Δύο πασίγνωστες όπερες αναμένεται να κλέψουν τις εντυπώσεις και να συζητηθούν πολύ το φετινό καλοκαίρι στο Ηρώδειο. Η Εθνική Λυρική Σκηνή συνεχίζει δυναμικά την ανοδική της πορεία σε επίπεδο παραγωγής και διεθνών συνεργασιών, αλλά και από πλευράς απήχησης στο φιλοθεάμον κοινό.
Στη σκιά της Ακρόπολης θα ζωντανέψουν οι παθιασμένες ιστορίες της Νόρμα και της Τραβιάτα, δύο ιδιαίτερα αγαπητών και δημοφιλών έργων, που περιλαμβάνουν άλλωστε και ρόλους – ορόσημα, τους οποίους έχει ερμηνεύσει με χαρακτηριστική επιτυχία η Μαρία Κάλλας.
Οι οπερατικές επιλογές του πρώτου λυρικού θεάτρου της χώρας, φαίνεται πως μοιράζονται μεταξύ πασίγνωστων, οικείων έργων και δημιουργιών που παίζονται πιο σπάνια. Για παράδειγμα φέτος, ενώ η χειμερινή καλλιτεχνική περίοδος περιλάμβανε κάποιες εκπλήξεις, οι δύο όπερες που θα παρουσιαστούν στο Ηρώδειο στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, εντάσσονται στον πιο σταθερό ρεπερτοριακό πυρήνα της Λυρικής. Η μεγάλη πρόκληση σχετίζεται κυρίως με τα μεγάλα διεθνή ονόματα που περιλαμβάνονται στις παραγωγές, η συνεισφορά των οποίων στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα αναμένεται να εντυπωσιάσει.
Νόρμα: Μια άλλη εκδοχή της Μήδειας
Η Νόρμα αποτελεί ίσως τη γνωστότερη όπερα του Bellini και είναι πολλαπλώς συνδεδεμένη με την Ελλάδα. Με πρωταγωνίστρια την κορυφαία Μαρία Κάλλας παρουσιάστηκε το 1960 στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, ενώ η αξεπέραστη ερμηνεία της στην άρια «Casta Diva» συγκινεί ακόμα και σήμερα χιλιάδες μουσικόφιλους ανά τον κόσμο.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Νόρμα, η ιέρεια με το βαρύ πεπρωμένο
Στα βάθη ενός ιερού ελαιώνα, οι Δρυίδες συγκεντρώνονται γύρω από ένα βωμό ώστε να προσευχηθούν ενάντια στο ρωμαϊκό κατοχικό στρατό. Ο αρχιερέας Οροβέζο πρωτοστατεί στην προσευχή. Αφότου ολοκληρωθεί η τελετουργία, ο Ρωμαίος ανθύπατος Πολλιόνε εμφανίζεται και εξομολογείται στον έμπιστό του, Φλάβιο, ότι ο έρωτάς του για την Νόρμα, ιέρεια και κόρη του αρχιερέα Οροβέζο, ανήκει στο παρελθόν. αν και έσπασε τον όρκο της αγνότητας μαζί του και έφερε στον κόσμο δύο παιδιά. Αντίθετα, η καρδιά του πλέον ανήκει σε μια άλλη ιέρεια, την Ανταλτζίζα.
Όταν ακούγεται το χάλκινο όργανο που καλεί τους Δρυίδες στο ναό, οι Ρωμαίοι αναχωρούν γρήγορα. Αργότερα οι Δρυίδες ικετεύουν τη Νόρμα να υποστηρίξει το σχέδιο τους για την καταπολέμηση των Ρωμαίων, αλλά τους λέει τώρα δεν είναι η ώρα για τον πόλεμο. Αντ ‘αυτού, τραγουδά μια προσευχή για την ειρήνη, με τη μορφή της άριας “Κάστα ντίβα”, έναν ύμνο στην αγνή θεά του φεγγαριού, ελπίζοντας να παρατείνει τη ζωή του Πολλιόνε, μιας και είχε οράματα για την ήττα των Ρωμαίων. Παράλληλα, η Ανταλτζίζα υποφέρει από τον έρωτά της για τον Πολλιόνε, την ώρα που εκείνος την πείθει να εγκαταλείψει τον τόπο της ώστε να μπορέσει να τον παντρευτεί στην Ιταλία.
Η Νόρμα περιμένοντας να αλλάξει κάτι ως προς την αποχώρηση του αγαπημένου της και ενώ αγωνιά για το μέλλον των παιδιών της, παρηγορεί την Ανταλτζίζα για το δικό της παράνομο έρωτα, χωρίς να γνωρίζουν ότι πρόκειται για τον ίδιο άνδρα. Όταν όμως ανακαλύψουν την αλήθεια, θα πλημμυρίσουν και οι δύο οργή για τον άπιστο, ζητώντας εκδίκηση.
