H ιστορία του Αριστείδη Παγκρατίδη με αφορμή την online μετάδοση της παράστασης «Αρίστος»

Υπόθεση Παγκρατίδη

Ο Αριστείδης Παγκρατίδης ή αλλιώς ο κατηγορούμενος ως «ο Δράκος του Σέιχ Σου» από τις αστυνομικές και δικαστικές αρχές, ήταν ένας νεαρός από την Θεσσαλονίκη με ποινικό μητρώο και φάκελο στην αστυνομία μόλις από τα 10 του χρόνια. Καιρό αργότερα, μια απόπειρα βιασμού 12χρονης κοπέλας σε ορφανοτροφείο έρχεται να αναστατώσει και να συνταράξει την κοινωνία. Ο Αριστείδης Παγκρατίδης συλλαμβάνεται ως ένοχος. Μετέπειτα, σωρεία εγκλημάτων πραγματοποιείται στο πάρκο του Σέιχ Σου στην Θεσσαλονίκη, εντείνοντας το κλίμα φόβου της κοινωνίας. Επιθέσεις με πέτρες σε ζευγάρια, δολοφονίες, ληστείες, βιασμοί.

Η αστυνομία με ζήλο συγχέει την υπόθεση του ορφανοτροφείου με όλες τις άλλες υποθέσεις του πάρκου, με την επεξήγηση πως σε κάποιες υποθέσεις χρησιμοποιήθηκαν πέτρες όπως και στην πρώτη. Τα θύματα των επιθέσεων δεν αναγνωρίζουν με σιγουριά τον Παγκρατίδη. Ωστόσο η αστυνομία και οι δικαστικές αρχές τον κρίνουν ένοχο αυθαίρετα για όλες τις υποθέσεις. Ο ίδιος ενώ αρχικά ομολογεί την ενοχή του, μετέπειτα αποκαλύπτει πως δεν έχει πραγματοποιήσει ο ίδιος αυτό το μοτίβο φρικαλέων εγκλημάτων.

Αναφέρει μάλιστα πως η αστυνομία με σωματική και ψυχολογική βία, τον ανάγκασαν να υποστηρίξει πως είναι ένοχος. Τα λόγια του ήταν : «στις 9 το βράδυ της μέρας που λένε πως ομολόγησα με βάλανε σε ένα δωμάτιο που έσταζε νερό. Μετά με πήγαν σε ένα άλλο δωμάτιο όπου μου έδωσαν να φάω ένα παξιμάδι μόνο. Εκεί με κράτησαν όρθιο ως τις 10 το πρωί. Ζητούσα νερό και δεν μου δίνανε. “Πες μας” μου έλεγαν, “ότι είσαι ο δράκος και θα σου δώσουμε”….. Στο μεταξύ από τη δίψα κόντεψα να τρελαθώ. Ώσπου μια στιγμή δεν άντεξα. “Δώστε μου νερό”, είπα, “και θα σας πω ότι θέλετε”. …».

Το δικαστήριο του επιβάλλει την εσχάτη των ποινών, δηλαδή την θανατική ποινή επί τετράκις ως κίνδυνο για την δημόσια ασφάλεια .Τα τελευταία του λόγια ήταν «Μανούλα μου είμαι αθώος».

Υποκρισία της κοινωνίας και των αρχών

Η υπόθεση Παγκρατίδη είναι ο αντικατοπτρισμός της υποκρισίας ολάκερης της κοινωνίας και των υποτιθέμενων αξιών τους αλλά και της δικαστικής και αστυνομικής αυθαιρεσίας. Ο Παγκρατίδης δεν ήταν ένας απλός και συνηθισμένος νέος. Ήταν ένας τοξικοκομανής, εκδιδόμενος , ομοφυλόφιλος και περιθωριακός νέος. Ότι δηλαδή, η κοινωνία κραυγαλέα μισεί. Ήταν δηλαδή το εύκολο θύμα να κατηγορήσουν οι αρχές, καθώς θα είχε την σύμφωνη και ένθερμη υποστήριξη της κοινωνίας, ακόμα και αν τα ίδια τα θύματα δεν τον είχαν αναγνωρίσει με σιγουριά. Ακόμα και αν του επιβλήθηκε ο θάνατος. Ακόμα και αν ο ίδιος μέχρι την τελευταία του αναπνοή δήλωνε αθώος.

