Η Γαλλοφωνία στη 15η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Πριν από δέκα χρόνια, η Γαλλία ήταν η τιμώμενη χώρα της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, ενώ, φέτος κατά την 15η διοργάνωση της ΔΕΒΘ τιμάται η Γαλλοφωνία. Από τις 3 έως τις 6 Μαΐου, θα αποτίσουμε φόρο τιμής στη γαλλική γλώσσα αλλά και στον πλούτο και την ποικιλομορφία  γαλλόφωνων λογοτεχνιών. Σ’ αυτό το ραντεβού με τη γαλλοφωνία είναι ευκαιρία να αναδειχθούν παλιοί και βαθείς δεσμοί της γαλλικής γλώσσας με την Ελλάδα, μέλος του Διεθνούς Οργανισμού της Γαλλοφωνίας. – Philippe Ray, Γενικός Πρόξενος της Γαλλίας και Διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης

Γαλλοφωνία, είπατε;

Με τον όρο Γαλλοφωνία – με Γ κεφαλαίο- εννοούμε τον θεσμικό χώρο που ξεκίνησε το 1970 με τη δημιουργία του «Οργανισμού Πολιτιστικής και Τεχνικής Συνεργασίας» μετά την υπογραφή της σύμβασης της Νιαμέυ και ορίζει πλέον τον σημερινό Διεθνή Οργανισμό της Γαλλοφωνίας (OIF). Γραμμένος με γ μικρό παραπέμπει στις πολιτιστικές, γλωσσικές και λογοτεχνικές πτυχές της κοινότητας των γαλλόφωνων ομιλητών.

Λίγα λόγια για τη γαλλόφωνη λογοτεχνία

Ο πλούτος, η ποικιλομορφία και η εξωστρέφεια αποτελούν τα τρία θεμελιώδη γνωρίσματα των γαλλόφωνων λογοτεχνιών. Οι λογοτεχνίες αυτές αναπτύσσονται στους ορίζοντες και των πέντε ηπείρων, συγκροτούν λογοτεχνικό μωσαϊκό  το οποίο είναι προϊόν ποικίλων πολιτισμικών καταβολών, διαφορετικών κοινωνικοπολιτικών και οικονομικών συνθηκών και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την εμφάνιση μιας νέας τάσης που, το 2007, αποδόθηκε με τον όρο «Λογοτεχνία του Κόσμου, στη γαλλική γλώσσα».

Ο όρος Γαλλοφωνία προτάθηκε το 1880 από τον Γάλλο γεωγράφο Ονεζίμ Ρεκλύ στην προσπάθειά του να περιγράψει τη γλωσσική και πολιτισμική κοινότητα που συγκροτούσε η Γαλλία με τις αποικίες της. Έκτοτε, ο όρος δεν χρησιμοποιήθηκε στη Γαλλία μέχρι το 1962 όταν,  ο Λεοπόλντ Σεντάρ Σενγκόρ, διανοούμενος και υποστηρικτής της «πολιτισμικής επιμειξίας», διακήρυξε το όραμά του για τη γαλλοφωνία, ορίζοντάς την ως την πνευματική οντότητα, που διαρκώς ανανεώνεται και αποτελεί ανεξάντλητη κινητήρια δύναμη που εμπνέει και διαφωτίζει τους λαούς. Σταδιακά,δημιουργούνται οι θεσμικοί φορείς της Γαλλοφωνίας (Οργανισμοί και Σύλλογοι), οι γαλλόφωνοι συγγραφείς γίνονται γνωστοί, η Γαλλία θεσπίζει μετα-αποικιοκρατικές σπουδές και βραβεύει πολλούς γαλλόφωνους συγγραφείς μη καταγόμενους από  τη μητροπολιτική Γαλλία.

