Λέγεται πως η Φρίντα Κάλο αστειευόταν κάθε φορά που έβλεπε τον γιατρό της: «Γιατρέ μου, αν με αφήσεις να πιω αυτή την τεκίλα, υπόσχομαι πως δεν θα πιω στην κηδεία μου». Και οι φορές που την είχαν επισκεφτεί γιατροί ήταν μοιραία πολλές.
Χτυπημένη σε πολύ μικρή ηλικία από τη νόσο της πολιομυελίτιδας, η Φρίντα ήταν κατά μεγάλα χρονικά διαστήματα καθηλωμένη στο κρεβάτι της. Όταν την ξεπέρασε, της είχε ήδη δημιουργήσει κουσούρι στο δεξί της πόδι. Πολλές φόρες οι συμμαθητές της την κορόιδευαν και την φώναζαν «κουτσοφρίντα». Εκείνη φόραγε μακριά πολύχρωμα φουστάνια για να κρύβει το πρόβλημά της, τα οποία στην συνέχεια καθιερώθηκαν, αποτελώντας σύμβολο της. Ο γερμανικής καταγωγής φωτογράφος και προοδευτικός -για την εποχή του- πατέρας της την ενθάρρυνε να μην το βάζει κάτω και τελικά η Φρίντα κατάφερα να γίνει δεκτή στην σχολή ζωγραφικής Escola Preparatoria, αποτελώντας τη μία από τις 35 κοπέλες που φοιτούσαν εκεί.
Στα 18 της χρόνια πέφτει θύμα ενός αυτοκινητιστικού δυστυχήματος, το οποίο της προκάλεσε πολλαπλά τραύματα στην σπονδυλική στήλη και στη λεκάνη. Το ατύχημα επηρέασε καθοριστικά τη μετέπειτα ζωή της, αφού της αφαίρεσε το δικαίωμα της μητρότητας, την μύησε στον κόσμο της ζωγραφικής και της προκάλεσε φριχτούς πόνους. Πόνους, που τελικά θα παρέμεναν και θα την βασάνιζαν για πάντα. Η Φρίντα, μετά το συμβάν, αναγκάστηκε να μείνει ακινητοποιημένη στο κρεβάτι, έχοντας μια ανιαρή καθημερινότητα. Για να απασχολείται άρχισε να ζωγραφίζει τον εαυτό της, βάζοντας ένα καθρέπτη στο ταβάνι.
Κάπως έτσι, οι φρικτοί πόνοι από τις πολλαπλές χειρουργικές επεμβάσεις που πραγματοποίησε (πάνω από 30) μετουσιώθηκαν σε αριστουργηματικούς πίνακες! Ένας από αυτούς αποτελεί και το «Πληγωμένο ελάφι».
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Πληγωμένο ελάφι
Ο πίνακας «Πληγωμένο Ελάφι» είχε ιδιαίτερη σημασία για την Φρίντα Κάλο, καθώς δημιουργήθηκε μετά από μία αποτυχημένη επέμβαση στην σπονδυλική της στήλη, το 1946. Η Φρίντα πραγματοποίησε την επέμβαση με σκοπό να απαλλαχθεί από τους ανυπόφορους πόνους στη μέση της. Το χειρουργείο απέτυχε, αφήνοντας την Φρίντα σε πλήρη απογοήτευση, αλλά και κλινήρη σχεδόν για έναν χρόνο. Ο πίνακας αποτελεί την προσωπική της κάθαρση από τον ψυχολογικό και σωματικό πόνο, που νιώθει.
Η Κάλο ζωγραφίζει τον εαυτό της σαν ελάφι βαριά τραυματισμένο από βέλη. Από τις πληγές του ρέει αίμα. Τα βέλη συμβολίζουν τις πολλαπλές εγχειρήσεις που της άφησαν επώδυνες ανοιχτές πληγές σε όλο της το σώμα. Η επιλογή του ζώου οφείλεται στο αγαπημένο της κατοικίδιο, τον Granizo, ένα ελάφι. Κάτω αριστερά στον πίνακα, η ζωγράφος είχε γράψει τις λέξεις «Carma», που σημαίνει «πεπρωμένο», εκφράζοντας πάλι την βαθιά της λύπη για το γεγονός πως δεν μπορεί να αλλάξει τη μοίρα της. Στις 3 Μαΐου του 1946, η Κάλο χαρίζει τον πίνακα στους φίλους της Lina και Arcady Boitler ως γαμήλιο δώρο. Στην ευχετήρια κάρτα είχε γράψει: «Σας χαρίζω ένα πορτρέτο μου για με έχετε κοντά σας τις μέρες και τις νύχτες που δεν θα είμαι εκεί». Λίγο καιρό αργότερα θα χάσει το δεξί της πόδι μέχρι το γόνατο εξαιτίας γάγγραινας.
