Η μεγάλη αναδρομική έκθεση «Γιώργος Χατζημιχάλης. Έργα από το 1966 έως το 2022» στο Μουσείο Μπενάκη

Το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει τη μεγάλη αναδρομική έκθεση του σημαντικού Έλληνα καλλιτέχνη Γιώργου Χατζημιχάλη. Η έκθεση εκτείνεται σε όλους τους εκθεσιακούς χώρους του κτηρίου του Μουσείου Μπενάκη / Πειραιώς 138 και θα παρουσιαστεί σε δύο μέρη.

Τα έργα που θα εκτεθούν καταγράφουν τη διαδρομή του καλλιτέχνη μέσα στην περιπέτεια της ζωγραφικής για πενήντα έξι χρόνια, από το 1966 έως το 2022. Πολλά θα παρουσιασθούν για πρώτη φορά στο κοινό.

Το ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ θα διαρκέσει από τις 21 Σεπτεμβρίου έως τις 5 Νοεμβρίου 2023 και το ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ από τις 23 Νοεμβρίου 2023 έως τις 14 Ιανουαρίου 2024.

Στο διάστημα μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου μέρους  και συγκεκριμένα τα Σαββατοκύριακα 11 & 12 και 18 & 19 Νοεμβρίου 2023, ο χώρος της έκθεσης θα παραμείνει ανοιχτός ώστε το κοινό να έχει τη ευκαιρία να παρακολουθήσει τη ΜΕΤΑΒΑΣΗ και να ζήσει από κοντά τα παρασκήνια του στησίματος μίας έκθεσης.

Η αναδρομική έκθεση «Γιώργος Χατζημιχάλης. Έργα από το 1966 έως το 2022» είναι συνδιοργάνωση του Μουσείου Μπενάκη με την Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία 2020, σε επιμέλεια του ίδιου του καλλιτέχνη. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) υποστηρίζει την έκθεση ως Μέγας Δωρητής, μέσα από το Πρόγραμμα Αντιστοίχισης Συνεισφορών των Εργαζόμενων του ΙΣΝ.

 Την έκθεση συνοδεύει το βιβλίο ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ – Έργα από το 1966 έως το 2019, το οποίο σχεδίασε ο Γιώργος Χατζημιχάλης και επιμελήθηκε ο Σταύρος Πετσόπουλος. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα σε δύο γλώσσες (ελληνικά και αγγλικά).

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν παράλληλες εκδηλώσεις, καθώς και εικαστικά εργαστήρια από το Τμήμα Eκπαίδευσης του Μουσείου Μπενάκη, στα οποία σύγχρονοι εικαστικοί θα προσκαλέσουν τα παιδιά σε μία συνομιλία με το έργο του καλλιτέχνη. Επίσης, το Τμήμα Εκπαίδευσης προγραμματίζει και δύο συναντήσεις για επισκέπτες με δυσκολίες μνήμης ή άνοια («Ώρα για Μουσείο!»), καθώς και για επισκέπτες με μερική ή ολική απώλεια όρασης («Βλέποντας με τις Αισθήσεις»).

Το Μουσείο Μπενάκη, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος και την ιδιαιτερότητα της παρουσίασης σε δύο μέρη της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης του Γιώργου Χατζημιχάλη, προχώρησε στη δημιουργία ενός ειδικού εισιτηρίου πολλαπλών επισκέψεων (€ 16) που θα επιτρέπει στο κοινό να επισκέπτεται την έκθεση όσες φορές το επιθυμεί καθ’ όλη τη διάρκειά της.

 Η ΕΚΘΕΣΗ

Ο Γιώργος Χατζημιχάλης (γεν. 1954) είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους. Η αναδρομική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει μισό και πλέον αιώνα καλλιτεχνικής δημιουργίας, με σημείο εκκίνησης το 1966 και τα πρώτα έργα που φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης σε ηλικία 12 ετών. Ακολουθούν οι ενότητες Πένθος (1968-1969) και Τα πρώτα Χρόνια του Λονδίνου (1971-1974), ενώ στη συνέχεια της αναδρομικής αυτής έκθεσης η αυστηρή γραμμική λογική, από χρονολογική άποψη, ανατρέπεται με στόχο να παρουσιάσει διεξοδικά στον θεατή μια συγκροτημένη διαδρομή, που συνεχίζει να αναπτύσσει την ενεργό δυναμική της στο παρόν.

