Η Μικρασιατική Καταστροφή μέσα από τα graphic novels: Στρογγυλή Τράπεζα στο Γαλλικό Ινστιτούτο

Το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος, στο πλαίσιο του κύκλου εκδηλώσεων «1922 – 2022: Παρακαταθήκες και Μνήμες», διοργανώνει μια βραδιά εξερεύνησης του μείζονος ιστορικού γεγονότος της ελληνικής ιστορίας και του ελληνισμού μέσα από τα graphic novels, με την συμμετοχή των συγγραφέων Allain Glykos και Soloup.

Οι δύο δημιουργοί των graphic novels «Μανώλης» και «Αϊβαλί» αντίστοιχα, ξεκινούν στα βιβλία τους από ατομικές ιστορίες για να ξετυλίξουν και να μνημονεύσουν τις ανθρώπινες συνέπειες αυτής της σκοτεινής περιόδου της ευρωπαϊκής ιστορίας, όταν 1,5 εκατομμύριο Οθωμανοί Έλληνες και 500.000 Τούρκοι από την Ελλάδα, έπρεπε να μετακινηθούν από τη μια περιοχή στην άλλη.

Ο Allain Glykos, καθηγητής, ερευνητής και συγγραφέας πολλών μυθιστορημάτων, Γάλλος ελληνικής καταγωγής, αφηγείται την ιστορία του πρόσφυγα πατέρα του Μανώλη, ο οποίος διώχθηκε από το χωριό του στην Σμύρνη, σε ηλικία οκτώ ετών.

Ο Soloup, Έλληνας σκιτσογράφος, επιχειρεί να κάνει το αντίστροφο ταξίδι σε ενεστώτα χρόνο, από τη Λέσβο στο Αϊβαλί, όπου τα σπίτια που εγκατέλειψαν οι Έλληνες κατοικούνται πια από Τούρκους, που και οι ίδιοι εκδιώχθηκαν από την Κρήτη.

Την παρουσίαση και τη συζήτηση με το κοινό θα συντονίσει ο Γιάννης Κουκουλάς, ιστορικός τέχνης με ειδίκευση στην ιστορία των κόμικς, ο οποίος διδάσκει στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.

Allain Glykos

Ο Allain Glykos ζει και γράφει στο Μπορντό. Έχει διδάξει φιλοσοφία της επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Μπορντό. Ειδικεύεται στη σχέση μεταξύ τεχνών και επιστημών και είναι αρχισυντάκτης του Cahiers art et science.

Έχει συγγράψει τριάντα περίπου έργα (μυθιστορήματα, ποίηση, διηγήματα, graphic novels). Ανάμεσά τους, τρία είναι αφιερωμένα στον πατέρα του, Μανώλη, έναν Έλληνα από τη Μικρά Ασία, γεννημένο στα Βούρλα το 1915 και θύμα της Μεγάλης Καταστροφής του 1922. Parle-moi de Manolis (μεταφρασμένο στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ωκεανίδα), Manolis de Vourla, μυθιστόρημα για νέους που μεταφέρθηκε σε graphic novel με τον τίτλο Manolis, από τις Editions Cambourakis.

Επιπλέον, έχουν γυριστεί δύο ταινίες, Manolis un voyage dans le siècle (ντοκιμαντέρ) και Des lumières, des abîmes aussi (μυθοπλασία). Μια θεατρική διασκευή από τον θίασο Erinna (Παρίσι), μια χορευτική παράσταση από τη σύντροφο Anou Skan (Λυών).

Έχει εκδοθεί ένα δεύτερο graphic novel Gilets de sauvetage (Editions Cambourakis) στο οποίο αφηγείται ένα γεγονός που έζησε το 2015 στη Χίο, όπου διέσωσε μετανάστες που έφταναν κατά εκατοντάδες στις παραλίες της ανατολικής ακτής.

Με το Égéennes, (Editions Marges en Pages) ο Allain Glykos έγραψε μια δίγλωσση ποιητική συλλογή για τα νησιά του Αιγαίου, χωρίς ποτέ να αναφέρει κανένα από αυτά, σαν να αναζητούσε την ουσία αυτών των κομματιών γης, τη γεωλογία τους, την ιστορία τους, τους κατοίκους τους, αλλά και το δράμα που κάποια από αυτά έχουν βιώσει μέσα από τη μεταναστευτική κρίση.