Με την πάροδο του χρόνου, αναδεικνύεται ο λεπτός διαχωρισμός μεταξύ του όρου «γαλλόφωνη λογοτεχνία» και «γαλλόφωνες λογοτεχνίες» (στον ενικό αριθμό, ο όρος δηλώνει το σύνολο των έργων στη γαλλική γλώσσα ενώ, στον πληθυντικό αριθμό, δηλώνει τα λογοτεχνικά έργα που είναι γραμμένα στη γαλλική γλώσσα αλλά προέρχονται από περιοχές εκτός μητροπολιτικής Γαλλίας).  Τα τελευταία, ακολουθούν αυτόνομη πορεία σε σχέση με τη γαλλική λογοτεχνία, η οποία, παραδοσιακά, συνδεόταν άμεσα με τη γαλλική εθνική συνείδηση-ταυτότητα παρά το γεγονός ότι, χωρίς να το συνειδητοποιεί, ανέκαθεν συμπεριελάμβανε στον κορμό της οποιονδήποτε συγγραφέα χρησιμοποιούσε ως γλώσσα έκφρασης τη γαλλική.

Επειδή οι δύο προαναφερθέντες όροι, ακόμη και σήμερα, προκαλούν σύγχυση στους συγγραφείς, γίνονται προσπάθειες επαναπροσδιορισμού τους υπό το πρίσμα νέων θεωριών. Για την περιγραφή των λογοτεχνικών αναζητήσεων μέσα στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, εισάγονται ποικίλοι νέοι όροι, όπως «μετα αποικιοκρατική», «μεταναστευτική», «αναδυόμενη», «περιφερειακή» λογοτεχνία, «Λογοτεχνία του Κόσμου στη γαλλική γλώσσα».

Ο Μαροκινός συγγραφέας Ταχάρ Μπεν Ζελούν (Tahar Ben Jelloun),  αναφερόμενος στη γαλλική γλώσσα δηλώνει: Είναι μία χώρα χωρίς σύνορα, χωρίς αστυνομία, χωρίς κράτος, χωρίς φυλακές. Η γλώσσα δεν ανήκει ιδιαιτέρως σε κανέναν. Βρίσκεται  εκεί, διαθέσιμη, εύπλαστη, ζωντανή, αδυσώπητη, θαυμάσια και πάντα γεμάτη μυστήρια.

Υπάρχουν τόσα είδη γαλλοφωνίας όσες οι θεωρίες και οπτικές προσέγγισής της. Και πέραν των θεωριών αυτών, σύμφωνα με τον Robert Jouanny, ο κάθε συγγραφέας διαμορφώνει, για ποικίλους λόγους, την προσωπική του σχέση με τη γραφή και τη γαλλική γλώσσα. Για κάποιους συγγραφείς η γαλλοφωνία είναι νηφάλια ενώ για άλλους, είναι άγρια ή εποικοδομητική ή άκρως πολιτική. Ο γαλλόφωνος συγγραφέας συνειδητοποιεί ότι εισχωρεί στη λογοτεχνία ως διαρρήκτης. Δεν γνωρίζει απαραίτητα τους ακριβείς λόγους συγγραφής στη γαλλική γλώσσα. Τους συνειδητοποιεί στην πορεία, αναρωτιέται για τη λειτουργία της γραφής, και αναζητά λέξεις σε μία γλώσσα που δεν του ανήκει.

Λόγω της άνθησης των γαλλόφωνων λογοτεχνιών, η μητροπολιτική Γαλλία συνειδητοποίησε ότι η γαλλική γλώσσα είναι διαδεδομένη σε όλες τις ηπείρους, δέχεται επιρροές και εμπλουτίζεται συνεχώς με νέα γλωσσικά στοιχεία, εκφράσεις και ιδιωματισμούς.

Η γαλλική λογοτεχνία διευρύνεται με νέες προσλαμβάνουσες και ιδέες. Οι Γάλλοι διαπιστώνουν πως η γαλλική γλώσσα δεν αποτελεί, πλέον, αποκλειστικό τους προνόμιο και αφουγκράζονται τις γαλλόφωνες αναζητήσεις που έρχονται από «αλλού» διεκδικώντας τη διαφορετικότητά τους.

