Η ευνοούμενη, του Γιώργου Λάνθιμου

Αρχές του 18ου αιώνα. Η Αγγλία βρίσκεται σε πόλεμο με τους Γάλλους. Παρόλα αυτά, οι αγώνες πάπιας και η κατανάλωση ανανά βρίσκονται στο απόγειό τους. Η φιλάσθενη Βασίλισσα Άννα (Ολίβια Κόλμαν) βρίσκεται στον θρόνο και η στενή της φίλη Λαίδη Σάρα (Ρέιτσελ Βάις) κυβερνά τη χώρα στη θέση της, ενώ ταυτόχρονα φροντίζει για την υγεία και το απρόβλεπτο ταπεραμέντο της. Όταν η νέα υπηρέτρια Άμπιγκεϊλ (Έμμα Στόουν) καταφτάνει, η γοητεία της την κάνει αμέσως αγαπητή στη Σάρα. Η Σάρα την παίρνει υπό την προστασία της και η Άμπιγκεϊλ βρίσκει μια ευκαιρία να επιστρέψει στις αριστοκρατικές της ρίζες. Καθώς οι τακτικές του πολέμου καταναλώνουν όλο τον χρόνο της Σάρα, η Άμπιγκεϊλ παίρνει τη θέση της ως η συντροφιά της Βασίλισσας. Η φιλία τους της δίνει την ευκαιρία να κάνει πραγματικότητα τις φιλοδοξίες της και δεν θα αφήσει καμία γυναίκα, καμία πολιτική και κανένα κουνέλι να σταθούν εμπόδιο στον δρόμο της…

Το ιστορικό πλαίσιο

Η πρώτη ταινία εποχής του καταξιωμένου σκηνοθέτη Γιώργου Λάνθιμου βασίζεται στην αληθινή ιστορία της Βασίλισσας Άννα (Ολίβια Κόλμαν), την τελευταία της δυναστείας των Στιούαρτ που, αν και ασθενής, ντροπαλή και υποτιμημένη, στέφθηκε Βασίλισσα τον καιρό που η Μεγάλη Βρετανία έγινε μια παγκόσμια δύναμη. Ως Βασίλισσα θα επέβλεπε έναν πόλεμο με την Γαλλία, τον θεωρητικά πρώτο παγκόσμιο πόλεμο της σύγχρονης εποχής και την ένωση της Αγγλίας με τη Σκωτία που οδήγησε στη δημιουργία του Ηνωμένου Βασιλείου.

Θα ερχόταν επίσης αντιμέτωπη με την εποχή του εθνικού διχασμού, με τα δύο πολιτικά κόμματα των Γουίγκς και Τόρις να ανταγωνίζονται μεταξύ τους έχοντας ως αποτέλεσμα τη γέννηση του δικομματισμού. Οι άνθρωποι που την πλαισίωναν ήθελαν να τραφούν από την εξουσία της και να κερδίσουν την εμπιστοσύνη της και ίσως την καρδιά της.

Μέσα από τη σχέση της Άννα με δύο άλλες γυναίκες – την σύμβουλο και επιστήθια φίλη της Λαίδη Σάρα (Ρέιτσελ Βάις) και την απένταρη ξαδέρφη της Σάρα που μετατρέπεται σε κοινωνικά ανερχόμενη καμαριέρα Άμπιγκεϊλ (Έμμα Στόουν) –  ο Γιώργος Λάνθιμος θίγει διαχρονικά θέματα όπως η αγάπη, ο ανταγωνισμός, η εξουσία και τα συναισθήματα και δημιουργεί ένα ξεχωριστό σύμπαν για την ιστορία του. Το εσωστρεφές περιβάλλον περικλείει τα παιχνίδια εξουσίας, τον πειρασμό και την αποπλάνηση, αφήνοντας έξω την πραγματικότητα του αληθινού κόσμου.