Έγραψε επίσης ένα δίγλωσσο κείμενο που συνοδεύει ένα βιβλίο με φωτογραφίες της Maddalena Rodriguez-Antoniotti, Terres de Crete, το οποίο εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Eoliennes.

Όλα αυτά τα έργα δείχνουν, πέρα από την ιστορία του πατέρα του, το δέσιμο του Allain Glykos με την πατρίδα του, στην οποία επιστρέφει τακτικά ώστε να γεννηθεί την επιθυμία του για συγγραφή. Τα γραπτά αυτά συνέβαλαν στο να χαρακτηριστεί ως γαλλόφωνος Έλληνας συγγραφέας.

Τον απασχολεί γενικά το πρόβλημα της διαπολιτισμικότητας και ο πιθανός διάλογος μεταξύ των πολιτισμών: είτε πρόκειται για την τέχνη και την επιστήμη, είτε για την Ελλάδα και τη Γαλλία, είτε για την Ελλάδα και την Τουρκία. Πιστεύει ότι αυτού του είδους η προσέγγιση και ο προβληματισμός μπορούν μόνο να συμβάλουν στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των λαών μιας ακόμη εύθραυστης Ευρώπης.

Το 2021 δημοσίευσε τον πρώτο τόμο ενός graphic novel, Le regard crétois, με θέμα τη ζωή του Καζαντζάκη, στο οποίο συνδιαλέγεται με τον μεγάλο Κρητικό συγγραφέα. Το 2022 δημοσιεύτηκε ο 2ος τόμος, La rumeur du monde.

Παράλληλα με αυτά τα γραπτά, ο Allain Glykos έχει δημοσιεύσει μια σειρά από μυθιστορήματα και ιστορίες με θέμα την οικογένεια. Πρόσφατα, το έργο του, Poétique de famille, διασκευάστηκε για το θέατρο, από τον θίασο Iqonapia και θα παρουσιαστεί στην Αβινιόν το 2023.

Soloúp

Ο Soloúp είναι πολιτικός γελοιογράφος (Το Ποντίκι, περιοδικό δρόμου Σχεδία, παλαιότερα Το Βήμα, Goal news, κ.ά.) και δημιουργός κόμικς (Βαβέλ, Γαλέρα, κ.ά.). Έχει σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αιγαίου και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του ίδιου πανεπιστημίου.

Η εργασία του Τα ελληνικά comics (Τόπος, 2012) επικεντρώνεται στην έρευνα και στη μελέτη της Ένατης Τέχνης στην Ελλάδα. Διδάσκει γελοιογραφία και κόμικς στο πρόγραμμα e-learning του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Μέχρι σήμερα, έχει κυκλοφορήσει 14 συλλογές με γελοιογραφίες και κόμικς και τα graphic novels Αϊβαλί (Κέδρος, 2014), Ο Συλλέκτης: Έξι διηγήματα για έναν κακό λύκο (Ίκαρος, 2018) και 21: H μάχη της πλατείας (Ίκαρος, 2021), το τελευταίο με την υποστήριξη του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. και σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Με αφορμή τα graphic novels Αϊβαλί και Συλλέκτης έχουν πραγματοποιηθεί δύο μεγάλες εκθέσεις στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς (το 2015 και το 2019, αντίστοιχα), ενώ το graphic novel 21: Η μάχη της πλατείας αποτέλεσε την αφορμή για τη μεγαλύτερη σε χρονική διάρκεια έκθεση κόμικς μέχρι σήμερα στην Ελλάδα (2021-2022) και μάλιστα διπλή, στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (μέγαρο Παλαιάς Βουλής) και, παράλληλα, στο Μουσείο Teriade στη Λέσβο.

Δουλειά του έχει παρουσιαστεί στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.

Απευθείας μετάδοση της εκδήλωσης εδώ.
Οι μεταδόσεις πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της συνεργασίας του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος με την υπηρεσία ΔΙΑΥΛΟΣ του ΕΔΥΤΕ.