Προσκεκλημένοι συγγραφείς

Kaouther ADIMI
Άννα ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ
Metin ARDITI
Marion BILLET
Barbara CASSIN
Κατερίνα ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ
Caryl FÉREY
Olivier GUEZ
Thomas GUNZIG
Leslie KAPLAN
Γιάννης ΚΙΟΥΡΤΣΑΚΗΣ
Françoise KLELTZ-DRAPEAU
Philippe LE CHERMEIER
Yamen MANAÏ
Φίλιππος ΜΑΝΔΗΛΑΡΑΣ
Dominique MANOTTI
Laure MARCHAND
Daniel MAXIMIN
Anna MOÏ
Gilles ORTLIEB
Παναγιώτης ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
Michel PIQUEMAL
Jean-Bernard POUY
Georges PREVELAKIS
Nathalie QUINTANE
Claude RIZZO
François SOULAGES
Δημήτρης ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ
Brina SVIT
Sami TCHAK
Frédéric WORMS

Τρεις από τους προσκεκλημένους μας συγγραφείς έχουν προσκληθεί από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου της Γαλλίας (CNL) και από το βιβλιοπωλείο Le livre ouvert.

Θεματικές της επικαιρότητας

Συζητώντας για τη γαλλοφωνία

Μυθιστοριογράφοι, δοκιμιογράφοι, ακαδημαϊκοί, εικονογράφοι, σεναριογράφοι και εκδότες, δεσμεύτηκαν να αναδείξουν τα χρώματα των γαλλόφωνων λογοτεχνιών, να θέσουν το ζήτημα της γλώσσας και των συνόρων της γαλλοφωνίας. Μια σειρά συζητήσεων θα ασχοληθεί με θέματα σχετικά με την λογοτεχνική γαλλοφωνία.

Διαλέξεις

Φιλόσοφοι, γεωγράφοι, κοινωνιολόγοι, ψυχαναλυτές και ιστορικοί θα καλύψουν θέματα εγγενώς συνδεδεμένα με τη γαλλοφωνία και την Ελλάδα, ανά δύο, ένας Γάλλος και ένας Έλληνας ειδικός επί του θέματος.

Παρουσίαση βιβλίου: από τον συγγραφέα στον μεταφραστή

Συγγραφείς θα παρουσιάσουν το  πρόσφατα μεταφρασμένο έργο τους στην Ελλάδα ταυτόχρονα με τον Έλληνα μεταφραστή τους.

Οι σημαντικές συζητήσεις

Η δημοκρατία, ένα από τα κύρια θέματα της 15ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, θα προσεγγιστεί μέσω δύο επίκαιρων οπτικών: των γεγονότων του Μάη του ΄68 μέσα από το βλέμμα των Ελλήνων και των Γάλλων και της θεσμικής Γαλλοφωνίας στην Ελλάδα.

Διάλογος μεταξύ συγγραφέων της Μεσογείου

Δύο συγγραφείς που προέρχονται από διαφορετικές περιοχές της Μεσογείου εξερευνούν από κοινού τις ιδιαιτερότητες  του μεσογειακού χώρου που μοιράζονται.

Εκδηλώσεις για νέους και παιδιά

Τρεις συναντήσεις στα ελληνικά και στα γαλλικά, αφιερωμένες στις νεαρές ηλικίες θα πραγματοποιηθούν στο χώρο συνεδριάσεων του Περιπτέρου της Γαλλοφωνίας. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται πρωτότυπα εργαστήρια, ιστορίες με πριγκίπισσες και μύηση στη φιλοσοφία!

