικής εμπειρίας του καλλιτέχνη και της οικογένειας του στη γενέτειρά του και πληγείσα περιοχή, Μάνδρα.
Την Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου ξεκινούν και οι προβολές του Μυστήριο 73 Σινεμά Παράδεισος: Βιομηχανίες Συνύπαρξης από την επιμελήτρια και θεωρητικό τέχνης Μαρίνας Φωκίδη στην Κινηματογραφική Λέσχη Ελευσίνας, οι οποίες θα διαρκέσουν μέχρι τις 24 του μήνα. Για δέκα βραδιές, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει πρωτοποριακά έργα video art, ντοκιμαντέρ και film essaysπου έχουν δημιουργήσει 22 διεθνώς καταξιωμένοι καλλιτέχνες από 12 χώρες και να συνομιλήσει με τους ίδιους τους δημιουργούς σε έναν ιστορικό θερινό κινηματογράφο της πόλης με θέα τη θάλασσα. Ανάμεσα στα έργα που θα προβληθούν ένα ντοκιμαντέρ που δημιουργήθηκε μαζί μετο σωματείο ναυπηγών στο Γκαντάνι του Πακιστάν, η χαμένη Atlantis του πολυβραβευμένου Ben Russell, η ταινία μικρού μήκους της Εύης Καλογηροπούλου με πρωταγωνιστή τον Γιώργο Μαζωνάκη που διακρίθηκε στο Φεστιβάλ των Καννών, το θρυλικό What Are the Clouds? του Pier Paolo Pasolini, το ταξίδι ενός κοντέινερ από το Ρότερνταμ μέχρι το Λος Άντζελες και το Χονγκ Κονγκ από τον γκουρού του θεωρητικού σινεμά Allan Sekula και πολλά ακόμα.
Το Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου, από τις 18.30, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του έργου Μυστήριο 43 Το σχολείο των κυμάτων και των ζιζανίων στο εργοστάσιο ΙΡΙΣ. Εξερευνώντας ποιητικές αλλά και πολιτικές σχέσεις παραγωγής, ανάπτυξης, παρασιτισμού και αδράνειας, την περασμένη άνοιξη, πραγματοποιήθηκαν τα συμμετοχικά εργαστήρια “Όλα τα νησιά φτιάχνουν ένα αρχιπέλαγος” και “Σπόροι και ζιζάνια”, στα οποία αναδείχτηκαν τοπικά οικοσυστήματα και δίκτυα αλληλοστήριξης. Μέσα από διατομεακές συνεργασίες επιστημόνων και καλλιτεχνών, το ΟΧΤΩ πρότεινε εκπαιδευτικές προσεγγίσεις που ακολουθούν τους ρυθμούς και τα σχήματα της θάλασσας και τα ταξίδια των σπόρων. Στο ΙΡΙΣ θα παρουσιαστεί ένας περίπατος ακρόασης, ένα video-καλλιτεχνικό έργο που προέκυψε από τη διαδικασία των εργαστηρίων καθώς και μια ανοιχτή στο κοινό συμμετοχική performance που θα επιχειρήσει -με πρακτικές και υλικά που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων- να δημιουργήσει μια εφήμερη παρέμβαση.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ταυτόχρονα στο ΙΡΙΣ, με το Μυστήριο 200 Μυθολογικοί Κήποι, ένα έργο που υπογράφει καλλιτεχνικά ο Βρετανός σκηνοθέτης Brian Michaels, ένας άδειος, έρημος και εγκαταλελειμμένος χώρος μεταμορφώνεται σε εύφορο κήπο για να αναβιώσει το αφήγημα της αρχαίας Ελευσίνας και της αρχαίας Ελλάδας, καθώς και η διασύνδεσή τους με την πρόσφατη και σύγχρονη ιστορία της πόλης. Ο κήπος είναι ο πυρήνας του έργου, ο οποίος θα εμπλουτίζεται με επιμέρους δράσεις, ηχοτοπία, performances και προβολές υπό την επιμέλεια των Brian Michaels, Sozita Goudouna και Kate Peila. Τα εγκαίνια του έργου θα λάβουν χώρα, το Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου στις 19.00, με μία περιπατητική performance από τους Brian Michaels και Ανδρέα Κωνσταντίνου, ενώ την 1η Οκτωβρίου θα παρουσιαστεί η ονειροπόλα και ειρωνική performance A Crack της Anna Furse.
