«Τούτο το σύντομο δοκίμιο γεννήθηκε από την τραγική συγκυρία του πολέμου στη Γάζα και από τις άγριες αντιπαραθέσεις που ακολούθησαν. Η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 έγινε αντικείμενο, παντού σχεδόν, μιας απαραίτητης και κατανοητής καταδίκης. Η καταστροφική και φονική μανία που εξαπόλυσε το Ισραήλ τους επόμενους μήνες, απεναντίας, προκάλεσε πολύ πιο διφορούμενες αντιδράσεις, αποστασιοποιήσεις αμήχανες αλλά πάντα επιεικείς και συνήθως συγκαταβατικές». […]
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, στο μέλλον, η Γάζα θα βρει τους ιστορικούς της. Για την ώρα, μπορούμε μόνο να στοχαστούμε γύρω από τις δημόσιες χρήσεις του παρελθόντος που τη συνοδεύουν, γύρω από τη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει η ιστορία όταν εξετάζουμε το παρόν και τις εργαλειοποιήσεις, συχνά συζητήσιμες και κάποτε ποταπές, των οποίων γίνεται αντικείμενο. Με αυτά ασχολείται τούτο το μικρό μου δοκίμιο. Η δική μου σκοπιά ξεφεύγει από την ομοφωνία της «χορωδίας», με την έννοια ότι δεν συμπίπτει με τα αξιώματα αυτού του μικρού μέρους του κόσμου που ονομάζουμε Δύση, η οποία ισχυρίζεται ότι κατέχει το μονοπώλιο, όχι μόνο της εξουσίας αλλά και της ηθικής. Απέναντι σ’ αυτή τη συναινετική χορωδία, το κείμενό μου θα ήθελε να αποτελεί «αντίστιξη», να αποδεχτεί δηλαδή την πρόσκληση που είχε απευθύνει, πριν χρόνια, στους διανοούμενους ο Έντουαρντ Σαΐντ, που θλιβόταν επειδή οι φωνές τους ακούγονταν όλο και λιγότερο, πνιγμένες από το μιντιακό βουητό. Αν όμως δοκιμάζαμε να αλλάξουμε σημείο παρατήρησης και να έρθουμε στη θέση εκείνων που υφίστανται αυτόν τον πόλεμο, οι εκτός χορωδίας φωνές λένε πολύ προφανή πράγματα».
«Το διακύβευμα σήμερα δεν είναι η ύπαρξη του Ισραήλ αλλά η επιβίωση του παλαιστινιακού λαού. Αν ο πόλεμος στη Γάζα καταλήξει σε μια δεύτερη Νάκμπα, η νομιμότητα του Ισραήλ θα μπει οριστικά σε κίνδυνο. Στην περίπτωση αυτή, ούτε τα αμερικάνικα όπλα, ούτε τα δυτικά μίντια, ούτε η γερμανική κρατική λογική, ούτε η διαστρεβλωμένη και εξευτελισμένη μνήμη της Σοά θα μπορέσουν να το λυτρώσουν».
Σε μετάφραση του Νίκου Κούρκουλου, σπουδαίου διανοούμενου και φίλου που χάσαμε πολύ πρόσφατα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Έντσο Τραβέρσο – Πληροφορίες για τον συγγραφέα
Ο Έντσο Τραβέρσο (Enzo Traverso) γεννήθηκε στο Γκάβι (Πιεμόντε) το 1957. Σπούδασε ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Γένοβας και ολοκλήρωσε το διδακτορικό του το 1989 στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, κάτω από την εποπτεία του Michael Lowy. Αφού δίδαξε, για πολλά χρόνια, στο Πανεπιστήμιο της Πικαρδίας «Jules Verne», στην Αμιέν, είναι σήμερα καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης. Παρεμβαίνει συχνά, με άρθρα του, στις ιστορικές και πολιτικές διαμάχες του καιρού μας. Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει, από τις εκδόσεις μας, τα βιβλία του Διά πυρός και σιδήρου: Περί του ευρωπαϊκού εμφυλίου πολέμου, 1914-1945 (2013), Οι ρίζες της ναζιστικής βίας: Μια ευρωπαϊκή γενεαλογία (2013), Τι απέγιναν οι διανοούμενοι; (2014) και Η ιστορία ως πεδίο μάχης: Ερμηνεύοντας τις βιαιότητες του 20ού αιώνα (2016). Άλλα σημαντικά έργα του: Les marxistes et la question juive. Histoire d’un debat 1843-1943 (με πρόλογο του Pierre Vidal-Naquet, 1990), Les Juifs et l’Allemagne. De la «symbiose judeo-allemande» ala memoire d’Auschwitz (1992), Le passe, modes d’emploi. Histoire, memoire, politique (2005), La fin de la modernite juive. Histoire d’un tournant conservateur (2013), ενώ πολύ πρόσφατα (Φεβρ. 2017) κυκλοφόρησε το Les nouveaux visages du fascisme (στη σειρά των συζητήσεων με τον Regis Meyran). Έχει επιμεληθεί, μεταξύ άλλων, την έκδοση του τόμου Le totalitarisme. Le XXe siecle en debat (2001).