Το ανατριχιαστικό σκέλος της υπόθεσης δεν είναι εάν ο Παγκρατίδης είναι αθώος ή ένοχος. Είναι η λύσσα, ο αποτροπιασμός των πολιτών και τα αιμοβόρα ένστικτα τους, επειδή ήταν ένας «αντικοινωνικός» άνθρωπός. Το δικαστήριο του επέβαλε ποινή, σύμφωνα με την σεξουαλικότητα του, την χρήση ουσιών και το δημόσιο πανηγύρι που είχε στηθεί πάνω στο πρόσωπο του και που τον «συνόδευε» και όχι δίκαια, αμερόληπτα και «νηφάλια».

«Ο Παγκρατίδης εδείκνυεν άτομον με πολλάς ανωμαλίας χαρακτήρος και διαστροφάς, όπως κίναιδος ενεργητικός, ομοφυλόφιλος, ηδονοβλεψίας, εφαψίας, κλέπτης, διψομανής, πότης και καταχραστής χασίς», «Το παιδί αυτό, τον Παγκρατίδη τον γνώρισα πριν δέκα χρόνια. Πουλούσε το κορμί του για δέκα φράγκα. Ερχόταν και μαζί μου και κάναμε τη δουλειά. Εγώ τον πλησίασα, εγώ είμαι γνωστός ο Βασίλης ο Τενεκετζής. Ήξερα ότι είναι κίναιδος. Πήγαμε στο Ρεντζίκι, του έδωσα 15 δραχμές. Έχω πάει πολλές φορές μαζί του.» Αποσπάσματα από τις καταθέσεις στο δικαστήριο.

Ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι αλλά και συγγραφείς πήραν υποστηρικτική θέση ως προς τον Παγκρατίδη. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του ποιητή Σάκη Σερέφα «..Μια τοπική κοινωνία καθαρμάτων μαζί με την αστυνομική και δικαστική εξουσία έβαλαν στη μέση έναν ανθρωπάκο και τον κατασπάραξαν… Έναν αλητάκο που λειτουργούσε ως οπή ηδονής για τα αποβράσματα της πόλης, προερχόμενος από μια οικογένεια που μάτωσε στον Εμφύλιο. Παράλληλα μια ανθρωποφαγική τοπική κοινωνία, το παρακράτος στα ντουζένια του, και η αστυνομία που έβγαζε άφοβα τα νύχια της και που η δικαστική εξουσία με τη σειρά της λίμαρε θωπευτικά. Το θέμα δεν είναι αν ο Παγκρατίδης ήταν αθώος ή ένοχος, αλλά ότι δεν είχε δίκαιη δίκη καθιστώντας την εκτέλεσή του εγκληματική» αλλά και του συγγραφέα Θωμά Κοροβίνη: «Η Θεσσαλονίκη της εποχής χαρακτηρίζεται από ένα παρακράτος – απομεινάρια των ταγματασφαλιτών και Χητών- που εκφοβίζει την πόλη με τον αέρα φυσικά που του δίνει η Ασφάλεια. Η οργάνωση «Καρφίτσα», που λύνει και δένει, αποτελείται από ρουφιάνους και μάγκες που αποθρασύνονται και κάνουν ο,τι θέλουν. Στους κόλπους της κυοφορούνται οι δολοφόνοι του Λαμπράκη. Ο Παγκρατίδης συλλαμβάνεται λίγο μετά την δολοφονία του βουλευτή και αποδεικνύεται για την Ασφάλεια η ιδανική περίπτωση να στρέψουν τα βλέμματα του κόσμου από ένα έντονα πολιτικό θέμα σε ένα κοινωνικό».

