Η ταινία «Η Λεοπάρδαλη του Χιονιού» έχει κερδίσει το Βραβείο CÉSAR Καλύτερου Ντοκιμαντέρ και το Βραβείο Lumiéres Καλύτερου Ντοκιμαντέρ, ενώ έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Καννών ως Ειδική Προβολή «Cinema for the Climate Special Screening». Στη συνέχεια προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Ζυρίχης, στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ IDFA στο Άμστερνταμ, στο Φεστιβάλ Μοντρεάλ, στο Φεστιβάλ του Σάο Πάολο ανάμεσα σε άλλα. Στην Ελλάδα η ταινία κέρδισε το Βραβείο WWF στο πρόσφατο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια προβλήθηκε το καλοκαίρι στο Φεστιβάλ Αιγαίου. Το ομώνυμο βιβλίο του Σιλβέν Τεσόν για αυτό το ταξίδι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΓΡΑ, ενώ οι Γουόρεν Έλις και Νικ Κέιβ έχουν γράψει τη μουσική.
Ψηλά στο οροπέδιο του Θιβέτ, καταμεσής των ανεξερεύνητων και απροσπέλαστων πεδιάδων, βρίσκεται ένα από τα τελευταία καταφύγια της άγριας φύσης, όπου ζουν σπάνια ζώα και πτηνά. Ο Βενσάν Μινιέ, ένας από τους πιο διακεκριμένους φωτογράφους της άγριας ζωής, παίρνει μαζί του στην τελευταία του αποστολή τον συγγραφέα και φυσιοδίφη Σιλβέν Τεσόν. Για αρκετές εβδομάδες, θα εξερευνήσουν αυτές τις κοιλάδες αναζητώντας μοναδικά ζώα και θα προσπαθήσουν να εντοπίσουν τη λεοπάρδαλη του χιονιού, ένα από τα πιο ακριβοθώρητα και απρόσιτα αιλουροειδή. Τον μυεί στο καρτέρι, τη λεπτή τέχνη της επιφυλακής, στην ανάγνωση των ιχνών και στην υπομονή που χρειάζεται για να δεις τα ζώα. Διασχίζοντας τις κορυφές που κατοικούνται από αόρατες παρουσίες, οι δύο άντρες υφαίνουν έναν διάλογο για τη θέση μας ανάμεσα σε ζωντανά όντα και γιορτάζουν την ομορφιά του κόσμου.
Σημείωμα των συντελεστών:
Μαρί Αμιγκέ:
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ήθελα να αποτυπώσω τη συνάντηση μεταξύ δύο τύπων από διαφορετικούς κόσμους. Ήμουν περίεργη να ανακαλύψω τι είδους πυροτεχνήματα θα προέκυπταν από αυτήν, με τον Βενσάν από τη μία πλευρά που γνωρίζει καλά τη φύση, έχει εμμονή με την ομορφιά και είναι ιδιαίτερα λακωνικός, και από την άλλη πλευρά με τον Σιλβέν, έναν ομιλητικό συγγραφέα που ζει τη ζωή του στο έπακρο. Μου αρέσει να κινηματογραφώ παθιασμένους ανθρώπους προσπαθώντας να κατανοήσω τι είναι αυτό που τους παρακινεί. Δεν είχα προδιαγεγραμμένες ιδέες, ούτε στήσαμε κάποια σκηνή. Ήθελα να είμαι ανοιχτή σε ό,τι συνέβαινε. Είχαμε αρκετό υλικό και από τα προηγούμενα ταξίδια του Βενσάν στο Θιβέτ. Εδώ ήξερα ότι οι άλλες δύο κάμερες θα εστίαζαν στα ζώα, οπότε εγώ τραβούσα τους δύο άνδρες. Η συνάντηση μου με την λεοπάρδαλη μέσα από το βλέμμα του Σιλβέν όταν την αντίκρισε ήταν ακόμα καλύτερη από το να δω η ίδια το ζώο.
Οι συνθήκες ήταν δύσκολες. Τον Φεβρουάριο η μέση θερμοκρασία είναι -18°C ή -25°C το πρωί. Ήμασταν πολύ καλά εξοπλισμένοι βέβαια, αλλά έπρεπε να βρίσκω λύσεις για να μπορώ να κινηματογραφώ. Ειδικά τα παγωμένα δάχτυλα ήταν πραγματικό εμπόδιο για μένα. Συνεπώς, ελαχιστοποίησα όσο μπορούσα τις περιπτώσεις που έπρεπε να αλλάξω κάτι στην κάμερα ώστε να μην χρειάζεται να βγάλω τα γάντια μου ή χρησιμοποιούσα μικρές θερμοφόρες. Έπρεπε να λαμβάνω υπόψη τον άνεμο που σήκωνε σκόνη, πράγμα κακό για τον εξοπλισμό αλλά και για την ενοχλητική αίσθηση της σκόνης μέσα στο στόμα μας.
Βενσάν Μινιέ:
Όπως και με τον Αρκτικό Κύκλο μου αρέσει να επιστρέφω στα ίδια μέρη. Μου αρέσει να τα ανακαλύπτω με τον δικό μου ρυθμό, να παίρνω τον χρόνο μου και να είμαι μόνος μου. Είναι μια μεγάλη ικανοποίηση να ανακαλύπτω σιγά-σιγά τα μυστικά των άγριων ζώων, παρακολουθώντας τα. Πάντα προτιμούσα να περάσω αρκετά χρόνια εστιάζοντας σε ένα θέμα, παρά να περνάω από το ένα στο άλλο, ακολουθώντας το ένστικτο μου. Σχετικά με το Θιβέτ, πρέπει να έχω πάει οκτώ φορές. Μου ήρθε η επιθυμία να κινηματογραφήσω με μια μικρή ομάδα δύο – τριών ατόμων για να αποφύγουμε να ενοχλήσουμε την άγρια ζωή και να μπορέσουμε να παραμείνουμε ευέλικτοι σε αυτό το υψόμετρο.