Η Νόρμα μπαίνει σε σκέψεις να σκοτώσει τα παιδιά της ώστε να εκδικηθεί. Τελικά όμως μετανιώνει. Από την άλλη, έχει επίγνωση της τιμωρίας που την περιμένει για τον παράνομο δεσμό που σύναψε με το Ρωμαίο και εμπιστεύεται τα παιδιά στην Ανταλτζίζα, η οποία της υπόσχεται να προσπαθήσει να πείσει τον ανθύπατο να μείνει μαζί της.
Το γεγονός πως εκείνος αρνείται να επιστρέψει κοντά της, ωθεί τη Νόρμα να ξεσηκώσει τους Γαλάτες πολεμιστές εναντίον των Ρωμαίων. Ο Οροβέζο τονίζει πως χρειάζεται μια ανθρωποθυσία για να είναι οι θεοί ευνοϊκοί απέναντί τους. Τότε οι στρατιώτες φέρνουν ως αιχμάλωτο τον Πολλιόνε, που είχε νωρίτερα παραβιάσει το ναό τους. Όταν η Νόρμα τον ανακρίνει εκείνος αρνείται να εγκαταλείψει την Ανταλτζίζα και η ιέρεια γεμάτη οργή καλεί τους Γαλάτες να ετοιμάσουν την πυρά για τη θυσία. Τότε ομολογεί και τη δική της αμαρτία, μπροστά στον πατέρα της και τους Δρυίδες, έτοιμη να πεθάνει μαζί με τον Πολλιόνε στην πυρά ως τιμωρία. Ο Οροβέζο συγκινείται και δέχεται να αναλάβει την φροντίδα των παιδιών, ενώ οι δύο εραστές οδηγούνται στον θάνατο.
Carlus Padrissa στο σκηνοθετικό τιμόνι και Carmen Giannattasio ως Νόρμα
Στην παραγωγή που κάνει πρεμιέρα τον Ιούνιο, ανάμεσα σε άλλους αξιόλογους και αγαπημένους συντελεστές, συναντάμε το όνομα του Carlus Padrissa, ιδρυτικού μέλους της σημαντικής κολλεκτίβας La Fura dels Baus. Οι Fura dels Baus ξεκίνησαν στα τέλη της δεκαετίας του 70 από την Καταλονία για να κατακτήσουν μέσα στα επόμενα χρόνια τον κόσμο, δημιουργώντας νέους καλλιτεχνικούς δρόμους με εξαιρετικές παραστάσεις που συνδυάζουν διαφορετικά είδη τεχνών.
O Carlus Padrissa, ενός εκ των έξι καλλιτεχνικών διευθυντών της ομάδας, σκηνοθέτησε για πρώτη φορά όπερα το 1996 και συγκεκριμένα την “Ατλαντίδα” του Manuel de Falla και έκτοτε ακολούθησαν πολλές ακόμα παραγωγές. Μάλιστα το 2012 είχε σκηνοθετήσει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το έργο των Weill και Brecht, «Άνοδος και πτώση της πόλης Μαχαγκόννυ».
Εκτός όμως από τον Παντρίσσα, εκλεκτοί συντελεστές των Fura dels Baus που συμβάλλουν στην παράσταση είναι η Αϊτσίμπερ Σανς στα κοστούμια, οι Μαρκ Μολίνος και Αλμπέρτο ντε Γκόμπι στον σχεδιασμό των βιντεοπροβολών, η Ταμάρα Γιοκσίμοβιτς στην σκηνογραφία, καθώς επίσης και οι Ιγνάθιο Ινφιέστα και Ιμανόλ Γκόμεθ στο σχεδιασμό επιμέρους σκηνικών και στο φωτισμό κοστουμιών αντίστοιχα.
Άλλος μεγάλος άσσος της παράστασης είναι η παγκοσμίως γνωστή και αγαπητή Carmen Giannattasio, η οποία θα ερμηνεύσει τον ομώνυμο ρόλο. Η Ιταλίδα καλλιτέχνιδα είναι από τις πιο αναγνωρισμένες σοπράνο για έργα των Ροσσίνι, Βέρντι, Ντονιτσέττι κα. Έχει λάβει εγκωμιαστικές κριτικές από τα εγκυρότερα έντυπα, ενώ διαθέτει εξαιρετικές ηχογραφήσεις από συνεργασίες με εκλεκτούς καλλιτέχνες και ορχήστρες ανά την υφήλιο.
Ο άξιος Γιώργος Μπαλατσινός έχει αναλάβει τη μουσική διεύθυνση της Νόρμα.
