Τα γεγονότα
Στις 14 Νοέμβριου του 1973, φοιτητές και σπουδάστριες ασφυκτιώντας από την χούντα των Συνταγματαρχών με τις σκοτεινές και αιμοβόρες συνιστώσες της με κυριότερη την πλήρη ανελευθερία , αποφάσισαν να φέρουν με το αίμα τους, τις φωνές και τις γροθιές τους την αλλαγή. Το Μετσόβιο Πολυτεχνείο αρχικά κατακλύζετε από αποφασισμένους νέους ανθρώπους, για αλλαγή. Με γοργούς ρυθμούς, στήνετε μια οργισμένη αντιχουντική εξέγερση με πλήθος ανθρώπων και μέσα στον χώρο του Πολυτεχνείου αλλά και σε κάθε γειτονιά της Αθήνας. Τρείς ημέρες μετά στις 17 Νοέμβρη, χωροφύλακες και στρατός με εντολή των χουντικών εξουσιαστών, εμφανίζονται με τανκς μπροστά στην κεντρική είσοδο του Πολυτεχνείου απειλώντας να εισβάλουν.
Οι φοιτητές με περίσσια τόλμη, αντιστέκονται. Το τανκ, σπάει την είσοδο του Πολυτεχνείου – -στιγμή που αποτυπώνεται από τον φακό προκαλώντας δέος στην θέαση των φωτογραφιών αυτών- , με απολογισμό δεκάδων νεκρών. Οφείλουμε βεβαίως να μην ξεχνούμε πως οι νεκροί υπήρχαν σε κάθε γειτονιά χωρίς να καταμετρηθούν σύμφωνα με εκατοντάδες μαρτυρίες, εκτοξεύοντας έτσι τον πραγματικό αριθμό νεκρών στα ύψη.
Η Ημέρα της 17 Νοέμβρη, όπου άνθρωποι δολοφονήθηκαν βιαίως για το τρίπτυχο βασικό αίτημα τους «Ψωμί, παιδεία, ελευθέρα» αλλά και για ένα κόσμο δίκαιο για όλους τους ανθρώπους της δικιάς τους και των επόμενων γενεών, ενώ άλλοι έκαναν πως δεν έβλεπαν, τιμήθηκε και με την παρουσία και με την πένα πολλών ελλήνων ποιητών και ποιητριών.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ας θυμηθούμε σε αυτό το σημείο τα λόγια του Περικλή Κοροβέση στην συνέντευξη που έδωσε στην δημοσιογράφο Χρύσα Λύκου: « Θα μπορούσε κάποια κυβέρνηση μετά το ’74 να μας πει πείτε μας τι έγινε. Αλλά ουδείς ενδιαφέρθηκε να μάθει τον ακριβή αριθμό. Ξέραμε μόνο τα πτώματα που βρεθήκανε, δεν ξέραμε τους άλλους, τι έγινε στις γειτονιές(…) το κράτος είναι ενιαίο. Είτε είναι δικτατορικό, είτε είναι δημοκρατικό, είτε είναι φασιστικό, είτε είναι ναζιστικό, είναι το ίδιο μηχάνημα που παίζει διαφορετικούς ρόλους, οπότε είναι αλληλέγγυο το δημοκρατικό κράτος με το προηγούμενο το φασιστικό κράτος. Ας κάνουμε μια απλή ερώτηση. Γιατί οι νόμοι του Μεταξά ισχύουν ακόμα;»
Ποιήματα
Αχός βαρύς ακούγεται – Φώντας Λαδής
Αχός βαρύς ακούγεται
κι ερπύστριες κυλάνε.
Πατήσια κι Αμπελόκηποι
καίγονται σα λαμπάδες.
Ξένοι δεν είναι τούτοι εδώ,
ελληνικά μιλάνε.
Όπου μωρό πυροβολούν
όπου γυναίκα ρίχνουν.
Βαρούν ντουφέκια από παντού
βαρούν τα πολυβόλα.
Σφάλουν πορτοπαράθυρα
στο δρόμο κάποιος τρέχει.
Καρδιά για πάψε να χτυπάς
καρδιά που πας να σπάσεις.
Η πόλη τούτη είναι άπαρτη
τα σπίτια είναι δικά μας.
