Το έργο γράφτηκε στη Ζάκυνθο, με αφορμή τα αισθήματα που κατέκλυσαν τον Σολωμό, όταν είδε γυναίκες από το πολιορκημένο Μεσολόγγι να αντιμετωπίζουν κατάμουτρα τη λεκτική βία και την ταπείνωση από μια δύσμορφη, εμπαθή Γυναίκα του νησιού, επειδή ζητούσαν τρόφιμα για τους έγκλειστους άνδρες τους, γεγονός που προκάλεσε αρχικά τρόμο στον Ποιητή, που δεν μπόρεσε να υπερασπισθεί επί τόπου αυτές τις Μεσολογγίτισσες.
Μ’ αυτό το έργο του όμως ανίχνευσε το αίσθημα του φόβου για το «κακό» και φέρνοντας στο φως τις αιτίες του, μας άφησε μια διαχρονική παρακαταθήκη ανθρωπισμού και αυτογνωσίας.
Το πνεύμα του έργου
Το έργο αυτό του Σολωμού είναι κυριολεκτικά ο αντίποδας σε όλο τ’ άλλο του έργο, όπου αναπλάθει ποιητικά αυτό που παρατηρεί και νοιώθει για τους άλλους.
Με τη «Γυναίκα της Ζάκυθος*» είναι η πρώτη φορά που στρέφει την προσοχή του αποκλειστικά στον ίδιο του τον εαυτό, για να καταλάβει τι είναι αυτό που τον φοβίζει. Έτσι καταφέρνει να μας κάνει κι εμάς να νοιώσουμε πως το «κακό» δεν είναι αυτό που βλέπουμε κι ακούμε εξωτερικά και το ονομάζουμε «κακό», αλλά είναι αποκλειστικά και μόνο ο τρόπος που το διαχειριζόμαστε.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ποιητική Αδεία λοιπόν, δανείζεται το προσωπείο του Αγίου Διονυσίου – που ήταν ιστορικό πρόσωπο κι έζησε ως ιερομόναχος έως τα 172 του χρόνια σ’ ένα μοναστήρι της Ζακύνθου – για να κοιτάξει μέσα απ’ τα μάτια ενός Αγίου το «κακό» που εδώ ταυτίζεται μ’ αυτήν την δύσμορφη και βάναυση Γυναίκα που είδε ν’ αποδιώχνει εξευτελιστικά τις πρόσφυγες γυναίκες του Μεσολογγιού.
Το ότι μπορεί να δει μέσα απ’ τα μάτια ενός Αγίου, απελευθερώνει τον ποιητή Σολωμό και τον μεταφέρει σαν πνεύμα, να βλέπει τις τελευταίες στιγμές αυτής της Γυναίκας, λίγο πριν κρεμαστεί η ίδια μ’ ένα ζωνάρι δίνοντας τέλος στη ζωή της. Μέσα σ’ αυτόν τον λίγο χρόνο διαπιστώνει, πως η Γυναίκα που όλοι φοβούνταν, όχι μόνο δεν είχε καμιά τέτοια δύναμη, αλλά απεναντίας ζούσε η ίδια μέσα στον φόβο, διαπίστωση που τον κάνει να την σπλαχνισθεί και να παρακαλά για τη σωτηρία της.
Κατά προέκταση υποβάλει την ιδέα πως το «κακό» δεν είναι ο προφανής εχθρός, όπως οι Τούρκοι που πολιορκούνε το Μεσολόγγι κι είναι ένα δεδομένο που μπορεί κανείς να το υπολογίσει ψύχραιμα και να το αντιμετωπίσει με τη δική του βούληση κι απόφαση,, όπως κι έγινε άλλωστε με τιμή και ελευθερία και καταγράφηκε η Έξοδος τους στην παγκόσμια ιστορία ως νικηφόρο πνευματικό γεγονός.
Άρα το πραγματικό «κακό» είναι η κατάληψη του μυαλού μας από τον φόβο, ένα συναίσθημα ανωριμότητας κι ανευθυνότητας, που δημιουργεί σύγχυση κι απουσία δημιουργικής σκέψης και δράσης, και που ποτέ δεν πρέπει να το αφήσουμε να γίνει η αιτία να χάσουμε την δύναμη του Λόγου της Αλήθειας, το μόνο ανίκητο όπλο που μας θωρακίζει από τον οποιονδήποτε πραγματικό ή φαντασιακό μας εχθρό. – Δήμος Αβδελιώδης
*Το κείμενο της παράστασης είναι ειλημμένο κυρίως από την εκδοτική του παρουσίαση του καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Δημήτρη Δημηρούλη.
Συντελεστές
Διδασκαλία Ερμηνείας, Δραματουργία–Σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης
Μουσική Σύνθεση: Βαγγέλης Γιαννάκης
Σχεδιασμός Ενδύματος, Μακέτες: Αριστείδης Πατσόγλου
Φωτογραφίες: Φοίβος Αβδελιώδης
Ερμηνεύει η Κατερίνα Γκατζόγια
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Θεάτρου Κινηματογράφου anagnorisis
Διάρκεια παράστασης: 65 λεπτά