Τραβιάτα: Μια “παραστρατημένη” με τραγική μοίρα
Η Τραβιάτα ανήκει στις πέντε πιο γνωστές και αγαπημένες όπερες του Βέρντι. Τόσο η δραματική ιστορία που περιγράφεται όσο και οι υπέροχες άριες που τη συνοδεύουν, την καθιστούν ένα έργο αναγνωρίσιμο στο ευρύ κοινό και μεγάλη πρόκληση για τους λυρικούς ερμηνευτές όταν καλούνται να συμμετάσχουν σε κάποιο ανέβασμα. Διαχρονικά, σφραγίστηκε με τις ερμηνείες σπουδαίων σοπράνο από όλο τον κόσμο, που ανέλαβαν τον απαιτητικό ρόλο της Βιολέτα Βαλερύ. Η Μαρία Κάλλας, η Montserrat Caballe, η Teresa Stratas, η Mariella Devia, η Joan Sutherland, η Diana Damrau, η Anna Netrebko είναι μερικές μόνο από αυτές τις φωνές που έβαλαν την δική τους ταυτότητα στην χαρακτηριστική μελαγχολική άρια “Addio, del passato bei sogni ridenti”.
Η Βιολέτα με το δραματικό τέλος ή η “Κυρία με τις καμέλιες” όπως την είδε ο Βέρντι
Μια Παριζιάνα εταίρα, η Βιολέτα Βαλερύ, η οποία πάσχει από φυματίωση, συναντά σε κάποια δεξίωση τον νεαρό Αλφρέντο, ο οποίος είναι σφόδρα ερωτευμένος μαζί της. Αν και η ίδια δεν το περιμένει αρχικά, συγκινείται με τον έρωτά του και τον δέχεται στη ζωή της.
Αποσύρονται μαζί στη γαλλική εξοχή, όπου ζουν όμορφες μέρες, μέχρι που ο Αλφρέντο μαθαίνει ότι για να συντηρηθούν, εκείνη αναγκάστηκε να πουλήσει τα κοσμήματά της. Έπειτα, ο πατέρας του επισκέπτεται την Βιολέτα και την παρακαλεί να χωρίσει τον Αλφρέντο επειδή η σχέση τους προκαλεί αντιδράσεις στον οικογενειακό τους περίγυρο. Πράγμα που η γυναίκα τελικά κάνει, επειδή τον αγαπά αληθινά και καταλαβαίνει την κατάσταση. Του αφήνει ένα τυπικό γράμμα αποχαιρετισμού και εξαφανίζεται. Λίγο καιρό αργότερα, ο Αλφρέντο την πετυχαίνει σε μια δεξίωση όπου συνοδεύεται από έναν βαρώνο. Την παρακαλεί να επιστρέψει κοντά του και όταν η Βιολέτα αρνείται, της πετάει χρήματα και την προσβάλλει άσχημα, έχοντας χάσει κάθε έλεγχο.
Μήνες μετά, η Βιολέτα βρίσκεται ολομόναχη στο σπίτι της, όπου αργοπεθαίνει καταβεβλημένη πια από την ασθένεια. Ο Αλφρέντο έχοντας πλέον πλήρη γνώση της αλήθειας και της πρωτοβουλίας που είχε πάρει ο πατέρας του για να σώσει την οικογένεια, επιστρέφει κοντά της και ονειρεύεται μια κοινή ζωή γεμάτη ευτυχία. Όμως είναι πολύ αργά πια και λίγα λεπτά αργότερα, η Βιολέτα ξεψυχά στην αγκαλιά του άνδρα που αγαπά.
Οι διεθνείς Lisette Oropesa και Ekaterina Siurina στο ρόλο της Βιολέτα Βαλερύ
Όπως πέρυσι η Λυρική είχε καλέσει την καταξιωμένη Anita Rachvelishvili να ερμηνεύσει Κάρμεν στο Ηρώδειο, έτσι και φέτος φέρνει ακόμα δύο παγκοσμίως γνωστές φωνές για την Τραβιάτα. Τόσο η Lisette Oropesa όσο και η Ekaterina Siurina διαθέτουν ερμηνευτικό εύρος και αξιοζήλευτες συμμετοχές σε ευρωπαϊκές και αμερικανικές μουσικές σκηνές .
Η Αμερικανίδα με κουβανικές ρίζες Lisette Oropesa κέντρισε την προσοχή του κοινού από την ηλικία των 22, όταν ερμήνευσε το ρόλο της Σουζάνα στους Γάμους του Φίγκαρο στη σκηνή της Metropolitan Opera. Έκτοτε φιγουράρει ανάμεσα στις κορυφαίες κολορατούρες, με συμμετοχές σε όπερες όπως Λουτσία ντι Λαμμερμούρ, Το ελιξήριο της αγάπης, Απαγωγή από το σεράι, Ριγκολέττο, Ορφέας και Ευριδίκη, Μανόν, Κουρέας της Σεβίλλης, Ντον Πασκουάλε κα. Μετρά αρκετές ηχογραφήσεις, συμμετοχές και μουσικούς μαραθώνιους αλλά και βραβεία λυρικής ερμηνείας.