16,17 Νοέμβρη 1973 – Γιάννης Ρίτσος
Αθήνα 16 Νοεμβρίου 1973
Ωραία παιδιά, με τα μεγάλα μάτια σαν εκκλησίες χωρίς στασίδια.
Ωραία παιδιά, δικά μας, με τη μεγάλη θλίψη των αντρείων,
Αψήφιστοι, όρθιοι στα προπύλαια, στον πέτρινο αέρα,
Έτοιμο χέρι, έτοιμο μάτι, – πως μεγαλώνει
το μπόι, το βήμα και η παλάμη του ανθρώπου;
17 Νοεμβρίου
Βαρειά σιωπή, διάτρητη απ’ τους πυροβολισμούς,
πικρή πολιτεία,
αίμα, φωτιά, η πεσμένη πόρτα, ο καπνός, το ξύδι-
ποιος θα πει : περιμένω απ’ το μέσα μαύρο;
Μικροί σκοινοβάτες με τα μεγάλα παπούτσια
μ’ έναν επίδεσμο φωτιά στο κούτελο
κόκκινο σύρμα, κόκκινο πουλί,
και το μοναχικό σκυλί στ’ αποκλεισμένα προάστια
ενώ χαράζει η χλωμότερη μέρα πίσω
απ’ τα καπνισμένα αγάλματα
κι ακούγεται ακόμη η τελευταία κραυγή διαλυμένη
στις λεωφόρους.
Πάνω απ’ τα τανκς, μέσα στους σκόρπιους πυροβολισμούς
πώς μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε;
Εδώ Πολυτεχνείο – Βασίλης Ρώτας
Εδώ Πολυτεχνείο…
(Βασίλης Ρώτας)
Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ
Πολυτεχνείο! Εδώ καλώ
βοήθεια, πρόφτασε, λαέ,
βοήθεια, πρόφτασε, λαέ,
σκοτώνουν τα παιδιά σου, οϊμέ!
Τα νιάτα που έστησαν εδώ
του Αγώνα τραγικόν χορό
και τραγουδούν τη Λευτεριά,
σου τα σκοτώνουν τα παιδιά.
Της βίας ο δούλος ο μωρός
δουλέμπορος, φονιάς μιαρός,
σκοτώνει, λαέ, τα τέκνα σου,
τ’ αγόρια, τα κορίτσια σου.
Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ
τα νιάτα σέρνουνε χορό.
Της Επιστήμης τα παιδιά
και τραγουδάν τη Λευτεριά.
Εδώ της νιότης ο άξιος νους,
που χτίζει θέατρα, ναούς,
σκεδιάζει ιδέες και μηχανές
και δένει το αύριο με το χτες,
Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ
μέσα στης τέχνης το ιερό
σκοτώνει η βία τα παιδιά
που τραγουδούν τη Λευτεριά.
Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ
γίνεται ανήκουστο κακό!
Της βίας ο δούλος ο μωρός
του Χάρου μαύρος έμπορος,
σφάζει τα τέκνα του λαού.
τη νιότη, την ελπίδα του,
το άνθος του αύριο, τον καρπό
της τέχνης και της γνώσης, ω!
Εδώ Πολυτεχνείου κραυγή
καλούν το Χρέος κι η Τιμή
Λαέ μας, βοήθα τα παιδιά.
Ο αγώνας για τη Λευτεριά.
Φοβάμαι – Μανώλης Αναγνωστάκης
Φοβάμαι τους ανθρώπους που εφτά χρόνια
έκαναν πως δεν είχαν πάρει χαμπάρι
και μια ωραία πρωία –μεσούντος κάποιου Ιουλίου–
βγήκαν στις πλατείες με σημαιάκια κραυγάζοντας
«Δώστε τη χούντα στο λαό».
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που με καταλερωμένη τη φωλιά
πασχίζουν τώρα να βρουν λεκέδες στη δική σου.
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που σου ‘κλειναν την πόρτα
μην τυχόν και τους δώσεις κουπόνια
και τώρα τους βλέπεις στο Πολυτεχνείο
να καταθέτουν γαρίφαλα και να δακρύζουν.