Οι συγγραφείς υπογράφουν τα βιβλία τους

Ελάτε να σας υπογράψει το βιβλίο ο αγαπημένος σας συγγραφέας μετά την παρουσίασή του στο χώρο των διαλέξεων. Εξερευνήστε την συλλογή βιβλίων ανά συγγραφέα στο σταντ του γαλλικού βιβλιοπωλείου.

Μουσικές μπαλάντες από τα λιμάνια της Μεσογείου

Το ελληνογαλλικό  ντουέτο, Κυβέλη Καστοριάδη τραγούδι και Στέφανος Τσάπης πιάνο, θα εγκαινιάσουν τη 15η διοργάνωση της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης.

Καλλιτεχνική περφόρμανς

Οι γαλλόφωνοι πρόσφυγες από τον καταυλισμό  της Βόλβης θα παρουσιάσουν δράσεις καλλιτεχνικής γαλλοφωνίας. Απαγγελίες ποιημάτων, ζωντανό δρώμενο ζωγραφικής και συναυλία Γκόσπελ – Ρούμπα, θα δώσουν το ρυθμό το Σάββατο 5 Μαΐου στο Περίπτερο της Γαλλοφωνίας και στην είσοδο του Περιπτέρου 13.

Θεατρικός περίπατος

Ελάτε να συναντήσετε, κατά τη διάρκεια των τεσσάρων αυτών ημερών, ηθοποιούς του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας οι οποίοι θα απαγγείλουν αποσπάσματα από πεζά του Γκιγιώμ Απολλιναίρ και θα παρουσιάσουν σύντομες σκηνές γαλλικών θεατρικών έργων, σε διάφορους χώρους των Περιπτέρων της Έκθεσης.

Το ελληνικό παραμύθι στα γαλλικά

Οι αφηγητές του Συλλόγου Action Art διηγούνται τα πιο όμορφα ελληνικά παραμύθια μεταφρασμένα στα γαλλικά.

Στιγμές γευστικής απόλαυσης

Το Σάββατο 5 και την Κυριακή 6 Μαΐου θα γευτείτε ιδιαίτερα εδέσματα από γαλλόφωνες χώρες, μαγειρεμένα από τον Σεφ μάγειρα της Πρεσβείας της Γαλλίας στην Ελλάδα, Jean-Marie Hauffmann, στο Περίπτερο της Γαλλοφωνίας.

Προβολή ταινιών: Από το βιβλίο στη μεγάλη οθόνη

Η Γαλλοφωνία αφορά και τον κινηματογράφο! Ελάτε να ανακαλύψετε την Πέμπτη 3 και την Παρασκευή 4 Μαΐου δύο ταινίες βασισμένες σε βιβλία σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

ΟΙ ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ

Ο Καναδάς, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ρουμανία και η Ελβετία θα συναντηθούν γύρω από μία πρωτότυπη αρχιτεκτονική κατασκευή με σκοπό να συζητήσουν με το ελληνικό κοινό, που επιθυμεί να  γνωρίσει και να ανακαλύψει τις πολιτισμικές και τουριστικές ιδιαιτερότητες αυτών των γαλλόφωνων χωρών.

Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΝΙΚΑΙΑΣ

Το Περίπτερο της γαλλοφωνίας θα φιλοξενήσει δύο εκπροσώπους της πόλης της Νίκαιας στο πλαίσιο της αδελφοποίησης με τη Θεσσαλονίκη. Η Έκθεση Βιβλίου είναι ευκαιρία για να αναβιώσει αυτή η μακρόχρονη φιλία. Για το σκοπό αυτό, το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης οργανώνει ανταλλαγή συγγραφέων: η πόλη της Θεσσαλονίκης φιλοξενεί τον συγγραφέα Nicolas Claude Rizzo και η Νίκαια θα καλωσορίσει στην ετήσια Έκθεση του Βιβλίου της, στις αρχές Ιουνίου, τον συγγραφέα Δημήτρη Στεφανάκη.