Ο Λιο-Πολ Ζακό δουλεύει μαζί μου εδώ και οκτώ χρόνια, κυρίως στο γραφείο. Οπότε χάρηκα που κατάφερα να τον πάρω μακριά από τις οθόνες και μου προξένησε έκπληξη το πόσο γρήγορα κατάφερε να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Η Μαρί Αμιγκέ έφερε ένα νέο βλέμμα στον τόπο, μια διαφορετική ευαισθησία και εκτίμησα την διακριτικότητά της. Η αποστολή της ήταν να μας ακολουθεί παραμένοντας αόρατη, να μας τραβάει χωρίς να στήνουμε τη δράση, ώστε να είμαστε όσο πιο κοντά γίνεται στην πραγματικότητα. Αυτή η μέθοδος συμπεριλαμβάνει ένα κομμάτι αδεξιότητας και τεχνικών δυσκολιών, αλλά ταυτόχρονα προσφέρει αρκετή ειλικρίνεια στις στιγμές που αποτυπώνει. Στόχος ήταν να καταγράψουμε τα συναισθήματα που νιώθαμε. Ο Σιλβέν κι εγώ είχαμε συναντηθεί αρκετές φορές και είχε αναφέρει ότι θα του άρεσε να με συνοδεύσει στις παρατηρήσεις μου. Γνώριζα τις περιπετειώδεις ιστορίες του και μου άρεσε πολύ το βιβλίο του Sur les Chemins Noirs. Μπορούσες να νιώσεις μια οικολογική ανησυχία μέσα του. Έτσι, τον κάλεσα για να κλείσουμε τις περιπέτειες μου με ένα βιβλίο με κείμενα του και με αυτή την ταινία.
Συχνά αυτό που προσπαθώ να πετύχω είναι να χτίζω γέφυρες: να μεταφέρω την αίσθηση του θαύματος, να ακολουθώ τους αργούς ρυθμούς της φύσης ώστε να μπεις μέσα της καθώς οι ώρες παρακολούθησης περνούν. Έτσι στόχος ήταν να κινηματογραφήσουμε τον διάλογο μας γύρω από ένα κοινό όνειρο, πλαισιώνοντας τον με τις εικόνες που είχα τραβήξει στα προηγούμενα ταξίδια μου εκεί πάνω.
Σιλβέν Τεσόν:
Όταν ο Βενσάν Μινιέ μου πρότεινε να τον συνοδεύσω στο Θιβέτ μέσα στο χειμώνα, στα χνάρια της Λεοπάρδαλης του Χιονιού, σκέφτηκα πόσο σημαντική προσφορά ήταν αυτή. Για μένα θα ήταν η ευκαιρία να ανακαλύψω την τέχνη της αναμονής. Μέσα από τα δεκάδες ταξίδια μου στην ορεινή Ασία, ήμουν συνηθισμένος στο να περνάω από απέραντους τόπους, τρέχοντας προς τον ορίζοντα. Είμαι σαν τον άνεμο. Εγώ που ορκίζομαι στην τέχνη της φυγής, ήμουν καλεσμένος να γευτώ τις υποσχέσεις της υπομονής. Με τον Μινιέ η σχέση με τον κόσμο θα έπαιρνε μια διαφορετική τροχιά. Δεν θα βιαζόμουν πλέον. Φτάναμε στο βουνό, περιμέναμε, κοιτάζαμε και κάποιες φορές βλέπαμε ένα ζώο να εμφανίζεται. Ο φωτογράφος δεν προσπερνάει τον χώρο, γίνεται κομμάτι του χρόνου. Θυμάμαι ένα βράδυ τον Φεβρουάριο, η Μαρί κι εγώ περπατούσαμε δίπλα-δίπλα. Ο τρόπος που ο φίλος μας κοιτούσε το τοπίο γύρω μας με εντυπωσίασε. Στ’ αλήθεια το διάβαζε όπως κάποιος αποκρυπτογραφεί ένα ποίημα ή όπως ένας μουσικός μελετά μια παρτιτούρα. Κοίταζε τους βράχους, τις χαράδρες και εξηγούσε τι μπορούσε να συμβεί. «Εκεί είναι ένα σημείο που μπορεί να κρυφτεί μια λεοπάρδαλη. Αυτή είναι μια σπηλιά που αρέσει στους αετούς και εκεί πέρα είναι τα λιβάδια στα οποία βόσκουν τα μπαράλ». Αυτές είναι οι εξηγήσεις που μας έδινε και κατάλαβα ότι υπήρχαν δύο τρόποι να παρατηρεί κανείς έναν τόπο. Μπορείς να τον δεις αισθητικά και να φιλοσοφείς για την τοπογραφία και το πώς πέφτει το φως. Μπορείς επίσης να μπεις στη θέση του ζώου και να βρεις κρυψώνες, περάσματα, σημεία για ξεκούραση και ανοίγματα. Αν το κάνεις έτσι, τα βουνά γίνονται ένα ζωντανό κάστρο. Οι γούνινες βασίλισσες και οι φυτοφάγοι λαοί θα ταξίδευαν στις γέφυρες και τις επάλξεις του. Ο Μινιέ ήταν ο δάσκαλος που θα μου έδειχνε πώς να διαβάζω για δεύτερη φορά στη ζωή μου.