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που γέμιζαν τις ταβέρνες
και τα ‘σπαζαν στα μπουζούκια
κάθε βράδυ
και τώρα τα ξανασπάζουν
όταν τους πιάνει το μεράκι της Φαραντούρη
και έχουν και «απόψεις».
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που άλλαζαν πεζοδρόμιο όταν σε συναντούσαν
και τώρα σε λοιδορούν
γιατί, λέει, δεν βαδίζεις στον ίσιο δρόμο.
Φοβάμαι, φοβάμαι πολλούς ανθρώπους.
Φέτος φοβήθηκα ακόμα περισσότερο.
Στους σκοτωμένους σπουδαστές του Νοεμβρίου – Λένα Παππά
Μάτια κλειδωμένα, χέρια παγωμένα
κείτεται
-δεκοχτώ χρονώ ήτανε δεν ήτανε-
για να έχω εγώ πουλιά-φτερά στα χέρια μου,
και συ στο σπιτάκι σου,
μια γλάστρα με βασιλικό στο πεζουλάκι
και τα παιδιά μας ξένοιαστα να χτίζουνε το μέλλον
Η μάνα του τον περιμένει και δεν έρχεται,
η άνοιξή του παίζει κα δεν τηνε ξέρει πια.
Στις φλέβες του αίμα σταματημένο και πικρό,
γυαλί σπασμένο ο κόσμος, σωριασμένο πάνω του.
Για να έχω εγώ τον άσπρο μου ύπνο
Και συ γαρίφαλο χαμόγελο στο στόμα σου,
για να ‘χουν τα παιδιά μας το δικό τους ήλιο…
Η λευτεριά- Μαίρη Τρανάκα
Η λευτεριά είναι ζωή.
Και είναι η ψυχή του λεύτερου αδέσμευτη
και είναι το πνεύμα του καθάριο και λυτό.
Και είναι σε θέση να
συγκρατεί τον εαυτό του
και όχι να σκύβει δουλικά
στους μισητούς δεσπότες το κεφάλι.
Τη λευτεριά ο άνθρωπος
τη φέρνει μέσα του .
Δε μπαίνει το πνεύμα στη φυλακή.
Δε σαπίζουν οι ιδέες στα σίδερα.
Δεν πιάνεται ο αετός στην αιχμαλωσία,
είναι πάντα λεύτερος,
έτσι γεννιέται κι έτσι πεθαίνει.
Αντί στεφάνου – Κοραλία Θεοτοκά
Ποια απάντηση, ποιος χτύπος στο κοιμισμένο στήθος σου αγόρι
γαζωμένο από τις σύγχρονες μηχανές σε σχήμα χελιδονιού
άγγελε με χλωρή γενειάδα κάτω από τις ερπύστριες
συνείδηση βαμμένη στον τοίχο και στις πέτρες
σώπασες τ’ όνομά σου μες στη βοή της λάσπης
περιστέρι μπροστά στα ηλεκτροφόρα σύρματα
με το σύνθημα της δικαιοσύνης στο χώμα.
Με το τραγούδι χαιρετίζω όσους μοχθούν
για τη ζωή, όχι στο χαμό της
για την τροφή, όχι τη στέρηση της
για τη γνώση, με τη γνώση
ενάντια στις αριθμομηχανές των κρεάτων
ενάντια στον οργασμό της κατανάλωσης ενάντια στις τρομερές λυχνίες της
δισχιλιετηρίδας.
Θα ‘ρθει ένας κόσμος χλόης αγόρι
και θα δουλεύουμε στη μοιρασιά των λουλουδιών
Το αγόρι και η πόρτα – Γιάννης Ρίτσος
Εκεί που έπεσε
είναι μια κόκκινη λίμνη,
ένα κόκκινο δέντρο,
ένα κόκκινο πουλί.
Σηκώθηκε όρθια
η πεσμένη καγκελόπορτα-
χιλιάδες άλογα.
Λαός καβαλίκεψε.
Κομνηνέ! – φωνάξαμε.
Γύρισε και μας κοίταξε
δε φορούσε επίδεσμο
ούτε στεφάνι. Άσπρα άλογα, κόκκινα άλογα
και μαύρα, πιο μαύρα
– καλπασμός, – η ιστορία
Να προφτάσουμε.