Αντίστοιχα και η Ρωσίδα Ekaterina Siurina, έκλεψε τις εντυπώσεις όταν ήταν ακόμη μαθήτρια, ερμηνεύοντας τη Gilda στον Ριγκολέττο, με συμπρωταγωνιστή τον σπουδαίο και πρόσφατα εκλιπόντα Dimitri Hvorostovsky. Στα χρόνια που ακολούθησαν πρωταγωνίστησε σε σπουδαίες σκηνές όπως το Covent Garden, η Όπερα των Παρισίων, η Βασιλική Όπερα και το Teatro alla Scala, ενώ ανέλαβε πρωταγωνιστικούς ρόλους σε έργα όπως Καπουλέτοι και Μοντέκκοι, Ελιξήριο της Αγάπης, Ιδομενέας, Ντον Τζιοβάνι, Λα μποέμ, Carmina Burana κα.
Την σκηνοθεσία της Τραβιάτα επιμελείται ο γνωστός χορογράφος και διευθυντής του μπαλέτου της ΕΛΣ, Κωνσταντίνος Ρήγος, ενώ στη μουσική διεύθυνση βρίσκεται ο σπουδαίος Λουκάς Καρυτινός.
Νόρμα – Συντελεστές
Μουσική διεύθυνση: Γιώργος Μπαλατσινός
Σκηνοθεσία – Σκηνικά: Κάρλους Παντρίσσα / Λα Φούρα ντελς Μπάους
Κοστούμια: Αϊτσίμπερ Σανς / Λα Φούρα ντελς Μπάους
Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ
Σχεδιασμός βιντεοπροβολών: Μαρκ Μολίνος, Αλμπέρτο ντε Γκόμπι / Λα Φούρα ντελς Μπάους
Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Συνεργάτης σκηνογράφου: Ταμάρα Γιοκσίμοβιτς / Λα Φούρα ντελς Μπάους
Σχεδιασμός δέντρου & γερανού: Ιγνάθιο Ινφιέστα / Λα Φούρα ντελς Μπάους
Φωτισμός κοστουμιών: Ιμανόλ Γκόμεθ / Λα Φούρα ντελς Μπάους
Διανομή
Πολλιόνε: Άρνολντ Ρουτκόφσκι
Οροβέζο: Ρέυμοντ Ατσέτο (5, 9/6) – Τάσος Αποστόλου (7, 11/6)
Νόρμα: Κάρμεν Τζανναττάζιο (5, 9, 11/6) – Μάρτζορι Όουενς (7/6)
Ανταλτζίζα: Τσέλια Κοστέα (5, 9, 11/6) – Έλενα Κασσιάν (7/6)
Κλοτίλντε: Βιολέττα Λούστα
Φλάβιο: Γιάννης Καλύβας
Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
*
Τραβιάτα – Συντελεστές
Μουσική Διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός
Σκηνοθεσία- Χορογραφία-Σκηνικά: Κωνσταντίνος Ρήγος
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Φωτισμοί: Χρήστος Τζιόγκας
Συνεργάτιδα αρχιτέκτονας: Μαίρη Τσαγκάρη
Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Διανομή
Βιολέττα Βαλερύ: Λιζέτ Οροπέσα (27, 30/7) | Εκατερίνα Σιούρινα (28, 31/7)
Φλόρα Μπερβουά: Χρυσάνθη Σπιτάδη
Αννίνα: Λυδία Βαφειάδη
Αλφρέντο Ζερμόν: Σαϊμίρ Πίργκου (27, 30/7) | Αλεξέι Ντόλγκοφ (28, 31/7)
Τζόρτζιο Ζερμόν: Δημήτρης Πλατανιάς (27, 30/7) | Τάσης Χριστογιαννόπουλος (28, 31/7)
Γκαστόνε: Γιάννης Καλύβας
Βαρόνος Ντουφόλ: Χάρης Ανδριανός
Μαρκήσιος του Ομπινύ: Νίκος Κοτενίδης
Δόκτωρ Γκρανβίλ: Δημήτρης Κασιούμης
Τζουζέππε: Χρήστος Γιαννούλης
Οικονόμος/Μαντατοφόρος: Θόδωρος Μωραΐτης
Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία και το Μπαλέτο της ΕΛΣ
Το ραντεβού με τη Νόρμα δίνεται για τέσσερις παραστάσεις τον Ιούνιο (05, 07, 09, 11/6), ενώ η Τραβιάτα θα παρουσιαστεί αντίστοιχα για τέσσερις βραδιές στα τέλη Ιουλίου (27, 28, 30, 31/7).