Το έργο του Γιώργου Χατζημιχάλη είναι πολύπλευρο και συχνά αποτελείται από μεγάλες θεματικές ενότητες, η κατασκευή των οποίων προϋποθέτει συστηματική και μεγάλης διάρκειας έρευνα. Σε αυτές τις θεματικές ενότητες ο Χατζημιχάλης αφηγείται μια ιστορία και καλεί τον θεατή να διαβεί τον χώρο του έργου, να μπει μέσα σε αυτό και να κατανοήσει την ιστορία του, διερευνώντας πτυχές της έννοιας της μνήμης, της σημασίας του αρχείου και της σχέσης μεταξύ του παρελθόντος και της σύγχρονης εικαστικής πραγματικότητας.

Πολλές φορές χρησιμοποιούνται ως εκκίνηση για τα έργα του γεγονότα και καταστάσεις, όχι απαραιτήτως «σημαντικές», αλλά γεγονότα που, ενώ με την πρώτη ματιά μοιάζουν ήσσονος σημασίας ή έκκεντρα για το μεγάλο corpus της ιστορίας, ουσιαστικά αποτελούν ψηφίδες της συλλογικής μνήμης και τελικά μας αφορούν όλους.

Ένα από τα κεντρικά σημεία στο έργο του Γιώργου Χατζημιχάλη είναι η πραγμάτευση και οι δυνατότητες του εικαστικού χώρου. Ο Χατζημιχάλης δεν προσπαθεί να δημιουργήσει με τη ζωγραφική του την ψευδαίσθηση της τρίτης διάστασης, αλλά χρησιμοποιώντας ζωγραφικές λύσεις επιλέγει να «ξεδιπλώσει» το έργο στον χώρο, δημιουργώντας συνθέσεις με διαφορετικά μέσα, παράλληλα με τη ζωγραφική (φωτογραφίες, video, γλυπτική, ψηφιακές εκτυπώσεις, κείμενα, κατασκευές, κ.ά.) για να διευκολύνει τη διήγησή του και να εξυπηρετήσει με τον καλύτερο τρόπο το θέμα του, εισάγοντας κυριολεκτικά τον θεατή στον εικαστικό χώρο, ο οποίος βιώνεται ως σύνολο. Ο δισδιάστατος χώρος της ζωγραφικής εξαπλώνεται στην τρίτη διάσταση και τα έργα που προκύπτουν επιτρέπουν στον θεατή να βιώσει την εικόνα όπως αυτή διαμορφώνεται από την εμπειρία της ζωής στη μεταμοντέρνα συνθήκη.

Το εν λόγω εγχείρημα, ως αναδρομική έκθεση ενός σημαντικού σύγχρονου καλλιτέχνη, εντάσσεται στο πλαίσιο ομόλογων εκθέσεων που οργανώνει το Μουσείο Μπενάκη. Στην έκθεση θα περιληφθούν έργα που έχουν εκτεθεί τα προηγούμενα χρόνια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Documenta IX στο Κάσσελ, Schirn Kunsthalle, Museu de Arte Contemporânea de Serralves, MοMA P.S.1, 51η Biennale της Bενετίας, κ.α.), αλλά και μεμονωμένα έργα και ενότητες που παρουσιάζονται στο κοινό για πρώτη φορά.

Στόχος της έκθεσης είναι να έρθει το κοινό σε επαφή με το πολύπλευρο και πολυποίκιλο έργο του Γιώργου Χατζημιχάλη, να δει στους χώρους του Μουσείου Μπενάκη / Πειραιώς 138 τη διαφορετική πραγμάτευση των εικαστικών θεματικών μέσα στην εξέλιξη του χρόνου, αλλά και να γνωρίσει έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης των έργων μέσω του ιδιαίτερου εκθεσιακού σχεδιασμού, που προτείνει τη διπλή χρήση των χώρων του Μουσείου. Μια έκθεση που προσκαλεί τον επισκέπτη να δημιουργήσει μια προσωπική αντίληψη του συνολικού έργου μέσω της πολλαπλής περιδιάβασης των χώρων.

Κεντρική φωτογραφία θέματος: Γιώργος Χατζημιχάλης, Σοράγια, 1976, λάδι σε μουσαμά, 110 x 150 εκ., συλλογή του καλλιτέχνη.