Η Κρίση του 1929 και η Ελλάδα: To βιβλίο των Ανδρέα Κακρίδη και Σωτήρη Ριζά

Η κρίση του 2008 προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον για την προηγούμενη μεγάλη κρίση της παγκόσμιας οικονομίας, εκείνη του 1929. Στις θεματικές των σχετικών ερευνητικών προσπαθειών είχαν προτεραιότητα οι οικονομικές όψεις της κρίσης του Μεσοπολέμου. Εντούτοις, σταδιακά το ενδιαφέρον μετατοπίστηκε και στις άλλες συνέπειες της κρίσης – πολιτικές, κοινωνικές και διπλωματικές – και οι πιο σύνθετες προσεγγίσεις της ίδιας και των επιπτώσεών της απόκτησαν μεγαλύτερη αξία.

Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα του τόμου είναι ότι οι συντελεστές του προέρχονται από διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους και δεν εξετάζουν την κρίση του 1929 μόνο από διαφορετικές οπτικές γωνίες, αλλά και με διαφορετικά μεθοδολογικά εργαλεία – συνδυάζοντας την αρχειακή έρευνα με περισσότερο ποσοτικές ή θεωρητικές προσεγγίσεις.

Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο καλύπτονται θέματα οικονομίας και οικονομικής πολιτικής. Εδώ γράφουν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Σωκράτης Πετμεζάς, ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Νίκος Χριστοδουλάκης και ο ένας εκ των δύο επιμελητών του τόμου και επιστημονικός υπεύθυνος του Ιστορικού Αρχείου της Τράπεζας της Ελλάδος Ανδρέας Κακριδής.

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου είναι αφιερωμένο σε διεθνείς διαστάσεις της κρίσης, για τις οποίες γράφουν η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Κωνσταντίνα Μπότσιου, η διευθύντρια ερευνών του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών Αικατερίνη Μπρέγιαννη και ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μανόλης Κούμας.

Το τρίτο μέρος του βιβλίου πραγματεύεται πολιτικές και θεσμικές όψεις της κρίσης του 1929 στην Ελλάδα. Σε αυτό γράφουν ο καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Σπύρος Βλαχόπουλος, η επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών Ζηνοβία Λιαλιούτη και ο έτερος των επιμελητών του τόμου και διευθύνων του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών Σωτήρης Ριζάς.

Το νήμα που συνδέει τις συμβολές στον τόμο αυτό είναι η διαπίστωση ότι η οικονομική κρίση σήμανε αλλαγή του παραδείγματος της οικονομικής πολιτικής προς τον προστατευτισμό και τον οικονομικό εθνικισμό, αλλά και κοινωνική και πολιτική αποσταθεροποίηση με αρνητικές συνέπειες για τους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς. Αυτό που μπορεί να σημειωθεί είναι ότι κάτι τέτοιο δεν συνέβη με την κρίση του 2008. Οι δημοκρατικοί θεσμοί άντεξαν τις πιέσεις που προκάλεσε η κρίση και το σύστημα της ανοικτής οικονομίας και των ελεύθερων συναλλαγών επιβίωσε. Δεν θα ήταν αβάσιμο να υποτεθεί ότι οι διαμορφωτές της πολιτικής, κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες, έλαβαν υπόψη τους τις εμπειρίες της κρίσης του Μεσοπολέμου.