Η γαλλική ποίηση, με τις λέξεις και τους συμβολισμούς που πλάθουν οι ποιητές που την εκπροσωπούν, χαρίζει μέσα στους αιώνες στιγμές μοναδικής αναγνωστικής απόλαυσης στους αναγνώστες, είναι μια διαχρονικά σπουδαία σχολή. Από την εποχή των λυρικών ποιητών τροβαδούρων του μεσαίωνα, από τον Ζαν Ρενάρ και τον Ρονσάρ που θεωρούνται από τους πρώτους Γάλλους ποιητές μέχρι και το σήμερα, ο γαλλικός ποιητικός κόσμος είναι πλούσιος σε αφηγήσεις παντός τύπου. Είναι μία περιπέτεια εξαίρετου κάλλους, ένας γοητευτικός περίπατος που συνεχίζει να μας συνεπαίρνει. Είναι πάντα επίκαιρη η γαλλική ποίηση και πάντα μία συναρπαστική αφορμή να την ανακαλύπτουμε καθώς ξεδιπλώνεται με τον ανθρωποκεντρικό αλλά και ρομαντικό της χαρακτήρα. Ο Υβ Μπονφουά χαρίζει, χρησιμοποιώ ενεστώτα διότι ο ποιητής ζει μέσα στον χρόνο και τον χώρο, αστείρευτης ομορφιάς ποιητικές διαδρομές μέσα από μια γλώσσα τόσο ευρηματική.
Ένας ποιητής που δεν παύει να αναμετριέται με το όνειρο και την αλήθεια των λέξεων
Ονόματα γνωστά όπως του Μπωντλαίρ, του Ρεμπώ, του Βαλερύ αλλά και ονόματα λιγότερο διάσημα στο ελληνικό κοινό αν και οικουμενικά αναγνωρισμένα, όπως του Σενιέ, του Φονταίν, του Λαμαρτίνου, έχουν γράψει τη δική τους μοναδική ιστορία και έχουν χαράξει στη μνήμη μας και στις καρδιές μας δρόμους λέξεων γεμάτες εικόνες και περιγραφές αστείρευτης ομορφιάς και χάρης. Μέσω των ποιημάτων και των εμπνευσμένων περιγραφών τους, οι ποιητές ξεδιπλώνουν τις σκέψεις τους και τις αγωνίες των ανθρώπων της εποχής τους μα πρώτα από όλα καθρεφτίζουν της ψυχής τους το μέσα και μας προσφέρουν στο τραπέζι της αναγνωστικής μας πείνας εικόνες έτοιμες προς «βρώσιν». Η γαλλική ποίηση του μπαρόκ, του ρεαλισμού, του νατουραλισμού, του ρομαντισμού και τόσων άλλων κινημάτων διαπρέπει με μία σθεναρή πίστη στον ανθρωποκεντρισμό, μιλώντας ανοιχτά ή έμμεσα για τα πάθη, τις σκέψεις, τους έρωτες, τις αγωνίες του ανθρώπου.
Η ποίηση και η πρόζα του Υβ Μπονφουά, είναι ένα πράγμα, μία οντότητα, εκτυλίσσεται σαν ποτάμι που άλλοτε ρέει ορμητικά και άλλοτε ήρεμα. Η τροχιά της γραφής του δεν έχει αρχή και τέλος και είναι ντυμένη με τα χρώματα ενός κόσμου άυλου, είναι η ίδια η φύση που μιλάει, αυτή που μέσα από τις λέξεις βρίσκει – αν την βρίσκει γιατί αιωρείται υπέροχα – την έκφρασή της, την τόσο αρχέγονη, την παρθενική, την μυστική, την τόσο αινιγματική και δισεπίλυτη γιατί είναι δυσερμήνευτη. Γιατί η ίδια η φύση εξυμνείται εδώ σε όλες τις εκφάνσεις της, χωράει όλες τις αλήθειες της και παραδίδεται αυτούσια χωρίς να προδίδεται. Μέσα από τις επιρροές του, όπως ο Ρεμπώ, ο Μπωντλαίρ, ο Μαλαρμέ αλλά και ο Σαίξπηρ, ο Κητς, ο Γέητς και ο Λεοπάρντι, τους οποίους και μετέφρασε μοναδικά, ο ποιητής/συγγραφέας καταθέτει με την ψυχή του εικόνες από μία άλλη σφαίρα, από μία πραγματικότητα άλλοτε μεταφυσική και απόμακρη και άλλοτε τρυφερή και προσηνή, αλλά το ίδιο οικεία γιατί η φύση είναι η ζωή που μας αγκαλιάζει όλους και μας αφήνει άναυδους.
Η ποίηση του Μπονφουά δεν είναι απλά μια καταγραφή και μια παράθεση ενός συνόλου λέξεων, είναι μια διεργασία που ενέχει φιλοσοφικές αναζητήσεις μέσα από πλήθος αναγνώσεων φιλοσόφων και στοχαστών όπως είναι ο Χέγκελ, ο Κίρκεγκωρ, ο Σεστόφ. Επηρεασμένος από αυτούς αλλά και έχοντας εντρυφήσει και σε αισθητικές μελέτες ζωγράφων όπως ο Τιέπολο, ο Μαντένια, ο Καραβάτζιο αλλά και άλλων πιο σύγχρονων όπως ο Χόπερ και ο Ταπίες – αυτές τις πληροφορίες τις παραθέτει ένας εκ των μόνιμων μεταφραστών του Μπονφουά ο σπουδαίος Θανάσης Χατζόπουλος, ο οποίος έχει επιμεληθεί και την επιλογή των ποιημάτων της έκδοσης – η ποίηση του Μπονφουά έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά, έχει την νοσταλγία, τους χρωματισμούς, τις ευαισθησίες, είναι ένα τραγούδι και μία ζωγραφιά, είναι ένα σύμπαν από μόνη της.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Κάθε λέξη είναι εκεί για κάποιο λόγο, κάθε εικόνα έχει τον σκοπό της, κάθε στίχος έχει το πολύ ιδιαίτερο νόημα που κανείς το αφουγκράζεται με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο και τον μεταφράζει κατά το δοκούν. Τα ποιήματά του εκπέμπουν το καθένα τον δικό του παλμό, χορεύουν στον ρυθμό ενός ερωτικού χορού που δεν γνωρίζει εποχές και ποτέ δεν παύει να σαγηνεύει θυμίζοντας κάτι από τον πίνακα ύμνο του Ματίς «Πολυτέλεια ηρεμία και απόλαυση» του 1904. Αν η ποίηση του Μπονφουά είχε μουσική να την συνοδεύει αυτή θα μπορούσε να είναι κάλλιστα το μουσικό τοπίο του Ludovico Einaudi γιατί και σε αυτήν την περίπτωση τίποτα δεν είναι ορατό μα και τίποτε αόρατο, όλα ρευστά, όλα ζωηρά, όλα περαστικά. Ο κόσμος του τελευταίου όπως και ο κόσμος του Μπονφουά αναβλύζουν το νερό της αγνότητας, της ομορφιάς, της λιτότητας του κόσμου που μας προσφέρεται χωρίς φειδώ.
Η ποίηση του Μπονφουά εμπνευσμένη και διαποτισμένη από τους αρχαίους θεούς και την προσωπική του αγάπη για τις λέξεις και τις πέτρες, για τον ήλιο και την θάλασσα λάμπει σαν ένα καλοκαιρινό πρωινό και μας γεμίζει με εικόνες και στιγμές, με φαντασία και όνειρα για όλα αυτά που ο ίδιος κρύβει μέσα του και μας αποκαλύπτει ή μας προκαλεί να ανακαλύψουμε. Ο Θανάσης Χατζόπουλος στην εισαγωγή του βιβλίου αναφέρει ως προς το έργο του Μπονφουά: “…ο ίδιος ο Μπονφουά με τα ποιήματά του στη διάρκεια της ποιητικής του πορείας αναζήτησε νομίζω έναν τόπο, όπως ο Προυστ αναζητούσε έναν χαμένο χρόνο”. Αυτός είναι ο κόσμος του, ένας κόσμος γεμάτος εκπλήξεις και αισθαντικότητα, ένας κόσμος γλωσσικά λαμπερός.
Απόσπασμα από το βιβλίο
“Ω σε παρακαλώ, γίνε ο πατέρας μου! Γίνε το σπίτι μου! “Πρέπει να τα ξεχάσουμε όλα αυτά” απαντάει ο γίγαντας, με βαριά φωνή”. “Πρέπει να ξεχάσουμε αυτές τις λέξεις. Πρέπει να ξεχάσουμε τις λέξεις”