«Η κινητήρια δύναμη που οδηγεί τον άνθρωπο από την άβυσσο του εγκλεισμού στην απελευθέρωση του πνεύματος, δεν είναι άλλη από την πίστη και την ελπίδα», είχε εξομολογηθεί ο Ολιβιέ Μεσιάν, ο οποίος φυλακισμένος σε στρατόπεδο συγκέντρωσης δημιούργησε ένα από τα εμβληματικότερα έργα μουσικής δωματίου του προηγούμενου αιώνα. Το «Κουαρτέτο για το Τέλος του Χρόνου», αποτελεί ύμνο στην ελευθερία του πνεύματος.
Στη συναυλία με τίτλο «Το Μηδέν και το Άπειρο», στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, υποβαλλόμαστε στην ατμόσφαιρά του. Στη συγκίνηση, που εντείνεται από το συγκλονιστικό ντοκουμέντο εγκλεισμού του Ηλία Βενέζη, «Το Νο 31328» αλλά και εδάφια της Αποκάλυψης, πηγή έμπνευσης για το Κουαρτέτο.
Πράξη εκδίκησης
Η εφημερίδα του στρατοπέδου συγκέντρωσης«13 Α» στο Γκέρλιτς στη Σιλεσία, όπου παίχθηκε για πρώτη φορά το Κουαρτέτο για το τέλος του Χρόνου, δημοσίευσε την 1η Απριλίου 1941 μία κριτική υπογεγραμμένη από έναν ακροατή της ιστορικής εκείνης πρεμιέρας, ο οποίος υπέγραψε μόνο με τα αρχικά του V.M. Μεταξύ άλλων σημείωσε: «Το έργο αυτό είναι μία πράξη εκδίκησης. Και πράγματι, ήταν μία εκδίκηση απέναντι στην αιχμαλωσία, στη μετριότητα και πάνω από όλα απέναντι στους ίδιους μας τους εαυτούς. Και μπορεί άραγε να υπάρξει μεγαλύτερο εγκώμιο για το έργο από αυτή την εκ βαθέων και συγχρόνως κρίσιμη σκέψη; Το κομβικής σημασίας θέμα παρακολουθώντας μία τέτοια μουσική δεν είναι να αναλογιστεί κανείς το πού βρίσκεται αλλά να στοχαστεί το ποιος είναι…»
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Χαρακτηριστικό της συγκινησιακής φόρτισης, το γεγονός ότι οι μουσικοί αυτοί δεν ξαναβρέθηκαν ποτέ μαζί. Ο βιολιστής εγκατέλειψε το μουσικό του όργανο, και έγινε ηθοποιός. Music Trivia: Ποιος ήταν εκεί, κοντά στους μουσικούς, οι οποίοι είχαν ελαφρώς καλύτερη μεταχείριση; Ένας νεαρός, άσημος τότε Γάλλος δικηγόρος ονόματι Φρανσουά Μυτεράν…
Το πρόγραμμα με μια ματιά
ΟΛΙΒΙΕ ΜΕΣΣΙΑΝ (1908–1992) Κουαρτέτο για το Τέλος του Χρόνου
Συμμετέχουν οι:
Απόλλων Γραμματικόπουλος, βιολί
Ήβη Παπαθανασίου, βιολοντσέλο
Κώστας Τζέκος, κλαρινέτο
Κώστας Χάρδας, πιάνο
Αφήγηση: Θανάσης Κουρλαμπάς