Επίσης από τις 16 Σεπτεμβρίου έως και την 1η Οκτωβρίου, ανοίγει η έκθεση του Μυστήριο 42 Futuring Waters, ένα έργο που εμπνεύστηκε η καλλιτέχνιδα και εκπαιδευτικός Τζένη Μαρκέτου, με έδρα της τη Νέα Υόρκη, στο Αναψυκτήριο-Εντευκτήριο Τέχνης και Πολιτισμού. Μέσα από μια σειρά δημόσιων διεπιστημονικών και διακαλλιτεχνικών συναντήσεων που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Μάιο και Ιούνιο, η καλλιτέχνις σύστησε σε νέους, παιδιά, κατοίκους της Ελευσίνας και της ευρύτερης περιοχής καινοτόμους τρόπους να συνδιαμορφώσουμε νέα δυνητικά κοινωνικο-οικολογικά μέλλοντα με το νερό ως ενεργό φορέα στη διαμόρφωση της κοινωνίας των πολιτών και του δημόσιου χώρου. Η έκθεση -αποτέλεσμα των συναντήσεων αυτών- περιλαμβάνει εγκαταστάσεις, video, φωτογραφίες και τεχνουργήματα φτιαγμένα από διαφορετικά οργανικά, μη ρυπογόνα υλικά, πλαστελίνη, ύφασμα, χαρτί αλλά και όσπρια, κοχύλια, στρείδια. Το Μυστήριο 42 Futuring Waters ολοκληρώνεται την Κυριακή 1 Οκτωβρίου με την παρουσίαση της ειδικής έντυπης έκδοσης A Speculative Manifesto for-and from the Water Elefsina (Ένα Στοχαστικό Μανιφέστο από-και για τα νερά της Ελευσίνας), αποτέλεσμα επιτόπιας διατομεακής έρευνας που εμπεριέχει κείμενα των καλεσμένων των συναντήσεων και ένα ολοκληρωμένο μανιφέστο, μια γραπτή διακήρυξη από και για τα δικαιώματα των νερών της Ελευσίνας εισάγοντας την έννοια της νομικής προσωπικότητας της φύσης.
Στο πλαίσιο του ίδιου έργου, την Παρασκευή 22 Σεπτεμβρίου στη ΒΛΥΧΑ-Νεκροταφείο Πλοίων, η Μαρκέτου πραγματοποιεί μια δημόσια γλυπτική παρέμβαση με τίτλο The Hatchery (To Εκκολαπτήριο) χρησιμοποιώντας το tabby, ένα μείγμα από κοχύλια στρείδια, άμμο, φύκια και νερό. Το The Hatchery προτείνει μια ποιητική ερμηνεία των υποβρύχιων οικοτόπων που εμπνέεται από την αρχιτεκτονική των στρειδιών, δηλαδή μια περίπλοκη λειτουργία που εμπεριέχει τον καθαρισμό των ρυπογόνων νερών και εξασφαλίζει την οικολογική ευημερία των θαλασσινών υδάτων μιας πολύπαθης περιβαλλοντικά περιοχής, όπως η ΒΛΥΧΑ.
Το Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου, εγκαινιάζεται ακόμη στο Παλαιό Δημαρχείο Ελευσίνας η έκθεση Μυστήριο 169 If the wind blows της διεθνούς εικαστικής καλλιτέχνιδας Mariko Hori με καταγωγή από την Ιαπωνία, η οποία πραγματοποιείται με την υποστήριξη του EU Japan Fest. Αντλώντας έμπνευση από την ιαπωνική παροιμία “Όταν φυσάει ο άνεμος, πλουτίζει ο βαρελοποιός”, εννοώντας ότι κάθε γεγονός μπορεί να έχει ένα απροσδόκητο αποτέλεσμα, η καλλιτέχνιδα περπάτησε για μία ολόκληρη εβδομάδα στην Ελευσίνα και συνομίλησε με τους κατοίκους της, ρωτώντας τους τι θα γίνει αν ο άνεμος φυσήξει στην πόλη τους. Συντονισμένη με την ίδια την πόλη, αλλά και με την τρέχουσα παγκόσμια συνθήκη, επιχείρησε να αναδιατυπώσει αυτή την παροιμία επικαιροποιώντας τη και προμαντεύοντας τη δυναμική που η 2023 Ελευσίς επιφυλάσσει για το μέλλον. Η νέα εκδοχή της παροιμίας που προτείνει η Mariko Hori ξεκινά επίσης με τις λέξεις “αν φυσήξει ο άνεμος” αλλά ολοκληρώνεται με μια διαφορετική πρόταση, η οποία αντικατοπτρίζει τον σύγχρονο κόσμο και τον τοπικό χαρακτήρα, ακολουθώντας τις αφηγήσεις που εκτυλίσσονται στο μεσοδιάστημα.
Τέλος, στους χώρους του Παλαιού Ελαιουργείου Ελευσίνας και στο X-Bowling Art Center συνεχίζεται μέχρι το τέλος του μήνα η κεντρική έκθεση σύγχρονης τέχνης της 2023 Ελευσίς Μυστήριο 3 Ελευσίνα Mon Amour: Αναζητώντας τον Τρίτο Παράδεισο, σε επιμέλεια της Κατερίνας Γρέγου, καλλιτεχνικής διευθύντριας του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ).
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Μυστήριο 42 Futuring Waters
Διαβάστε επίσης:
2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης: Τι θα δούμε στη φετινή διοργάνωση