Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, σε συνεργασία με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καβάλας, παρουσιάζει την παραγωγή «Η οδύνη των ανέργων και το δικαίωμα στην τεμπελιά», μια παράσταση – συζήτηση, βασιζόμενη στο έργο του Πωλ Λαφάργκ και του Νίκου Παναγιωτόπουλου, σε σκηνοθεσία Θοδωρή Γκόνη.
Η παραγωγή, η οποία παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία τον Ιούνιο στο Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, θα παρουσιαστεί στο Θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, από τις 19/9 έως τις 27/9/2014.
Λίγα λόγια για το έργο
Ανελέητη η οικονομική κρίση, ματαιώνει ζωές και διαλύει το κοινωνικό κράτος. Η ζοφερή ελληνική πραγματικότητα των αρχών του 21ου αιώνα συνδιαλέγεται επί σκηνής μ’ ένα αιρετικό κείμενο, γραμμένο το 1880 από τον γαμπρό του Μαρξ. Η διακήρυξη του Πωλ Λαφάργκ για το δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο, ως αντίδοτο στην κακοπληρωμένη εξαντλητική εργασία που οδηγεί στη δυστυχία, αντιπαρατίθεται στους μονολόγους ανθρώπων οι οποίοι βιώνουν σήμερα την οδύνη της ανεργίας, όπως αποτυπώθηκαν από τον Νίκο Παναγιωτόπουλο. Ο Θοδωρής Γκόνης, μέσα από το θέατρο-ντοκουμέντο, αποκαλύπτει την αληθινή εικόνα της αθλιότητας που ζούμε και προτείνει μιαν εκκεντρική λύση.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
…Κι όμως…
Όταν παρατηρούσα πριν κάποια χρόνια πως η ανεργία δεν αφαιρεί από τον άνεργο μόνο τα μέσα ύπαρξής του αλλά και το λόγο ύπαρξής του, πως υποβαθμίζει τη σχέση του με τον κόσμο, το χρόνο και το χώρο, πως η συνεχώς αυξανόμενη παρουσία της –καθιστώντας την εργασία κάτι το ανάρπαστο και περιμάχητο– τείνει να στοιχειώσει τις συνειδήσεις και τα ασυνείδητα όλων, να θέσει τους εργαζομένους στο έλεος των εργοδοτών που θα μπορούν να καταχρώνται την εξουσία τους, και πως, τελικά, θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός αδυσώπητου ανταγωνισμού ακόμα και εντός της εργασίας, καταστρέφοντας όλες τις αξίες αλληλεγγύης και ανθρωπισμού, έλεγαν ότι υπερβάλλω.
Κι όμως, το ζούμε σήμερα…, ελάχιστα χρόνια μετά!
Όταν σημειώνω πως η μαζική παρουσία των ανέργων, σήμερα, μπορεί να υπενθυμίσει σε όλους τους εργαζομένους ότι έχουν κοινά συμφέροντα με αυτούς (καθώς η ύπαρξή τους επιβαρύνει τους ίδιους τους εργαζομένους και τις συνθήκες εργασίας τους), και πως είναι το προϊόν μιας πολιτικής που θα μπορούσε να ανατραπεί μέσω μιας αποτελεσματικής κινητοποίησης, η οποία θα ένωνε τους εργαζομένους και τους ανέργους τόσο στο εσωτερικό μιας χώρας όσο και μεταξύ άλλων χωρών, θα πουν, ίσως, πως είμαι απελπιστικά οπτιμιστής.
Κι όμως, μπορούμε να το ζήσουμε!
Νίκος Παναγιωτόπουλος
Εφόσον η ποσότητα της δουλειάς που απαιτείται από την κοινωνία είναι αναγκαστικά περιορισμένη από την κατανάλωση και την αφθονία της πρώτης ύλης, γιατί να καταβροχθίσουν μέσα σε έξι μήνες τη δουλειά ολόκληρης της χρονιάς;
Γιατί να μην τη διανείμουν ομοιόμορφα στους δώδεκα μήνες και να υποχρεώσουν κάθε εργάτη να αρκεστεί σε έξι ή πέντε ώρες την ημέρα, για όλο το χρόνο, αντί να παραφουσκώνουν με τις δώδεκα ώρες για έξι μήνες;
Έχοντας την ασφάλεια της καθημερινής μερίδας δουλειάς που τους αναλογεί, οι εργάτες δεν θα ξαναζηλέψουν πια ο ένας τον άλλο, δεν θα κονταροχτυπιούνται πια για να αρπάξουν τη δουλειά από τα χέρια και το ψωμί από το στόμα του άλλου· επομένως, εφόσον δεν θα είναι εξαντλημένοι στο σώμα και την ψυχή, θα αρχίσουν να καλλιεργούν τις αρετές της τεμπελιάς.
Αποκτηνωμένοι από τη διαστροφή τους, οι εργάτες δεν έχουν μπορέσει να κατανοήσουν το γεγονός ότι για να υπάρχει δουλειά για όλους, πρέπει να τη μοιράσουν όπως μοιράζουν το νερό σ’ ένα πλοίο που βρίσκεται σε κίνδυνο.
Οι εκκεντρικές απόψεις του Πωλ Λαφάργκ, γραμματέα και γαμπρού του Μαρξ, έρχονται να συναντήσουν την κραυγή οδύνης των σημερινών ανέργων, όπως αυτή φτάνει στ’ αυτιά μας μέσα από τις συνεντεύξεις που συνέλλεξε ο Νίκος Παναγιωτόπουλος,
Άνθρωποι που συνθλίβονται κάτω απ’ το βάρος της ανέχειας και της αγωνίας για το μέλλον, σύγχρονοι άθλιοι, ολόιδιοι με τους προγόνους τους.
Σ’ αυτή την απροσδόκητη συνάντηση το γιατί των αδικημένων δεν μένει μετέωρο αλλά βρίσκει, κι είναι από τις σπάνιες φορές, κάποια απάντηση. Μια λύση συγκεκριμένη που μπορεί να μην είναι άμεσα, πρακτικά εφαρμόσιμη, αλλά μας πηγαίνει πολύ πέρα από τη συνήθη πολιτική ρητορεία και μας αποκαλύπτει μια εικόνα ολοκληρωμένη κι οπωσδήποτε αληθινή.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Γκόνης
Σκηνικά: Ελένη Στρούλια
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κατερίνα Συμεωνίδου
Σύνθεση Κειμένου Παράστασης: Θοδωρής Γκόνης, Ελένη Στρούλια
Ερμηνεύουν οι: Ίρις Νικολάου, Κλέα Σαμαντά, Παύλος Σταυρόπουλος, Πέτρος Παπαζήσης