«Η ιστορία είναι για την περιπλοκότητα της αγάπης και το πώς αυτές οι δυσκολίες μπορούν να αλλάξουν εσένα σαν άνθρωπο. Το αποκαλούμε μια κωμική τραγωδία και αυτό είναι», σχολιάζει ο σεναριογράφος Τόνι ΜακΝαμάρα. «Με ενδιέφεραν κυρίως οι τρεις κεντρικοί χαρακτήρες, η εξουσία τους, οι εύθραυστες σχέσεις τους και το πώς οι συμπεριφορές τόσο λίγων ανθρώπων μπορούν να αλλάξουν τον ρου ενός πολέμου και τη μοίρα μιας χώρας. Για εμένα είναι επίσης μια ερωτική ιστορία με κωμικά, δραματικά και σκοτεινά σημεία», αναφέρει ο Γιώργος Λάνθιμος.

Σκηνοθεσία και σενάριο

Η επιλογή του Γιώργου Λάνθιμου ήταν ξεκάθαρη για την παραγωγή της ταινίας. Μετά τα δείγματα που είχε δώσει στον «Κυνόδοντα», στην πρώτη του αγγλόφωνη ταινία «Ο Αστακός» και στη δεύτερη «Ο Θάνατος του Ιερού Ελαφιού», η ομάδα της παραγωγής ήταν σίγουρη ότι θα δώσει μια καινούρια οπτικήσ στο είδος «ταινίες εποχής».

«Το στυλ του Λάνθιμου είναι κομψό, απλό και πολύπλοκο ταυτόχρονα. Είναι ένας αινιγματικός άνθρωπος που έχει το μοναδικό ταλέντο να επικοινωνεί μέσα από τις ταινίες του. Έχει μια υποβόσκουσα μαγεία που όταν βλέπεις κάποια από τις ταινίες του, λίγες μέρες αργότερα προκύπτουν καινούρια ερωτήματα. Μπορεί να γίνει φοβερά προκλητικός με τον καλύτερο τρόπο», σχολιάζει η παραγωγός Σέσι Ντέμπσεϊ.

Ο σεναριογράφος Τόνι ΜακΝαμάρα γοητεύτηκε από την επιθυμία του Λάνθιμου να κάνει κάτι που δεν θα θυμίζει ταινία εποχής. «Ως Αυστραλός εγώ και ως Έλληνας ο Γιώργος δεν μας ενδιέφερε ιδιαίτερα η αγγλική ιστορία αλλά κυρίως αυτές οι τρεις γυναίκες. Νιώσαμε πιο ελεύθεροι να πειραματιστούμε», δηλώνει ο ΜακΝαμάρα ο οποίος, όπως συμπληρώνει, πέρασε πολύ χρόνο με τον Λάνθιμο κάνοντας βόλτες στην Ιταλία τελειοποιώντας το σενάριο και τους διαλόγους.

«Μου αρέσει να μου δίνεται η ελευθερία να αναρωτηθώ πόσες ελευθερίες μπορώ να πάρω. Ήταν μια σπουδαία ευκαιρία να κάνω κάτι που δεν έχω ξανακάνει ποτέ μέχρι τώρα», δηλώνει ο Λάνθιμος με τη σειρά του, ενώ η Ντέμπσεϊ αναφέρει για τους δύο: «Ο Τόνι μοιάζει με τον Γιώργο στη γοητεία, στο γεγονός ότι είναι απρόβλεπτος, αγαπάει το σκοτεινό και το παράδοξο, το μαύρο χιούμορ και μοιράζονται την ίδια καλλιτεχνική πειθαρχία».

Ολίβια Κόλμαν: Βασίλισσα Άννα

Στον ρόλο της Βασίλισσας Άννα είναι η βραβευμένη με Χρυσή Σφαίρα Ολίβια Κόλμαν στη δεύτερη συνεργασία της με τον Γιώργο Λάνθιμο μετά τον «Αστακό». Για την Κόλμαν δεν είναι άγνωστη η αριστοκρατία αφού υποδύεται την Βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ στη σειρά «The Crown». «Πάντα επιλέγω ηθοποιούς σύμφωνα με την παρουσία τους και το τι βλέπει η κάμερα σε αυτούς. Ήξερα ότι ο Ολίβια έπρεπε να είναι η βασίλισσά μας», εξηγεί ο Λάνθιμος. Η Κόλμαν ενσαρκώνει την εύθραυστη και απεγνωσμένη Άννα με έναν μοναδικό τρόπο.

«Δεν την είδα ποτέ ως αξιολύπητη. Θεωρώ ότι έχει φοβερή δύναμη μέσα της και είμαι περήφανη για εκείνη. Υπάρχει τόση θλίψη γύρω της και η ίδια πρέπει να ένιωθε φοβερά μόνη. Ταυτόχρονα έχει μια παιδικότητα και θέλει να παίξει», σχολιάζει η Κόλμαν. Ένα κομμάτι του χαρακτήρα της Άννα είναι οι σεξουαλικές της επιθυμίες και η αλλαγή στα συναισθήματά της προς την Λαίδη Σάρα όταν κλέβει  την προσοχή της η καινούρια αγαπημένη της, Άμπιγκεϊλ.

Ρέιτσελ Βάις: Λαίδη Σάρα

Εκείνη που στηρίζει την Βασίλισσα με περισσότερους από έναν τρόπους, το δεξί της χέρι, είναι η Λαίδη Σάρα Τσόρτσιλ, η πρώτη Δούκισσα του Μάλμποροου. Τον ρόλο ενσαρκώνει η βραβευμένη με Όσκαρ Ρέιτσελ Βάις επίσης στη δεύτερη ταινία της με τον Λάνθιμο μετά τον «Αστακό». Η φιλία των δύο γυναικών ξεκίνησε από τα νεανικά τους χρόνια και συνεχίστηκε με όχι αποκλειστικά φιλικό χαρακτήρα. Όταν η Άννα πήρε το αξίωμα της Βασίλισσας, έδωσε τιμητικές θέσεις εξουσίας στη Σάρα, κάνοντάς την σύμβουλό της στα σημαντικότερα θέματα.

«”Ο Αστακός” είχε ένα εντελώς φανταστικό σύμπαν γύρω του. “Η Ευνοούμενη” έχει σίγουρα ιστορικά στοιχεία αλλά είναι μια ιστορία που τη λέει ο Γιώργος και είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από ό,τι έχω ζήσει μέχρι τώρα. Το σύμπαν που δημιουργεί είναι πάντα μοναδικό. Είναι μια ταινία που έχει την ατμόσφαιρα του Γιώργου και είναι το πιο μαγικό και μυστήριο ταλέντο του. Για εμένα η καλύτερη προετοιμασία για την ταινία ήταν να πάω απόλυτα παραδομένη», σχολιάζει η Ρέιτσελ Βάις.

Έμμα Στόουν: Άμπιγκεϊλ Χιλ

Από τη στιγμή που η Άμπιγκεϊλ πέφτει από την άμαξα μέσα στις λάσπες, αρχίζει να αναταράσσει τις ισορροπίες. Ξεκινάει από τον χώρο της κουζίνας και σταδιακά κερδίζει μια θέση στην κρεβατοκάμαρα της Βασίλισσας. Αν η Σάρα ήταν πάντα κυριαρχική στη Βασίλισσα, η Άμπιγκεϊλ ήταν αυτή που την παρηγορούσε. Στον ρόλο της νέας ευνοούμενης είναι η Έμμα Στόουν. «Εκτιμούσα πάντα την Έμμα και μόλις τη γνώρισα κατάλαβα ότι είναι πολύ έξυπνη και της αρέσει να μπλέκεται σε διαφορετικά πράγματα. Ήταν υπέροχο να τη βλέπω, ήξερα ότι μπορεί να το κάνει αλλά δεν είχε την ευκαιρία μέχρι τώρα», δηλώνει ο Λάνθιμος για τη βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιό.

«Λατρεύω τον τρόπο που αποκαλύπτεται η Άμπιγκεϊλ. Ακούει και παρατηρεί τα πάντα και χρησιμοποιεί τις γνώσεις της προς όφελός της. Εγώ έπρεπε να μάθω να υποκλίνομαι, να πυροβολώ με ένα όπλο του 18^ου αιώνα και να ιππεύω. Ο Γιώργος είναι ένα υπέροχα ευγενικό πλάσμα. Δεν είναι καθόλου τρομακτικός και έχει μοναδικές ιδέες στις οποίες θες να παραδοθείς χωρίς να σκέφτεσαι», αναφέρει η Έμμα Στόουν.

Χρώμα, κάμερα, design

Το βασίλειο και οι κάτοικοι είναι μέρος ενός κόσμου όπου η έντονη χρήση του χρώματος, οι εκφράσεις του προσώπου, οι γωνίες της κάμερας και οι αντιθέσεις είναι εξίσου σημαντικές με τον διάλογο. «Ο τρόπος με τον οποίο θα ήταν οργανωμένο το παλάτι οπτικά ήταν πολύ σημαντικός για τον Λάνθιμο. Του άρεσε η ιδέα να συνδέονται όλα τα δωμάτια μεταξύ τους και η ιδέα ότι η Άμπιγκεϊλ ξεκινάει από κάτω και αρχίζει και ανεβαίνει ορόφους», σχολιάζει ο ΜακΝαμάρα. Το παλάτι είναι χτισμένο το 1611 και πρόκειται για έναν τεράστιο χώρο με μεγάλες σκάλες στον οποίο ο άνθρωπος νιώθει ασήμαντος ή ακόμα και χαμένος. «Είχα από την αρχή την εικόνα μοναχικών ανθρώπων σε τεράστιους χώρους», λέει ο Λάνθιμος.

Ο διευθυντής φωτογραφίας Ρόμπι Ράιαν (Philomena, The Meyerowitz Stories) δούλεψε μαζί με τον Λάνθιμο. Η ταινία είναι γυρισμένη με 35mm φιλμ, η κάμερα του Ράιαν είναι δυναμική και φιλική ταυτόχρονα και τονίζει τους χαρακτήρες με έντονες αντιθέσεις. Τα γυρίσματα έγιναν με φυσικό φως, όπως όλες οι ταινίες του Λάνθιμου, με εξαίρεση κάποιες εξωτερικές νυχτερινές λήψεις που χρειάστηκαν τεχνητό φως. «Αυτό που βλέπετε είναι αυτό που υπήρχε εκείνη τη μέρα και ήθελα να το κάνω μέρος της ταινίας. Όταν είχε ήλιο, έχουμε μια ηλιόλουστη σκηνή, όταν είχε συννεφιά είναι πιο σκοτεινά. Για τις νυχτερινές λήψεις χρησιμοποιήσαμε αποκλειστικά το φως τον κεριών», αναφέρει ο Λάνθιμος.

Οι απρόσμενες γωνίες των λήψεων, ο μοναδικός φωτισμός, η αισθητική, τα σχήματα και οι μορφές δημιουργούν το χαρακτηριστικό στυλ του Γιώργου Λάνθιμου. Τα χρώματα που επικρατούν είναι το χρυσό, το σαμπανιζέ, το κίτρινο και το χρώμα της βελανιδιάς.

Συντελεστές

Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάνθιμος

Ηθοποιοί: Ρέιτσελ Βάις, Ολίβια Κόλμαν, Έμμα Στόουν, Νίκολας Χουλτ, Τζο Άλγουιν, Μαρκ Γκάτις, Τζέιμς Σμιθ