Ο Φράνσις Μπέικον (Francis Bacon) ήταν ο πρώτος καλλιτέχνης που ζωγράφισε τους ανθρώπους ως ζώα. Τα υποκείμενα του αποδίδονται χωρίς ψυχές, ως σάρκα και οστά, ως αίμα και εγκέφαλο. Αυτό τον καθιστά έναν από τους πιο “τρομακτικούς” καλλιτέχνες. Η ριζοσπαστική του ματιά για τη φυσική ιστορία της ανθρωπότητας δίνει μια συγκεκριμένη απήχηση στη φιλία του με έναν από τους πιο λαμπρούς φωτογράφους άγριας ζωής του 20ού αιώνα.
Αφού πέθανε ο Ιρλανδός βρετανός ζωγράφος το 1992, βρέθηκαν περισσότερες από 200 φωτογραφίες νεκρών ελεφάντων στο στούντιο του Λονδίνου. Του δόθηκαν από τον Πίτερ Μπίαρντ, ο οποίος τις τράβηξε μέσα από ένα αεροπλάνο που πετούσε χαμηλά πάνω από την Κένυα. Οι εικόνες του Μπίαρντ με αυτούς τους μεγάλους, γκρίζους γίγαντες, που σιγά σιγά μετατρέπονταν σε μνημεία λευκών οστών και ελεφαντόδοντου κάτω από αφρικανικό ήλιο, ενέπνευσαν μερικές από τις πιο έντονες σκέψεις του Μπέικον για την τέχνη και τη ζωή.
Οι φορτισμένες φωτογραφίες του Μπίαρντ με τους νεκρούς ελέφαντες πρόκειται να εκτεθούν στο Ordovas του Λονδίνου, μαζί με ένα μεγάλο δίπτυχο του φωτογράφου ζωγραφισμένο από τον ίδιο τον Μπέικον, με τίτλο Two Studies for Portrait (1976), πιθανώς εμπνευσμένο από φωτογραφίες στρατιωτών του πρώτου παγκόσμιου πολέμου με τρομερές πληγές στο πρόσωπο. Είναι ένα καλό παράδειγμα για το πώς ο Μπέικον αφήνει τις φωτογραφίες να «απελευθερώνουν» τις σκέψεις του.
Η τέχνη του Μπέικον στη δεκαετία του ’70 είναι επικεντρωμένη στην απώλεια του συντρόφου του Τζορτζ Ντάιερ, με απεικονίσεις για τον θάνατο του, αλλά και με μια σειρά από αυτοπροσωπογραφίες γεμάτες απόγνωση. Και ξαφνικά, στη μέση αυτής της απελπισίας, αρχίζει να απεικονίζει τον Μπίαρντ.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Δεν ήταν μόνο η ωραία εμφάνιση του Μπίαρντ που ενέπνευσε τον Μπέικον. Οι δύο τους μοιράστηκαν έναν έντονο δημιουργικό διάλογο που ξεκίνησε από ένα κοινό πάθος για τα ζώα, την Αφρική και το μακάβριο.
Ο θαυμασμός του Μπέικον για την τέχνη του Μπίαρντ ήταν ενδιαφέρων για έναν ακόμα λόγο: ήταν η μοναδική περίπτωση που αντιμετώπιζε τις φωτογραφίες ως κάτι περισσότερο από πρώτη ύλη. Η φωτογραφία δεν είχε τότε το καλλιτεχνικό στάτους που απολαμβάνει σήμερα. Ο Μπέικον έδωσε στον Μπίαρντ την αυτοπεποίθηση ότι δημιουργούσε τέχνη και ίσως ήταν εκείνος που τον βοήθησε να δει τη φωτογραφία με νέο τρόπο. Έτσι, ο Μπίαρντ δημιούργησε κολάζ και άλμπουμ με σχολιασμένες φωτογραφίες από τη φύση.
Μία από τις φωτογραφίες που έστειλε ο Μπίαρντ στον Μπέικον δεν ήταν τραβηγμένη από αυτόν, αλλά απεικόνιζε τον ίδιο με ξυρισμένο κεφάλι, αφού συνελήφθη επειδή επιτέθηκε ένα λαθροκυνηγό στο ράντσο του στην Κένυα. Ο Μπέικον χρησιμοποίησε αυτήν τη φωτογραφία σε ένα μεγάλο κεφάλι στο θεαματικό έργο του Triptych 1976. Ο πίνακας δείχνει επίσης έναν άνδρα να αγκαλιάζει ένα έμβρυο ελέφαντα.
Παρά τα συναισθήματα του Μπέικον για τον φωτογράφο, δεν μπορούσε να αντισταθεί στη δική του δημιουργική παρόρμηση – να μετατρέψει αυτά τα εντυπωσιακά χαρακτηριστικά σε καταστροφή, τραγωδία, άλλο νεκρό ελέφαντα.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Μία από τις φωτογραφίες του Μπίαρντ από το ’70, Peter Beard/Estate of Peter Beard | Πληροφορίες από The Guardian