Η πόλη της Νίκαιας έχει στενούς δεσμούς με την Ελλάδα και προσφέρει μια διαδραστική περιήγηση στη Βίλα Κέρυλο. Βρίσκεται στη Γαλλική Ριβιέρα και χτίστηκε ως φόρος τιμής στον ελληνικό πολιτισμό. Αυτό το αρχιτεκτονικό έργο είναι μια πρωτότυπη ανακατασκευή της κατοικίας της αρχαίας Ελλάδα, που χτίστηκε με πρωτοβουλία του Θεόδωρου Reinach, αρχαιολόγου και Γάλλου πολιτικού, γοητευμένου από τον ελληνικό πολιτισμό.

Το περίπτερο της Γαλλοφωνίας

ΟΙ ΕΚΔΟΤΕΣ

Το Διεθνές Γραφείο Γαλλικών Εκδόσεων (BIEF)

44 γαλλικοί εκδοτικοί οίκοι, οι οποίοι θα εκπροσωπούνται από το Διεθνές Γραφείο Γαλλικών Εκδόσεων θα συμμετάσχουν στη 15η ΔΕΒΘ για να συναντηθούν με το κοινό και Έλληνες επαγγελματίας, να ανταλλάξουν απόψεις και να συζητήσουν για τη γαλλόφωνη λογοτεχνία στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την Ευρώπη!

Οι εκδόσεις Δεσμός

Η γαλλοφωνία στην Ελλάδα και η Ελλάδα στη Γαλλία! Με την μακρά τους παρουσία στο Παρίσι, οι εκδόσεις Δεσμός ενσαρκώνουν αυτό τον βαθύ δεσμό που ενώνει τη Γαλλία  με την γαλλοφωνία στην Ελλάδα.

Λίγα λόγια για τις εκδόσεις, το ελληνικό βιβλιοπωλείο και τη γκαλερί «Δεσμός»

Από το 1983, ο «Δεσμός» αγκυροβόλησε στο Παρίσι. Ο Desmos, που σημαίνει «σύνδεσμος», ήταν αρχικά ένα μικρό βιβλιοπωλείο. Ό,τι έχει γραφτεί και αφορά την Ελλάδα βρίσκεται στα ράφια του και οι Έλληνες από το Παρίσι και φιλέλληνες βρίσκονται συχνά «εντός των τειχών» του για να δουν μια έκθεση, να παρακολουθήσουν μια ανάγνωση βιβλίου, να συναντήσουν έναν συγγραφέα. Από το 1996, ο «Δεσμός», επιστρέφοντας σε μια παλιά παράδοση, ξεκίνησε εκδοτική δραστηριότητα. Στους περίπου 30 τίτλους που έχουν ήδη εκδοθεί, από το φθινόπωρο του 1999, προστέθηκε με αποφασιστικότητα το γαλλόφωνο περιοδικό Desmos / LeLien. Έτσι, ο «Δεσμός» εμπλουτίστηκε από ένα νέο τόπο συνάντησης ο οποίος, με την πάροδο των χρόνων, διατηρεί πολλούς πιστούς αναγνώστες.

Οι εκδόσεις Hachette FLE

Η Hachette FLE και η Εκπαιδευτική Σύμβουλος, Ανθή Γιαννοπούλου, θα είναι παρούσες στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου όπου θα ενημερώνει τους καθηγητές των γαλλικών σχετικά με τις νέες  εκδόσεις των Γαλλικών ως Ξένη Γλώσσα για όλες τις ηλικίες: από το νηπιαγωγείο έως τους ενήλικες, τα βοηθήματα DELF και τις γραμματικές αλλά και τα βιβλία ανάγνωσης που ενδιαφέρουν πολύ και τους γονείς και τα παιδιά. Επίσης, θα είμαστε εκεί για να εξηγήσουμε πώς χρησιμοποιούμε την τεχνολογία στην τάξη αλλά και κάθε μαθητής στο σπίτι του.