«Ο γύρος του θανάτου» και ο «Αρίστος»

Η παράσταση Αρίστος είναι βασισμένη στο βιβλίο «Ο γύρος του θανάτου» του συγγραφέα Θωμά Κοροβίνη, το οποίο μάλιστα έχει βραβευτεί με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Ας εξετάσουμε πως ο συγγραφέας προσεγγίζει το θέμα και ας θαυμάσουμε την ειλικρίνεια που διακατέχει κάθε αλληλουχία λέξεων.

Ο Παγκρατίδης, είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως δέχτηκε σεξουαλική επίθεση σε μικρή ηλικία από έναν άντρα πολύ μεγαλύτερο από τον ίδιο, στο επάγγελμα χημικός. Για να επιβιώσει ο Αριστείδης ή ο Αρίστος όπως τον φώναζαν, αναγκάστηκε να κάνει τις λεγόμενες δουλειές του ποδαριού όπως ρακοσυλλέκτης, λούστρος, πωλητής φρούτων στον δρόμο μέχρι σερβιτόρος και σεξεργάτης, έχοντας σχέσεις με διεμφυλικά άτομα. Η προσέγγιση λοιπόν του συγγραφέα, με άπλετο σεβασμό στην μνήμη ενός αμφιλεγόμενου δολοφονημένου, προσεγγίζει την αλήθεια μέσω ιστοριών.

Αρχικά ο συγγραφέας επιλέγει ως «εισαγωγικό» αποσπάσματα από τα πρακτικά της πολύκροτης δίκης. Τα επόμενα όμως κεφάλαια «κατακλύζονται» από ιστορίες ή αλλιώς μαρτυρίες ανθρώπων που τον γνώρισαν. Οι αφηγήσεις ταξιδεύουν σε κάθε γειτονιά της Θεσσαλονίκης και κάθε ιστορικού στοιχείου που κρύβει, από τα προσφυγικά, την εργατική τάξη και τα ρεμπέτικα μέχρι την ομάδα του ΠΑΟΚ.

Μια λαϊκή τραγουδίστρια, ένας αστός, ένας παλιόφιλος, ένας αχθοφόρος του λιμανιού, ο φιλοχουντικός περιπτεράς, ο δημοκράτης χωροφύλακας, ένα αφεντικό ,η Λόλο μια τρανς γυναίκα και μια εργάτρια του μεροκάματου, μέσα από την προσωπική τους αλήθεια και τα δικά τους βιώματα σκιαγραφούν την πόλη ολόκληρη και τους εαυτούς τους φτάνοντας να δημιουργούν σχεδόν φυσικά το προφίλ και την ενδότερη ψυχοσύνθεση του Αρίστου. Ο καθένας και η κάθε μια κουβαλάει το δικό του φορτίο. Η κοινωνία επίσης τους φορτώνει το δικό της και κάποιοι από αυτούς της φορτώνουν το δικό τους. Τα λόγια τους φαντάζουν σαν εξομολόγηση. Μέσα από τα λόγια, γεννιέται ο Αρίστος.

Η παράσταση «Αρίστος» σε σκηνοθεσία Γιώργου Παπαγεωργίου, θα προβληθεί στο Θέατρο Πορεία, για μια μοναδική live streaming προβολή την Κυριακή 29 Νοεμβρίου, στις 21.00. Με την τόλμη του λόγου μας θα την συγκαταλέγαμε στις παραστάσεις που αξίζει να δούμε ως υψίστη τροφή για σκέψη.

Διαβάστε επίσης:

Αρίστος, του Γιώργου Παπαγεωργίου σε live streaming από το θέατρο Πορεία