Άτυχη και στον Έρωτα;
Εκτός από τους πόνους, τη ζωή της Φρίντα “βασάνιζε” και ο επίσης ζωγράφος, Ντιέγκο Ριβέρα. Γνωρίστηκαν στην σχολή και παντρεύτηκαν δύο φορές. Αυτό που τους ένωνε ήταν οι κοινές τους πολίτικες απόψεις, καθώς και το πάθος τους για τον επαναστατικό κομμουνιστικό αγώνα και τη ζωγραφική. Παρότι ήταν ένα βαθιά ερωτευμένο ζευγάρι, εκείνος υπήρξε εξαιρετικά άπιστος σύζυγος, φτάνοντας στο σημείο να ρίξει στο κρεβάτι του ακόμα και την αδελφή της Φρίντα, Χριστίνα. Η Φρίντα είτε για να τον εκδικηθεί είτε για να ξεφύγει, έκανε αρκετές σχέσεις με άλλους άντρες αλλά και γυναίκες, κάνοντας γνωστή τη διττή σεξουαλικότητας της.
Η φήμη του Ντιέγκο ως ζωγράφου μεγαλώνει με αποτέλεσμα να μετακομίσουν στο Σαν Φραγκίσκο και μετέπειτα στο Ντιτρόιτ. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών η Φρίντα βιώνει δύο αποβολές που κατέστρεψαν την ήδη εύθραυστη ψυχοσύνθεσή της, αλλά αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τους πίνακες της.
Το ζευγάρι επέστρεψε στο Μεξικό, οπού φιλοξένησε στο γνωστό μπλε τους σπίτι τον εξόριστο πολιτικό Λεών Τρότσκι. Φημολογείται πως η Φρίντα σύναψε μία σύντομη ερωτική σχέση μαζί του. Η αναγνώρισή της ως ανεξάρτητης ζωγράφου ήρθε τα τελευταία χρόνια της ζωή της. Ο υπερρεαλιστής συγγραφέας Αντρέ Μπρετόν την επισκέφτηκε στο Μεξικό και βοήθησε να γίνει μία έκθεση της στο Παρίσι. Η Φρίντα όσο ζούσε έκανε μόνο τρεις εκθέσεις. Δεν το έβαλε πότε κάτω στη ζωή της φτάνοντας σε μία έκθεση της μεταφερόμενη πάνω στο κρεβάτι της.
Το 1954, και ενώ έχει πνευμονία, αγνοεί τους γιατρούς της και κατεβαίνει σε μια διαδήλωση –με το αναπηρικό καροτσάκι- ενάντια στη ανατροπή του προέδρου της Γουεταμάλα από τη CIA. Πέθανε στις 13 Ιουλίου 1954. Οι στάχτες της φυλάσσονται στο «Μπλε Σπίτι», που πλέον έχει γίνει Μουσείο Φρίντα Κάλο.
“Είμαι το ίδιο περίεργη με εσένα”
Στον μαγικό κόσμο της Φρίντα και της ζωγραφικής της το παράξενο και το αντισυμβατικό θεωρούνταν φυσιολογικό και καθημερινό. Το αποδεικνύουν αυτά τα παρακάτω “γλυκά” της λόγια: «Συνήθιζα να πιστεύω ότι ήμουν ο πιο παράξενος άνθρωπος στον κόσμο, αλλά ύστερα σκέφτηκα ότι υπάρχουν τόσοι άνθρωποι στον κόσμο, πρέπει να υπάρχει κάποιος σαν κι εμένα που να νιώθει περίεργος και ατελής με τους ίδιους τρόπους που το νιώθω κι εγώ. Φανταζόμουν εκείνη τη γυναίκα και φαντάζομαι ότι πρέπει να είναι εκεί έξω, σκεπτόμενη εμένα επίσης. Ελπίζω αν είσαι εκεί έξω και διαβάζεις αυτό, να ξέρεις ότι ναι, είναι αλήθεια πως είμαι εδώ και είμαι το ίδιο περίεργη με εσένα»
Το έργο αυτή την στιγμή βρίσκεται στην ιδιωτική συλλογή της Κάρολυν Φάρμπ.
***
Κεντρική φωτογραφία θέματος: www.the-athenaeum.org