Οι εκδόσεις Brepols

Oι εκδόσεις Brepols είναι διεθνείς ακαδημαϊκές εκδόσεις έντυπων και ηλεκτρονικών έργων στον χώρο των ανθρωπιστικών σπουδών. Οι δημοσιεύσεις τους συμπεριλαμβάνουν εκδόσεις ιστορικών κειμένων και ακαδημαϊκές μελέτες στους κλάδους της Ιστορίας, της Λογοτεχνίας, της Θεολογίας, της Φιλοσοφίας, της Ιστορίας της Τέχνης και της Αρχαιολογίας.

Το βιβλιοπωλείο «LE LIVRE OUVERT»

Από την ευρεία επιλογή τίτλων, μπορείτε να προμηθευτείτε τα έργα των προσκεκλημένων γαλλόφωνων συγγραφέων της ΔΕΒΘ. Οι συγγραφείς μπορούν να σας τα υπογράψουν στο σταντ του γαλλικού βιβλιοπωλείου!

Το «Le Livre Ouvert » της Θεσσαλονίκης εγκαταστάθηκε στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης τον Σεπτέμβριο του 2017. Το βιβλιοπωλείο διαθέτει όλους τους νέους τίτλους βιβλίων λογοτεχνίας, κλασσικά έργα, βιβλία για παιδιά, κόμικ, αστυνομικά μυθιστορήματα μεγάλη ποικιλία βιβλίων εκμάθησης της γαλλικής και σταντ γαλλικού τύπου που ανανεώνεται καθημερινά.

ΕΚΘΕΣΗ: «Μηχανή Ανάγνωσης»: τα ψηφιακά βιβλία

Νέες διαδραστικές και καινοτόμες εμπειρίες ανάγνωσης προσφέρονται στους επισκέπτες γύρω από μια επιλογή γαλλικών έργων!

Η ψηφιακή τεχνολογία καταργεί τα σύνορα ανάμεσα στις επιστήμες και αναθεωρεί τη σχέση μεταξύ συγγραφέα και αναγνώστη. Αυτά τα νέα μονοπάτια αφήγησης και ανάγνωσης μας δίνουν την ευκαιρία να εξερευνήσουμε τις νέες προοπτικές λογοτεχνικής δημιουργίας και μεταβάλλουν τη σχέση μας με το βιβλίο, το χαρτί και τις ψηφιακές «μηχανές». Η Γαλλία ξεχωρίζει στη διεθνή σκηνή με τον δημιουργικό δυναμισμό της και την ποιότητα των παραγωγών της. Οι γάλλοι συγγραφείς, εκδότες, παραγωγοί και δημιουργοί αγκαλιάζουν τις νέες τεχνολογίες και εργάζονται για την παραγωγή έργων  νέων μορφών. Μέσα από την έκθεση «Μηχανή ανάγνωσης», το Γαλλικό Ινστιτούτο προτείνει τη γνωριμία με μια επιλογή έργων που απεικονίζουν αυτές τις νέες εμπειρίες ανάγνωσης και που αποτελούν τον πλούτο και την μοναδικότητα της γαλλικής δημιουργίας.

Ελάτε να ταξιδέψετε στον εικονικό κόσμου του έργου SENS του Γάλλου εικονογράφου Mathieu Marc-Antoine με γυαλιά εικονικής πραγματικότητας.

Ραντεβού το Σάββατο 11:00-22:00 και την Κυριακή από τις 11:00 έως τις 18:00 στο σταντ της Γαλλοφωνίας!

Σε συνεργασία με τον χώρο VIRTUAL REALITY

Το αναλυτικό πρόγραμμα της 15ης ΔΕΒΘ για τη Γαλλοφωνία μπορείτε να το δείτε εδώ: Πρόγραμμα εκδηλώσεων για την Γαλλοφωνία στη 15η ΔΕΒΘ

Διαβάστε επίσης:

Αφιερωμένη στη Δημοκρατία η 15η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης