Η τελευταία νύχτα – Γιάννης Μαρής

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα το 5ο από τα άγνωστα ή ξεχασμένα μυθιστορήματα του Γιάννη Μαρή , που ανασυστάθηκε από τη  εφημερίδα Απογευματινή του 1961-62, με τίτλο Η τελευταία νύχτα Με τον αστυνόμο Μπέκα.

-Τον σκότωσα, είπε. Πριν από λίγο τον σκότωσα.

-Άννα, γιατί να μην μου μιλήσεις… Γιατί να μη μου πεις…

-Δεν άντεχα άλλο. Απόψε τηλεφώνησε για μια ακόμη φορά. Δεν είχα άλλα λεφτά ούτε μπορούσα να βρω. Πήγα στο σπίτι του και τον σκότωσα. Δεν είχε ούτε μίσος ούτε θυμό η φωνή της. Ούτε καν φόβο. Μόνο την αποδοχή μιας ανεπανόρθωτης καταστροφής. Για μια ακόμη φορά κατάλαβα πόση σημασία είχε αυτή η γυναίκα για μένα. Δεν ήταν, ίσως, σωστό, αλλά το μόνο που σκεφτόμουν εκείνη τη στιγμή ήταν η σωτηρία της.

Ήταν το πιο εξωφρενικό που μπορούσε να συμβεί. Η Άννα Χαριλάου, από τις πιο γοητευτικές, αλλά συγχρόνως και πιο σοβαρές γυναίκες των Αθηνών, ένοχος μια δολοφονίας. Η Άννα Χαριλάου, που τη γνώριζα από τον καιρό που ήταν ακόμα νέα κοπέλα και που δεν μου έδωσε ποτέ, παρ’ όλη τη στενή φιλία μας, το θάρρος να της μιλήσω για όσα αισθανόμουν για κείνην. […]

Σ’ αυτή ακριβώς τη φάση της ιστορίας μου, έκανα τη γνωριμία του αστυνόμου Μπέκα. Με κάλεσαν στην Ασφάλεια. Σ’ ένα μικρό γραφείο με περίμενε ένας μεσόκοπος κοντόχοντρος τύπος με πολιτικά, νυσταγμένο πρόσωπο κι ασήμαντη εμφάνιση…

Η Αθήνα του 1961. Το κέντρο της, οι συνοικίες της, και ο Πειραιάς. Καμπαρέ, στριπτηζάδικα, εμπόριο λευκής σαρκός και ναρκωτικά, πολυτελή διαμερίσματα, προσφυγικά χαμόσπιτα, γκαρσονιέρες. Αξιοπρεπείς μεγαλοαστοί και υπόκοσμος και εκβιαστές. Ο κόσμος του θρυλικού αστυνόμου Μπέκα. Ένα άγνωστο μυθιστόρημα του Γιάννη Μαρή που δημοσιεύτηκε σε 100 συνέχειες στην Απογευματινή το 1961 – 1962 και κυκλοφορεί για πρώτη φορά σε βιβλίο με τις πρωτότυπες εικόνες του Μ. Γάλλια.

Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν τα μυθιστορήματα του Γιάννη Μαρή Ο 13ος επιβάτης, Η κυρία της νύχτας, Τα χέρια της Αφροδίτης και Ίλιγγος καθώς και οι μελέτες του Ανδρέα Αποστολίδη Ο κόσμος του Γιάννη Μαρή και του Γιώργου Λεονταρίτη Ο Γιάννης Μαρής και η εποχή του.

Ο Γιάννης Μαρής (1916-1979).  (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Γιάννη Τσιριμώκου), γιος δικαστικού, γεννήθηκε στη Σκόπελο. Καταγόταν από γνωστή οικογένεια της Φθιώτιδας με παράδοση στο χώρο της πολιτικής. Μεγάλωσε στη Λαμία. Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάστηκε στην Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ίδρυσε την Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας (Ε.Λ.Δ.) από κοινού με τους Ηλία Τσιριμώκο και Σταύρο Κανελλόπουλο, οργάνωση που συμμετείχε στο ΕΑΜ, στης οποίας το δημοσιογραφικό όργανο “Μάχη” διετέλεσε αρχισυντάκτης και αρθρογράφος. Από το 1945 ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία. Το 1950, μετά τις αποκαλύψεις της εφημερίδας για το στρατόπεδο της Μακρονήσου, δικάστηκε και κλείστηκε στις φυλακές των Βούρλων στη Δραπετσώνα. Αποφυλακίστηκε χάρη στην παρέμβαση της Σοσιαλιστικής Διεθνούς και του πολιτικού ηγέτη Αλέξανδρου Σβώλου. Συνεργάστηκε με τα έντυπα “Προοδευτικός Φιλελεύθερος”, “Νέα Γραμμή”, “Ελεύθερος Λόγος”, “Αθηναϊκή”, “Ακρόπολις”, “Απογευματινή” και το περιοδικό “Πρώτο”. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε το 1953 με το μυθιστόρημα “Έγκλημα στο Κολωνάκι”, που δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο περιοδικό “Οικογένεια”. Η επιτυχία του μυθιστορήματος, που εκδόθηκε σε βιβλίο από τις εκδόσεις “Ατλαντίς”, τον ώθησε να συνεχίσει το γράψιμο και έτσι, στο περιθώριο της δημοσιογραφικής δουλειάς του, κατάφερε να γράψει περίπου πενήντα αστυνομικά αφηγήματα, είκοσι σενάρια για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση και δύο θεατρικά έργα (“Ο κύριος 5%”, που παρουσιάστηκε από το θίασο του Ντίνου Ηλιόπουλου και “Ποιος είναι ο Λύσσανδρος”, που παρουσιάστηκε από τον θίασο των Ευθυμίου-Μαυροπούλου-Παπαγιαννόπουλου, και τα δύο σε συνεργασία με τον Δ.Κ. Ευαγγελίδη). Όπως σημειώνει ο συγγραφέας Φίλιππος Φιλίππου στην εφημερίδα “Το Βήμα”, […] “Δημιουργός ολόκληρης σχολής συγγραφέων αστυνομικών ιστοριών, ο Γιάννης Μαρής χρησιμοποιούσε την αστυνομική πλοκή ως πρόσχημα. Αυτό που τον ενδιέφερε πραγματικά ήταν η ατμόσφαιρα, το περιβάλλον, οι ανθρώπινες σχέσεις, δημιουργώντας ζωντανούς χαρακτήρες, αποτέλεσμα της συνεχούς παρατήρησης των προσώπων με τα οποία ήρθε σε επαφή στη διάρκεια της πολυετούς του καριέρας. Χαρακτηριστικός ανθρώπινος τύπος του Μαρή και βασικός ήρωας στα περισσότερα βιβλία του, ο αστυνόμος Μπέκας, κοντόχοντρος με ασήμαντη εμφάνιση, δεν ανήκει στους τύπους της νυχτερινής αθηναϊκής ζωής. Είναι υποδειγματικός οικογενειάρχης, δεν έχει διαβάσει ποτέ ποίηση αλλά “τον Βάρναλη τον έχει ακουστά”, και πιστεύει ότι “οι ιδιωτικοί αστυνομικοί είναι για τις ταινίες του κινηματογράφου και τα μυθιστορήματα· χωρίς τον μηχανισμό της αστυνομίας πίσω σου είσαι άοπλος, αδύναμος, γυμνός…”” Ο Γιάννης Μαρής πέθανε στην Αθήνα το 1979. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του βλ. Χατζηφώτης Ι. Μ., “Μαρής, Γιάννης”, στη “Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας”, τ. 10, Αθήνα: Χάρη Πάτση, χ.χ. και Αλέξης Ζήρας, “Μαρής, Γιάννης” στο “Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας”, Αθήνα: Πατάκης, 2007, σ.1333.

(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ. & εφημερίδα “Το Βήμα”).